Siyasi azadlıq.
Fəlsəfə tarixində bir sıra böyük filosoflar
(Aristotel, Hegel, Marks və b.) azadlıq, o cümlədən siyasi
azadlıq haqqında fikir söyləmişlər. Məsələn, ingilis filosofu
T.Hobbsa görə azadlıq qanunla yasaq edilməyən hər şeyi
istədiyin kimi etmək və qanunun məcbur etmədiyini isə
etməmək imkanıdır.^^ Burada azadlıq - qanunun əksidir, lakin
onlar bir- birini inkar etmir, qarşılıqlı olaraq məhdudlaşdırırlar.
Qanunlar çoxaldıqca - azadlıqlar azalır və yaxud əksinə.
T.Hobbs buradan belə nəticə çıxanr: bir halda ki, qanunlar
vətəndaşların bütün hərəkət və davranışlarım əhatə edə bilmir,
istənilən idarə formasında həmişə qanunun yasaq etmədiyi və
yaxud məcbur etmədiyi sonsuz dərəcədə çoxlu hallar olur. Ona
görə də hər bir dövlətdə - istər monarxiya, istərsə də
demokratiya olsun - vətəndaşlar azaddır.” Hətta suverenin
(monarx və ya xalqın) hakimiyyəti məhdudlaşmayanda da
vətəndaş azaddır. Çünki suverenin iradəsi qanun deməkdir,”
qanun isə azadlığı məhv etmir, onu yalnız məhdudlaşdırır.
Azadlığın
liberal
anlayışına görə qanun azadlığın əksi deyil,
onun zəruri şərtidir, o azadlığı məhdudlaşdırmır, əksinə onu
saxlayır və genişləndirir. Başqa ingilis filosofu C.Lokk deyirdi:
«Qanun olmayan yerdə azadlıq da yoxdun>.” Azadlığın liberal
Dostları ilə paylaş: |