sanlar nəhayət ki, düzgün siyasəti həyata keçirilməsi lazım olan
sahəyə daxil edirlərsə».^’
«Etika», «əxlaq», «davranış» anlayışları son nəticədə
rasional əsasa dayanmalıdır. «Bir-biri ilə ümumi dil tapmaq
üçün insanlar əxlaqın nə olduğuna yenidən cavab vermək üçün
dərk edən ağıla müraciət etmək məcburiyyətində qalır ki, onun
köməyi ilə ictimai əlaqəni tapsın, əxlaqın zəruriliyini
əsaslandırsın və onun yeni anlayışını versin. Etika əxlaqın ağıl
qarşısında özünü təmizə çıxarmaq üsuludur».^^
Əxlaq insan fəaliyyətinin ümumi qəbul edilmiş norma və
dəyərini əks etdirir. Siyasi şüurdan (həm də hüquqi şüurdan)
fərqli olaraq əxlaqi şüur şəxslər arasındakı münasibətləri əks
etdirir. Əxlaqi şüur sosial normaların elə sistemidir ki, şəxsi və
kollektiv mənafelərin birliyini təmin etmək məqsədilə insanlar
arasındakı şəxsi ünsiyyəti və davranışı nizama salır. Qanunda
yazılan və dövlətin məcbur edən qüvvəsi ilə təmin edilən
hüquqi normalardan fərqli olaraq, əxlaqın norma və qaydalan
ictimai rəyin, adətin, həmçinin insanın daxili niyyətinin, onun
tərbiyə sisteminin qüvvəsi ilə müdafiə edilir.
«Əxlaq - məna daşıyan ontoloji quraşdırmalara, insan təbiəti
haqqında təsəvvürlərə müraciət edərək əsaslandırmaq cəhdi,
antik, orta əsrlər və Yeni dövrün klassik etik fikrin əsas
xüsusiyyətidir. Bu ənənəni XX yüzilliyin naturalist istiqamətli
təlimləri, dini məktəblər davam etdirirlər. Əxlaq problemlərinə
daha fərqli radikal münasibəti bu gün müxtəlif meylli
antropoloji və analitik etika tərəfdarları müdafiə edirlər. İnsanın
əvvəlcədən verilən mənasının inkarı və özünüyaratma vasitəsi
kimi azadlığın universal dəyəri haqqında tezis - ekzistensia-
lizm təlimində əxlaqın ümumi normalarını axtarmağın
qanunauyğunluğu
haqqında
məsələ
kimi
səslənir.
Pozitivistsayağı təşkil edilmiş metaetika dilin məntiqi və
semantik analizi üzərində mərkəzləşir. Bu təlimin
nəzəriyyəçiləri arasında müxtəlif dairələrdə hakim olan əxlaq
sistemlərinin plüralizmi və or- taölçülü olmaması fikri geniş
yayılıbdır. Klassik etikanın böh-
Dostları ilə paylaş: 
