Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 348
у İŞ» utopiyası məhz belə yaranmışdır (Мао Tszedun: «On il gərgin əmək - on min il işıqlı xoşbəxtlik»; N.Xruşşov: «20 ilə kommunizm qurulacaq»; M.Qorbaçovun «tezləşdirmə» mifologiyası). Tarix göstərir ki, hər bir «böyük sıçrayış» fəlakətlə nəticələnir, cəmiyyət geriyə atılır. Sankt-Peterburqlu professor C.A.Lantsev yazır: «İnqilab ikili xarakter daşıyır. Bir tərəfdən o sürətli və kompleksli modernləşmənin kifayət qədər olmasının nəticəsidir, digər tərəfdən isə - modemizasiya prosesinin özünə və onun nəticələrinə qarşı yönələn etirazın təzahürüdür. İnqilabın real siyasi nəticələri onun başlanğıcda irəli sürdüyü şüara tamamilə zidd ola bilər. Əgər söhbət sosial-iqtisadi modernləşmənin vəzifələrindən gedirsə, inqilab hər hansı başqa güclü ictimai sarsıntı kimi onların həyata keçirilməsini dayandıra və yaxud çətinləşdirə bilər. Buna müvafiq olaraq hər bir inqilabı çətin ki, ictimai tərəqqinin şərtsiz forması («lokomativi») hesab etmək olar».®
Sosial inqilab ictimai ziddiyyətləri həll edərək yeni ictimai qüvvələrin hərəkəti üçün geniş imkanlar yaradır, insanların həyat tərzini dəyişərək onların yeni maddi və mənəvi tələbatlarını meydana atır, sonrakı ictimai dəyişikliklər üçün perspektivlər açır. Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, köhnəni dağıdarkən inqilab çox vaxt artıq formalaşmış ictimai strukturun fəlakətlə nəticələnən parçalanmasına gətirib çıxarır, sosial-siyasi ziddiyyətləri daha da kəskinləşdirir, cəmiyyət üçün yeni problemlər yaradır. İngilis sosioloqu Entoni Giddensin fikrincə inqilab «elə siyasi dəyişiklik prosesidir ki, burada kütləvi sosial hərəkatlar iştirak edir; mövcud rejimi müvəffəqiyyətlə devirmək və sonra yeni hökumət təşkil etmək üçün zorakılıqdan istifadə edilir. İnqilab sui-qəsddən onunla fərqlənir ki, o kütləvi xarakter daşıyır və bütün siyasi sistemdə əhəmiyyətli dəyişikliyə gətirir. Sui-qəsd isə idarə sistemində əsaslı dəyişiklik etmədən siyasi lideri dəyişmək üçün hakimiyyətin silah gücünə ələ keçirilməsidir. İnqilab qiyamdan da fərqlənir, baxmayaraq ki, qiyam da mövcud siyasi rejimə meydan oxumaq, təhlükədir, lakin onun *
Yüklə 2,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|