VI.
Avropada İntibah dövrü fəlsəfəsi
1.
İntibah mədəniyyətinin əsas cəhətləri
İntibah (frans. Renessans) dövrü mədəniyyəti hər şeydən
əvvəl erkən burjua cəmiyyətinin mədəniyyəti olaraq XIV əsrdə
İtaliyada meydana gəlmiş və XV əsrdə orada çiçəklənmişdir.
XVI əsrdə İntibah mədəniyyəti ümumavropa hadisəsi
olmuşdur.
İntibah mədəniyyətinin mərkəzində getdikcə gərginləşən
şəhər həyatı şəraitində yaşayan insan dururdu.|Bu insanın
mahiyyətini başa düşmək üçün o dövrdəki orta əsr
mədəniyyətinin verdiyi bilik kifayət etmirdi, bunun üçün antik
mədəniyyətin daha dərindən öyrənilməsi tələb olunurdu. Elə
buna görə də Avropa mədəniyyətinin inkişafının bu dövrü məhz
intibah (dirçəliş) adlanır, yəni antik mədəniyyətin yenidən
dirçəlişi dövrü.
İtalyanların şüurunda dirçəliş - alman tayfaları qotlar və
vandallar, türk mənşəli hunlar tərəfindən dağıdılan Romanın
əvvəlki əzəmətini bərpa etmək ideyası ilə sıx əlaqədar
olmuşdur. «İtaliya İntibahının böyük nailiyyətləri Qərb
ölkələrində dərin təəssürat yaratmışdır. Mədəni dirçəlişi arzu
edən maarif- lənmiş insanlar antik müdrikliyi və incəsənəti
yenidən kəşf edən İtali-yaya getməyə can atırdılan>.^’
«Renessans»
(«Dirçəliş»)
termini
Yeni
dövr
mütəfəkkirlərinin dəyər haqqında təliminin ifadəsi kimi
meydana gəlir. Bu bir tərəfdən özünü şüurlu olaraq teologiya və
sxolastika fəlsəfəsinin hökmranlıq etdiyi orta əsrlərə qarşı
qoymaq, başqa tərəfdən Ağıl və Harmoniyaya pərəstiş etməyə
çağıran antik mədəniyyət dəyərlərinə qayıtmaqdır.
İntibah dövrünün fəlsəfi məzmununu o vaxtkı humanizm
hərəkatından ayırmaq olmaz; bu hərəkatın əsas mərkəzi Flo-
rensiya oldu, çünki bu şəhər italyan İntibahının paytaxtı idi.
5*»
Dostları ilə paylaş: 
