fikirlə razılaşmaq olar: «Dialektik metodun öz sərhəddi və
fəaliyyət dairəsi var ki, bunlardan kənarda onsuz keçinmək
tamamilə mümkündür. Onun hər şeyi izah etmək, bütün suallara
yeganə doğru cavab vermək iddiası yoxdur. Lakin özünün
səlahiyyəti çərçivəsində, xüsusən inkişaf edən bütöv sistemlərin
təhlilində dialektik metod səmərəli işləyə bilər. Əsas məsələ,
konkret şəraiti nəzərə alaraq onu elmi idrakın başqa üsul və
vasitələri ilə birlikdə bacarıqla tətbiq etməkdİD).*^*^
Bundan başqa mücərrədləşdirmə və ümumiləşdirmə, analiz
və sintez, induksiya və deduksiya və başqa metodları çox vaxt
aralıq qrupuna aid edirlər, çünki onlar idrakın həm empirik, həm
də nəzəri mərhələlərində tətbiq edilir.
Elmi metod problemi təbiətşünaslığın meydana gəlməsi
dövründə geniş müzakirə edilirdi. O dövrdə aydın oldu ki, elmi
metodun iki başlanğıcı var - eksperimental (təcrübi) və nəzəri
başlanğıc. Elmin tarixi inkişaf prosesində metod haqqında olan
təsəvvürlər də zənginləşir və mürəkkəbləşir. Aydındır ki, elmi
idrakın istənilən sahəsində tərəqqi başlıca olaraq elmi metodlarda
baş verən dəyişikliklərlə şərtlənir.
Metodlar elmin mahiyyətini yaradır, onun birliyini və
qüvvəsini təmin edir. Onlar həqiqətin açılmasına və
əsaslandırılmasına yönəldilmiş işlərin təşkilini ifadə edir.
İndiki
dövrdə
elmi
metod
probleminin
işlənib
hazırlanmasında iki əsas istiqamət nəzərdə tutulur.
Birinci
istiqamət intellektin fəaliyyətini təhlil etməklə əlaqədədir və elmi
təfəkkürün psixologiyasını tədqiq etmək, həmçinin süni
intellektin araşdırılması ilə stimullaşdırılır. Elmi tədqiqat ən vacib
yaradıcılıq proseslərindən biridir. Yaradıcılıq prosesləri
öyrənilərkən ən əsas diqqət təfəkkür prosesinə, onun fəallığına,
ruh yüksəkliyinə və səmərəliliyinə yönəldilir. İnsanın bütün
hərəkətlərini istiqamətləndirən və tənzimləyən ağıl daha qüvvətli
emosional təəssürata daxil olur, ona görə də elmi metodun ma-
hi}^ətini açmaq üçün həmin ağılı ətraflı bilmək lazımdır.
Elmi idrakın təhlilindəki
ikinci
istiqamət onun yüksək
ixtisaslaşmasının əsaslarının açılması ilə əlaqədədir. İntellektual
Dostları ilə paylaş: 
