4.3. Turkiy tildan fors tiliga o‘zlashgan yangi ma’no kasb etgan so‘zlar
Turkiy o‘zlashmalar orasida shunday so‘zlar borki, ular fors tiliga kelib semantik mustaqillikka erishadilar. Ularning ma’nolari va anglatuvchi tushunchalari o‘zlashgan tilda butunlay yangi leksik birliklar bilan bog‘lanib, turkiy tildagiga qaraganda mutlaqo o‘zga semantik variantlarni kashf etgan. Bunday turdagi o‘zlashmalarning nega ma’nolarini butunlay o‘zgartirib yuborishlari sabablari noma’lum va ularning miqdori ham ko‘p emas. Odatda turkiy o‘zlashmalarning yangi ma’no kasb etishi bir ma’noli so‘zlarda uchraydi.
119 .١٨٣٤ ٬نارهت .نم نیمزرس تياﮑح
120 .١٣ .ص .١٨٣٤ ٬نازورف شهوژپ و رشن : نارهت.نامرهق ارآ لد مجرتم .رگیمیك.ىلیيوكولوياپ 121 http//mahomehraz.mihanblog.com/post/8. (روك قاجا- زارهم هام)
79
Masalan, غلاا olāγ so‘zi ana shunday o‘zlashmalardan. Hasan Amidning
ta’kidlashicha, bu so‘zning turkiy tillardagi shakli “ulak’ bo‘lib, ‘xabarchi’
ma’nosini anglatar
ketgan. Masalan:
ekan122. Fors tilida esa bu so‘z ‘eshak’ ma’nosiga o‘zgarib
. 123دشورفب ات رازاب ىوت درب ار شغلاا نيدلارصنلام ىزور
Ruzi Mollā Nasriddin olāγašrā bord tu-ye bāzār tā beforušad.
Bir kuni Mullo Nasriddin eshagini sotish uchun bozorga olib bordi.
Ma’nosini butunlay o‘zgartirgan turkiy o‘zlashmalarga دیب bid ‘kuya’ so‘zini ham misol tariqasida berishimiz mumkin. Turkiy tillarda inson va hayvonlarning qonini so‘ruvchi parazit jonivor “bit” ni anglatuvchi bu so‘z fors tilida tamoman
yangi ‘kuya’ ma’nosiga ega. Masalan:
:دننز ىم همدص مشپ هب هك دراد دوجو دیب عون
ود لك رد
سابل دیب١
.124ىلاق دیب ١ Dar kol do nav-e bid vujud dārad ke be pašm sadame mizanand:
Dostları ilə paylaş: |
