Ent davlat sharqsh

4.4. Ma’no o‘zgarishsiz turkiy tildan fors tiliga o‘zlashgan so‘zlar

Turkiy o‘zlashmalar orasida o‘z ma’nosini o‘zgartirmay ko‘chgan so‘zlar ko‘pchilikni tashkil etadi. Bunday o‘zlashmalarga odatda turkiy tillarning o‘zida bir ma’noga ega bo‘lgan so‘zlar kiradi. Bular asosan terminologik leksika bo‘lib, narsa va hodisani nomlash vazifasini bajaradilar. Masalan, كلا alak ‘elak’, قشاق γāšoγ ‘qoshiq’, باقشب bošγāb ‘likopcha’, هغابرق γurbaγe ‘qurbaqa’, هبملت tolombe ‘nasos’,قامیق γeymāγ ‘qaymoq’, یچیق γeyči ‘qaychi’, هچناپت tapānče ‘to‘pponcha’, ناقزاق γāzγān ‘qasqon’, زاغ γāz ‘g‘oz’ kabi so‘zlar. Masalan:

. ¹²⁸“ …ودرگ٬ریبلغ٬ كلا٬ ميراد رام هرهم. مریگ ىم لاف” :تفگ و درك ملاس نز نآ

Ān zan salām kard va goft: “Fāl migiram. Mohre-ye mār dārim, alak,γalbir, gerdu…”.
O‘sha ayol salom berdi va dedi: “Fol ko‘raman. O‘qib qo‘yamiz, elak, g‘albir, yong‘oq …”.

.¹²⁹ دندش لخاد و درك زاب اررد ٬دروآرد تفچ ىوت زا دوب نولك ىاج هب هك ار ىروخياچ قشاق

γāšoγ-e čāyxuri rā ke be jā-ye kolun bud ke az tu-ye čeft dar āvard, dar rā bāz kard va dāxel šodand
Surma zulfin o‘rniga tiqib qo‘yilgan choy qoshiqni halqadan sug‘irib olib eshikni ochdi va ichkariga kirdi.
.¹³⁰دندز هبملت ىيات دنچ.دندروآ ار هبملت ٬دش هدایپ مه وا

U ham piyāde šod, tolomberā āvardand. Čandtāi tolombe zadand. U ham tushdi, nasosni olishdi va biroz balon damlashdi.

¹²⁸ .٣٣.ص.١٨٤٤ ٬ریبک ریما :نارهت – .نوخ هرطق هس .تياده قداص ¹²⁹ .١٦٨ .ص.١٨٣٥ ٬زربلا رشن:نارهت –.روك لد .حیصف لیعامسا ¹³⁰ .١١٦ .ص.١٨٣٣ ٬رثوك :نارهت –. راتس .دمحا لا للاج
82
Yuqorida كلا alak, قشاق γāšoγ, هبملت tolombe, کزب bazak kabi so‘zlar misol

tariqasida berildi. Bunday turdagi turkiy o‘zlashmalarning xarakterli tomonlaridan biri shuki, ular aniq bir funksional sferaga xosdir va semantik turg‘undirlar.