lari, tarbiyachini esa insonni tarbiyalashning m a’naviy qadriyatlar-
da ifodalanadigan jihatlari, ularning shaxs shakllanishiga ta ’siri
masalasi o ‘ziga tortib keladi. Bu masala bilan hatto kibernetikaning
ham shug‘ullanishini qayd etadigan bo'lsak,
inson faoliyatining bu
murakkab sohasi m a’naviy ishlab chiqarish jarayonida inform atsion
aloqa rolini ko‘rsatishga yo'naltirilgandir. Bunday tavsiflarni ko‘plab
keltirish mum kin, biroq bularning barchasining obyekti m a’navi
yat, jam iyat va insonning m a’naviy olami hisoblanadi.
Demak, bugungi kunda tilimizda qo'llaniladigan ham da m a’navi-
yatning tabiati va mohiyatini ifodalaydigan asosiy tushunchalar kishilik
tafakkurining mahsulidir. Bu tushunchalar yaxlit holda m a’naviyatning
serqirra olamini, shakllari va turlarini, uning boshqa ijtimoiy hodisalar
bilan aloqadorligi masalalarini yoritadi va bizning m a’naviyat to ‘g‘ri-
sidagi bilimlarimizning rivoj topishiga olib keladi. Bu o ‘rinda shuni
ta’kidlash joizki,
hozirgi adabiyotlarimizda, maqola va chiqishlarimizda
«ma’naviyat» atamasini tushuntirishga alohida e’tibor berish ustuvor
vazifalardan bo‘lib turibdi. Vaholanki, kishilik jamiyati tarixida, xalqimiz
tafakkuri silsilalarida shunday tushunchalar ham shakl topganki, ular
ning m azm uni va tabiati haqidagi
masalani hal etm asdan turib,
«m a’naviyat» degan hodisaning tagiga yetib b o ‘lm aydi. Bunday
tushunchalar nihoyatda ko‘p, biroq biz ularning hammasi haqida emas,
asosiylari to ‘g‘risida fikr yuritishni maqsadga muvofiq deb o‘ylaymiz.
M a’naviyatni inson va jam iyat hayotisiz tasavvur etish m um
kin emas. M odom iki, shunday ekan, uning
barcha qirralarini ana
shunday hodisalarga bog‘lab tushuntirish lozim.
Dostları ilə paylaş: