uchun
ongni ishlab chiqaradi, m a’naviy munosabat va muomalalar
tizimiga kiradi. Demak, ular ham moddiy, ham m a’naviy jihatdan
yashashga d a’vat etilgan b o ‘ladi. Ikkinchi tom ondan, m a’naviy hayot
jamiyat hayotining nisbatan mustaqil sohasidir.
«Jamiyatning m a’naviy hayoti» tushunchasi «jamiyatning m a’
naviy sohasi» tushunchasi bilan konkretlashadi. Jam iyatning m a’
naviy sohasiga butun m a ’naviy hayot emas, balki uning b a ’zi qat-
lamlari yoki maxsus m a’naviy ishlab chiqarish darajasi bilan bog‘liq
b o 'lgan (professional)
to m o n lar kiradi, maxsus amal qiladigan
so tsia l in s titu tla r (m a fk u ra va ilm iy m u a ssa sa la r, te a tr la r ,
kutubxona, m uzey, m aktab va h. k) shular jum lasidan. Bular
m a’naviy qadriyatlarni yaratuvchilar va tarqatuvchilardir.
Shunday qilib, jam iyatning m a ’naviy hayoti o ‘z m ohiyatiga
k o ‘ra, k ish ilarn in g yashab tu rish la rin in g
real ja ra y o n i, am al
qilishiga qarab — ijtimoiy hayotiy faoliyat va ongni ishlab chiqarish,
tarqatish ham da kishilarning m a’naviy ehtiyojlari bilan b o g ian g an
nisbiy m ustaqil sohadir.
Jam iyatning m a’naviy hayoti kishilar m a’naviy jih atd an erkin
b o ‘lishlari bilan bog'liq holda amal qiladi.
Insonning m a’naviy erkinligi uning erkin faoliyat sohibi sifatida
o ‘zini anglab yetishini bildiradi. Insonning m a ’naviy
erkinligi
haqiqiy qadriyatlarga erkin m unosabatda b o ‘lishda, m a’naviy-ijodiy
erkinlikda nam oyon bo'ladi.
M a’naviy sohaning asosini m a ’naviy ishlab chiqarish tashkil
etadi. Bu jarayonda ong, y a’ni g ‘oyalar, qarashlar, tasavvurlar
ishlab chiqariladi. D arhaqiqat, kishilar o ‘zlarining
hayot kechi-
rishlari uch u n zarur b o 'lgan moddiy n e ’m atlarni ishlab chiqarish
bilan chegaralanibgina qolm asdan,
Dostları ilə paylaş: