ƏRŞad namazali

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

27 

Toponiml

ər xalqın keçmişini, dilini və təfəkkürünü özündə əks 

etdirdiyi üçün o, 

xalqın  dilinin, tarixinin, coğrafiyasının öyrənilmə-

sind

ə  bir  əsas  mənbə  rolunu  oynayır.  Mənə  belə  gəlir ki, hər bir 

toponim dün

ən ilə  bu  günümüzü,  keçmişimizlə  gələcəyimizi 

birl

əşdirən bir körpüdür. Bu körpünü qorumaq isə  hər birimizin 

müq

əddəs və ən ümdə borcudur. 

 

 

 

 

 

Bu yerd

ə  cavan  şair  həmyerlimiz  Nazim  Abbas  oğlu  Abbaso-

vun 

“Hey baxıram yollara” kitabından bir şeri yada salmaq yerinə 

düşərdi: 

 

BİZ NECƏ DÖZÜRÜK BU ACI DƏRDƏ 

 

Bir milyon qaçqınımız var, ey Vətən, 

Bunu biz

ə irad tutur hər yetən. 

Minl

ərlə əsir, şikəst, ölən, itən, 

Qız-gəlini yağı saxlayır əldə, 

Biz nec

ə dözürük, bu acı dərdə? 

*** 

Bu d

ərdi kimsəylə biz bölüşmürük, 

Öl

əndə də o torpaqda ölmürük. 

İl olur ki, dost- tanış görmürük, 

Gör

əndə də, ya xeyirdə, ya şərdə, 

Biz nec

ə dözürük, bu acı dərdə? 

*** 

Bir-birin

ə sillə dünən vuranlar, 

Bu mill

əti acı dillə vuranlar. 

Şuşa getsə, başa güllə vuranlar, 

Ç

əkdilər bu işin üstündən pərdə, 

Biz nec

ə dözürük, bu acı dərdə?  

*** 

---

Ərşad Namazalı  

 

 

28 

Anlaya bilm

əsək bir-birimizi, 

Kim başa düşəcək bu dərdimizi? 

İtirdik ən əziz yurd yerimizi. 

B

əs nə qazandıq, nə qaldı əldə? 

Biz nec

ə dözürük, bu acı dərdə? 

*** 

Xocalı bir gündə boyandı qana, 

Q

əsd oldu yüzlərlə günahsız cana. 

Sağalmaz yaradır Azərbaycana, 

Zülm edil

ərmi xalqa bu qədər də? 

Biz nec

ə dözürük bu acı dərdə?  

*** 

Bir qarış torpağı belə satmayaq, 

Daha yas saxlayıb qəmə batmayaq. 

Ayılaq hamımız, gəlin yatmayaq, 

Atılaq döuüşə, ağa, nökər də, 

Biz nec

ə dözürük, bu acı dərdə?  

*** 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

29 

                            

KƏNDİMİZİN İQTİSADİYYATI 

  

Çox  qabaqlardan  yazarların  qeyd  etdiyinə  görə  Horadiz kəndi 

varlı-dövlətli, torpaqlarımız isə, olduqca bərəkətli və məhsuldar olub. 

XIX 

əsrdə  Horadiz kəndi Qarabağ xanlığının ən böyük kəndlərindən 

biri  olmuşdur.  Bu  haqda  Azərbaycanın  Xalq  yazıçısı  Əli  Vəliyev 

özünün  “Budağın  xatirələri” kitabında  geniş  yazmışdır.  Kəndimiz 

Araz  çayının  yaxınlığında  yerləşdiyindən  Qarabağdan-İrana  və 

İrandan-Qarabağa gedən tacirlər öz mallarını bizim kəndin bazarında 

satarmışlar.  Burada  hətta,  qaçaqmalçılıqla  gətirilən  malları  da 

müştərilərə verərdilər. Ətraf kəndlərin də adamları bura bazara gələr, 

öz m

əhsullarını sataraq əvəzində özləri üçün də alver edərdilər. Bu 

böyük bazar İran və Qarabağ sərhədində olduğundan burada ən rəvac 

mallar  satılardı.  Bazara  gələn  müştərilər  Qarabağ  xanlıq  cinsindən 

olan atları, dəvə, öküz, inək, keçi, qoyun, ev quşları, Naxçıvan duzu, 

Qarabağ xalçaları, ərzaq malları, meyvə və meyvə quruları, kişmiş, 

iran xurması, darçın, zəfəran, zəncəfil, sarı kök, mixək, hil, parçalar, 

ayaqqabılar,  çarıqlar,  başmaqlar,  çit,  arşin  malları,  habelə  digər 

mallar da satardılar. 

Bizim k

əndin adamları həmişə oturaq həyat sürərək maldarlıqla 

v

ə  qoyunçuluqla, həmçinin də  taxılçılıq  və  tərəvəzçiliklə  məşğul 

olmuşlar. XVIII-əsrdə isə pambıq əkib becərməyə başlamışlar. Bütün 

işləri əl ilə köhnə kustar üsulu ilə görərdilər. Bu isə olduqca çətin və 

ağır  zəhmət  tələb  edirdi.  Hər  il  aprel  ayının  ortalarında  əkinçilər 

öküzl

ərlə  xoruzun  birinci  banı  sahələrə  gələrək  xışla  (kotanla)  yeri 

şumlayardılar, sonra əl ilə hər 30 sm-dən iki-iki, üç-üç pambıq çiyidi 

düz  bir c

ərgə  ilə  basdırardılar  torpağa  və  işi  qurtaran  kimi  su 

ver

ərdilər.  Pambıq  sahəsini  vaxtlı-vaxtında  alaqdan  təmizlər, kərki 

il

ə pambıq bitgisinin dibini boşaldardılar. Pambıq qozaları açıldıqdan 

d

ərhal məhsulu toplayardılar. Yığımı isə çox ağır zəhmət tələb edirdi, 

çünki qızmar günəş altında əyilərək bütün gün ərzində əl ilə pambıq 

yığmaq  nə  qədər çətindir,  bunu  yalnız  orda  işləyənlər düzgün 

qiym

ətləndirərdi.  

XIX 

əsrin ortalarında baramaçılıqla məşğul olmağa başlamışlar

. 

Bu m

əqsədlə  də  kəndimizdən  aşağı  su  tutan  yerlərdə  calaq tut 

---