284
4.Sinif r
əhbərinin fənn müəllimləri ilə apardığı işin
m
əzmunu və formaları. Biz dedik ki, sinif rəhbəri sinifdə
t
əlim və tərbiyə prosesinin keyfiyyətini yüksəltməyi bacar-
malıdır. Bu baxımdan onun gördüyü işlər sırasında həm də
f
ənn müəllimləri ilə əlaqə durur. Əlaqə bir neçə formada olur.
1.Söhb
ət aparmaqla. Söhbət zamanı sinif rəhbəri həmin
sinifd
ə dərs deyən müəllimdən şagirdlərin fənni mənimsəmə
s
əviyyəsini, fərdi xüsusiyyətlərini, meyl və maraqlarını,
qüsurlu v
ə bəyənilən cəhətlərini öyrənir.
2.D
ərslərdə iştirak etməklə. Sinif rəhbəri dərsdə iştirak
ed
ərkən həm konkret bir fənlə bağlı sinfin hazırlıq səviyyəsini,
h
əm də ayrı-ayrı şagirdlərin təfəkkür xüsusiyyətlərini,
f
əallığını və digər bu kimi cəhətləri öyrənir. Lakin dərslərdə
yerli-
yersiz iştirak etmək düzgün deyil; bu, pedaqoji prosesin
gedişinə mənfi təsir edə bilər. Birinci növbədə fənn müəllimini
narazı salar. Bu addım ancaq vacib məqamlarda atılmalıdır.
3.İş planını uyğunlaşdırmaqla. Biz dedik ki, hər bir
mü
əllimin dərs ili ərzində görəcəyi işlərlə bağlı fərdi iş planı
olur. Planda onun d
ərs dediyi şagirdlərlə görəcəyi tərbiyəvi
işlər də öz əksini tapır. Sinif rəhbəri öz planında nəzərdə tut-
duğu mövzuları və onların keçirilmə vaxtını fənn müəllimləri
il
ə söhbətləşərək uyğunlaşdırmalıdır ki, məqamı çatanda qarı-
şıqlıq, yaxud təkrarçılıq yaranmasın.
Əvvəldə dedik ki, iş planlarının hazırlanmasında kolle-
giallıq olmalıdır.Yəni tərbiyə işləri üzrə direktor müavininin,
uşaq birliyi və gənclər təşkilatı rəhbərlərinin, sinif rəhbəri və
f
ənn müəllimlərinin tərbiyəvi iş planında müvafiqlik və qar-
şılıqlı vəhdət prinsipinə riayət olunmalıdır. Belə olduqda
m
əktəbdə tərbiyə işinin nəbzi vahid ritmlə döyünür.
Sinif r
əhbərinin iş planının quruluşu aşağıdakı kimidir:
-
Üz qabığında ünvan.
- Birinci s
əhifədə dövlət himni.
285
-Növb
əti səhifədə sinfin pasportu; yəni şagirdlərin jurnal
üzr
ə siyahısı, onlardan qızların və oğlanların sayı, anadan
olduğu il, apardığı ictimai vəzifə.
-
Sonrakı qoşa vərəqlərdə iş cədvəlləşdirilir; burada
t
ərbiyənin müxtəlif istiqamətlərində görüləcək işlər, onun tari-
xi, icraçı(lar) qeyd olunur. Fikir yarana bilər ki, icraçı məlum-
dur, y
əni sinif rəhbəri özüdür. Amma dedik ki, sinif rəhbəri
f
ənn müəllimləri, uşaq birliyinin rəhbəri, məktəbdənkənar
t
ərbiyə müəssisəsi rəhbəri və digər həmkarları ilə birlikdə
işləyir. Ona görə də yeri gələrsə, onlardan hər hansı ilə tədbir
keçir
əndə adını yazmalıdır.
C
ədvəl belədir:
Görül
əcək işin məzmunu
Tarix
İcraçı
I
Əqli tərbiyə
1.
2.
3.v
ə s.
II
Əxlaq tərbiyəsi
1.
2.
3.
4. v
ə s.
III
Əmək tərbiyəsi
1.
2.
3.
4.v
ə s.
IV
Fiziki t
ərbiyə
1.
2.
3. v
ə s.
V
Milli özünüd
ərk tərbiyəsi
1.
286
2.
3.v
ə s.
VI
Valideynl
ələ iş
1.
2.
3.
VII M
əktəbənkənar tərbiyə müəsi-
s
əsi ilə birgə iş
VIII
İctimaiyyət nümayəndələri ilə
əlaqə və s.
Sinif r
əhbərinin iş planını tərbiyə işləri üzrə təşkilatçı
d
ərs ilinin əvvəlində təsdiq edir.
Suallar
1.T
ərbiyə işləri üzrə təşkilatçının vəzifəsi nədən
ibar
ətdir?
2. M
əktəbdə tərbiyə işlərinin planlaşdırılması nəyə
xidm
ət edir?
3.Sinif r
əhbərinin hansı vəzifələri var?
4. Sinif r
əhbərinin işinin məzmunu dedikdə nə başa
düşülür?
5.Sinif r
əhbərinin şagirdləri öyrənmə yolları hansı-
lardır?
6.Sinif r
əhbərinin fənn müəllimləri ilə apardığı işin
m
əzmunu və formaları nədən ibarətdir?
7.Sinif r
əhbərinin valideynlərlə işinin mahiyyəti barədə
n
ə demək olar?
8.Hansı səbəblər sinif rəhbərinin ictimaiyyət nüma-
y
əndələri ilə əlaqə saxlamağına ehtiyac yaradır?
9.
Hansı səbəblər məktəbdə sinif rəhbərinə ehtiyac
yaradır?
Ədəbiyyat
1.Ağayev Ə.Ə. Pedaqogika. Bakı, Adiloğlu, 2006.
287
2.Əliyev P.B.,Əhmədov H.H. Təhsil müəssisələrində
t
ərbiyə işinin təşkili. Bakı, Təhsil, 2006.
3.Hüseynzad
ə R.L., İsmayılova M.C. Tərbiyə işi və
onun metodikası. Bakı, ADPU nəşriyyatı, 2012.
5.İbrahimov F.N., Hüseynzadə R.L. Pedaqogika, Bakı,
Müt
ərcim, 2013.
6.
Kiçik yaşlı məktəblilərə insan hüquqlarının ümumi bə-
yannam
əsi haqqında (Tərtibçi: İsmayılova Z.).Bakı,İşıq, 2000.
7.
Qaralov Z.İ. Tərbiyə (üç cilddə) 3-cü cild. Bakı, Pedaqo-
gika, 2003.
8.Paşayev Ə.X., Rüstəmov F.A. Pedaqogika, Bakı, Nurlan,
2002.
İmtahan sualları
1.T
ərbiyə və onun yaranması haqqında myxtəlif
n
əzəriyyələr
2.T
ərbiyənin tarixi inkişaf xüsusiyyətləri
3.M
əhsuldar qüvvələrin inkişafı prosesində tərbiyə
problemi
4.T
ərbiyənin başlıca əlamətləri
5.T
ərbiyənin məqsədi və mahiyyəti
6.T
ərbiyənin xüsusiyyətləri
7.T
ərbiyə prosesinin dialektikası və sistemləri
8.T
ərbiyənin strukturu və meyarları
9.T
ərbiyənin qanun və qanunauyğunluqları
10.T
ərbiyə prosesinin məqsədi və mühitlə əlaqəsindəki
qanunauyğunluqlar
11.T
ərbiyənin həyatla əlaqəsində, şagirdlərə hörmət və
t
ələbkarlıqda qanunauyğunluqlar
12.T
ərbiyə olunanın fəallıq dərəcəsində, tərbiyənin
m
əzmununun məqsəddən asılılığında qanunauyğunluqlar
288
13.T
ərbiyənin inkişafetdirici imkanları ilə əlaqədar
qanunauyğunluq və tərbiyə işinin diaqnostokası
14.T
ərbiyə prinsiplərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri
15.T
ərbiyənin prinsipləri
16.T
ərbiyədə məqsədəmüvafiqlik və həyatla əlaqə
prinsipl
əri
17.T
ərbiyədə yaş və fərdi xüsusiyyətlərin nəzərə
alınması prinsipi
18.T
ərbiyəvi təsirlərdə vahidlik prinsipi
19.T
ərbiyədə sözlə əməli işin vəhdəti və tərbiyədə
nikbinlik prinsipl
əri
20.T
ərbiyədə hörmət və tələbkarlıq prinsipi
21.Kollektivd
ə, kollektiv vasitəsi ilə, kollektiv üçün
t
ərbiyə və tərbiyədə sistematiklik və ardıcıllıq prinsipləri
22.Pedaqogika tarixind
ə kamil insan yetişdirilməsi
problemi
23.Müasir dövrd
ə tərbiyə işinin məzmunu, əqli tərbiyə
24.Əqli tərbiyənin vəzifələri
25.Əqli tərbiyənin vasitə və yolları
26.İnsanın təfəkkür sayəsində dərk etməsi və
t
əfəkkürün növləri
27.Əqli əmək mədəniyyətinə yiyələnmənin yolları
28.Əqli inkişaf etdirən metodlar
29.
Əxlaq və mənəvi tərbiyə anlayışları
30.Əxlaq və mənəvi tərbiyənin vəzifələri
31.Əxlaqi –mənəvi tərbiyə işinin məzmunu
32. V
ətənpərvərlik, milli mənlik şüuru və milli ləyaqət
əxlaq tərbiyəsinin mühüm komponentləri kimi
33.Əxlaq və mənəviyyatın əsas göstəriciləri
34.Əmək tərbiyəsinin mahiyyəti və məqsədi
35.Əmək tərbiyəsinin vəzifələri
36.Əməyin mənaları
37.Əməyin növləri
38.T
əlim əməyi
289
39.Şagirdlərin peşəyönümü işi
40.Estetik t
ərbiyə və onun mahiyyəti
41.Estetik t
ərbiyənin məqsədi
42.Estetik t
ərbiyənin mənbələri
43.Estetik t
ərbiyənin vəzifələri
44.Estetik t
ərbiyənin yolları
45.Fiziki t
ərbiyə gənc nəslin sağlam böyüməsi vasitəsi
kimi
46.Fiziki t
ərbiyənin digər tərbiyə komponentləri ilə
əlqəli olması
47.Fiziki t
ərbiyənin məqsəd və vəzifələri
48.Fiziki t
ərbiyə vasitələri
49.Fiziki t
ərbiyənin təşkili formaları
50.İqtisadi tərbiyənin zəruriliyi
51.Az
ərbaycan xalq pedaqogikası və İslam dini iqtisadi
t
ərbiyə haqqında
52.İqtisadi tərbiyənin vəzifələri
53.İqtisadi tərbiyənin sistemi
54.M
əktəblilərin hüquq tərbiyəsinin mahiyyəti
55.Hüquq t
ərbiyəsinin məzmunu
56.Hüquq t
ərbiyəsinin həyata keçirilməsi yolları
57.Şagirdlərin hüquq tərbiyəsində sinifdənxaric işlərdən
istifad
ənin əhəmiyyəti
58.T
əlim prosesində şagirdlərin hüquq tərbiyəsi
59.Az
ərbaycan xalq pedaqogikası hüquq tərbiyəsi haq-
qında
60.Ekologiya v
ə müasir ekoloji vəziyyət
61.Ekoloji böhranın yaranma səbəbləri
62.Ekologiya XX
əsrin elmi kimi və ekoloji tərbiyə
anlayışı
63.Ekoloji t
ərbiyənin qarşısında duran vəzifələr
64.Müasir şəraitdə ətraf mühit problemi və onun
böyüy
ən nəslə dərk etdirilməsi yolları
65.Ekoloji t
ərbiyə vasitələri
290
66.Az
ərbaycan xalqının pedaqoji baxışlarında ekoloji
t
ərbiyə problemi
67.İslamda ekologiya və ekoloji tərbiyə haqqında fikir-
l
ər
68.Q
ədim və müqəddəs mənbələrdə torpağın ana olması
haqqında və ekoloji tərbiyə barədə fikirlər
69.Ekoloji t
ərbiyənin təşkili yolları
70.T
ərbiyənin metod və priyomları arasında əlaqə
71.T
ərbiyə metodlarının tətbiqində istifadə olunan
metod v
ə vasitələr
72.T
ərbiyədə metod seçimini şərtləndirən səbəblər
73.T
ərbiyə metodları
74.T
ərbiyədə inandırma metodu
75.T
ərbiyədə alışdırma metodu
76.T
ərbiyədə rəğbətləndirmə metodu
77.T
ərbiyədə cəzalandırma metodu
78.Sinifd
ənxaric iş, onun mahiyyəti və məqsədi
79.Sinifd
ənxaric işlərin təşkili prinsipləri
80.Sinifd
ənxarıc işlərin qədimliyi
81.Sinifd
ənxaric iş növləri
82.F
ərdi sinifdənxaric işlər
83.Qrup halında keçirilən sinifldənxaric işlər
84.Kütl
əvi sinifdənxaric işlər
85.M
əktəbdə tərbiyə işinin planlaşdırılması
86. M
əktəbdənkənar tərbiyə anlayışı və məktəbdənkənar
t
ərbiyə işi
87.Ail
ədə tərbiyə işi və ailəyə pedaqoji kömək
88.Pedaqoji prosesd
ə məktəb, ailə və ictimaiyyət
birliyinin m
əqsəd və mahiyyəti
89.Ail
ə tipləri
90.M
əktəbin valideynlərlə əlaqə formaları
91.Valideynl
ərlə fərdi əlaqə
92.Valideynl
ərlə qrup halında əlaqə
291
93.Valideynl
ərlə kollektiv əlaqə və məktəb valideyn
komit
əsi
94.Şagirdlərin tərbiyəsində ictimaiyyətlə əlaqə
formaları
95.Valideyn komit
ələri və ictimaiyyətlə əlaqə şuraları-
nın fəaliyyət istiqamətləri
96.Az
ərbacan Uşaqlar Birliyi; situativ, müvəqqəti və
daimi uşaq birlikləri
97.Az
ərbaycan Uşaq Təşkilatı üzvlərinin hüquq və
v
əzifələri
98.Az
ərbaycan Uşaq Təşkilatının quruluşu
99.Az
ərbaycan Uşaq Təşkilatının özünüidarə orqanları
100.Az
ərbaycan Uşaq Təşkilatının proqramı
101.M
əktəbdə uşaq təşkilatının işinin məzmunu
102.M
əktəbdə gənclər təşkilatının işinin məzmunu
103.M
əktəbdə tərbiyə işləri üzrə direktor müavininin
v
əzifələri və işinin planlaşdırılması
104.Sinif r
əhbərinin vəzifələri və işinin məzmunu
105.Sinif r
əhbərinin şagirdləri öyrənmək yolları
106.Sinif r
əhbərinin fənn müəllimləri ilə apardığı işin
m
əzmunu və formaları
292
Münd
əricat
Ön söz .................................................................................. 3
T
əlim .................................................................................... 5
1.Pedaqogikanın obyekyi, predmeti, məqsəd və vəzifələri.
Əsas pedaqoji anlayışlar. Müxtəlif dövrlərdə tərbiyə və
t
əhsilin, pedaqoji elmin inkişafına bir nəzər ...................... 5
2. Pedaqogikanın tədqiqat metodları, mənbələri və başqa
elml
ərlə əlaqəsi. Pedaqoji elmlər sistemi. ....................... 17
3. Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsi haqqında müxtəlif
konsepsiyalar ....................................................................... 23
4. Şəxsiyyətin yaş dövrlərinin xüsusiyyətləri ..................... 32
5. Mü
əllimlik peşəsi, müəllimin pedaqoji mərifəti və
mü
əllim peşəsinə verilən pedaqoji tələblər ........................ 43
6.Pedaqoji f
əaliyyətinin səciyyəvi xüsusiyyətləri və
mü
əllimin pedaqoji qabiliyyətləri ....................................... 51
7. Az
ərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin quruluşu
v
ə təşkili prinsipləri ............................................................ 60
8.Didaktika. T
əlim prosesi. Mənimsəmə prosesinin
293
quruluşu ............................................................................... 68
9.T
əhsilin məzmunu. Azərbaycan Respublikasında ümumi
t
əhsilin konsepsiyası (Milli kurikulum). Dövlət təhsil
standartları. Tədris planı, tədris proqramları, dərslik və
d
ərs vəsaitləri ...................................................................... 77
10. T
əlimin qanunları, qanunauyğunluqları və
prinsipl
əri ............................................................................ 87
11.T
əlimin təşkili formalarının inkişaf tarixi və müasir
dövrd
ə təlimin təşkili formaları
........................................... 97
12. D
ərs təlimin əsas təşkili forması kimi. Təlimin digər
t
əşkili formaları ................................................................... 107
13.T
əlim metodlarının təsnifatı. Yeni təlim texnologiyaları.
F
əal və interaktiv təlim ....................................................... 116
14. Şagird nailiyyətlərinin monitorinqi və
qiym
ətləndirilməsi .............................................................. 127
15. M
əktəbdə metodik iş. Məktəb sənədləri və məktəbin
maddi -
texniki bazası .......................................................... 135
İmtahan sualları..................................................................143
T
ərbiyə ................................................................................ 148
1.T
ərbiyənin yaranması və müxtəlif tarixi dövrlərdə onun
s
əciyyəvi inkişaf xüsusiyyətləri .......................................... 149
2.Müasir dövrd
ə tərbiyənin səciyyəvi xüsusiyyətləri,
mahiyy
əti, məqsədi, əsas vəzifələri qanun və
qanunauyğunluqları .............................................................. 158
3. T
ərbiyə prinsiplərinin təsnifatı və təyinatı ....................... 168
4.Müasir dövrd
ə tərbiyə işinin məmunu. Əqli tərbiyə ......... 178
5. Əxlaq və mənəvi tərbiyənin vəzifələri və məzmunu ....... 188
6. Əmək tərbiyəsinin vəzifələri və məzmunu ...................... 195
7. Estetik t
ərbiyənin vəzifələri və məzmunu. ....................... 205
8. Fiziki t
ərbiyənin vəzifələri və məzmunu ......................... 213
9. İqtisadi tərbiyə və hüquq tərbiyəsi .............................. 220
10. Ekoloji t
ərbiyə ............................................................... 231
11. T
ərbiyənin vasitə və metodları ....................................... 242
294
12.Sinifd
ənxaric və məktəbdənkənar tərbiyə işi. Məktəbdə
t
ərbiyə işinin planlaşdırılması ......................................... 251
13. M
əktəbin valideynlərlə və ictimaiyyətlə əlbir
f
əaliyyəti.............................................................................. 259
14. M
əktəb uşaq və gənclər təşkilatinin işinin
m
əzmunu .............................................................................. 268
15. M
əktəbdə tərbiyə işləri üzrə təşkilatçının və sinif
r
əhbərinin işinin
m
əzmunu................................................... 277
İmtahan sualları................................................................. 285
Dostları ilə paylaş: |