Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
207 ilҽ tҽlҽsik qapıdan çıxdı. Xırdaxanım arvadın mis piyaladan atdığı su Dҽrgaһqulunun dabanını islatdı...
Dҽrgaһqulu qüllҽyҽ çatanda artıq qaĢ qaralmıĢdı. Gözҽtçilҽrdҽn bҽzisi namaz qılır, bҽzisi dҽ baĢını mazğala söykҽyib qaladan kҽnarda düĢmҽnin һҽrҽkҽtini izlҽyirdi. QarĢı meydançada qazilҽr ucuna neftҽ bulaĢmıĢ tҽzҽk bağladıqları payalardan mҽĢҽl düzҽldib yandırmıĢ vҽ iĢığında nҽ isҽ edirdilҽr.
Müdafiҽçilҽrdҽn biri, Dҽrgaһqulunu görüncҽ ҽl edib onu yanına çağırdı. Bu onun qonĢusu dulusçu Vҽliyulla idi. – Dҽrgaһqulu, bir ora diqqҽtnҽn bax. Elҽ bil quyu qazırlar axı. Mҽnҽ elҽ gҽldi ki, xҽrҽknҽn torpaq daĢıyırlar. Sҽn axı davada çox olmusan. Gör bir. – Orda quyunu neynirlҽr, balam? Yox, vallaһ ürҽyimҽ damıb, deyҽsҽn, onlar lağım atırlar, axı... Suyu Suqayıtı çayından dҽvҽynҽn gҽtirirdilҽr. Quyu deyil. Lağım olacaq... Gҽrҽk Bibixanım Sultanıma yetirҽk lağım mҽsҽlҽsini.
www.vivo-book.com
208 Elҽ bu zaman qorxunc bir gurultu eĢidildi. Dҽrgaһqulunun sözü ağzında qaldı. Qüllҽ qorxunc bir zҽlzҽlҽdҽn Ģaһҽ qalxan attҽki yerindҽn oynadı. DaĢlar bir-birindҽn aralanıb sҽpҽlҽndi. Toz duman kimi ҽtrafı bürümҽkdҽ olan qaranlığı daһa da kҽsiflҽĢdirdi. Hadisҽ yerindҽ göz gözü görmҽdi, inilti, qıĢqırtı alҽmi baĢına götürdü. Aralıda divar dibindҽ namaz qılanlardan bir çoxuna daĢ dҽyib ҽzilmiĢ, yaralanmıĢdı. Qüllҽ üstündҽ onlardan biri dҽ salamat çıxmamıĢdı. Zҽrgҽr Dҽrgaһqulu kiĢi ilҽ dulusçu Vҽliyullanın da meyiti daĢların arasında qalmıĢdı. Sağ qalanlardan, azacıq ҽzilҽnlҽrdҽn kim yerindan qalxa bilmiĢdisҽ durub yoldaĢlarını daĢ-torpaq altından çıxarmağa baĢladı.
Lov xҽbҽrini alan Sultanım xanım at üstündҽ özünü һadisҽ yerinҽ çatdıranda artıq cҽnazҽlҽr bir yerҽ toplanmıĢdı. Gҽlin, Dҽrgaһqulu kiĢinin cҽnazҽsini meyitlҽr arasında görҽndҽ özünü saxlaya bilmҽdi, gözlҽri yaĢardı:
– Yazıq ҽmi, – deyҽ pıçıldadı. Ölҽnlҽr һaqqında lazımi göstҽriĢ verҽndҽn sonra, qüllҽ www.vivo-book.com
209 yerindҽ açılmıĢ böyük yarığa baxıb fikirlҽĢmҽyҽ baĢladı. Nҽ isҽ etmҽk lazım idi, yoxsa düĢmҽn gecҽ ikҽn buradan Ģҽbxun vuracaq, qalaya soxulacaqdı. Burası ġirvanĢaһlar sarayına ҽn yaxın qüllҽlҽrdҽn biri olduğundan, saray üçün böyük qorxu törҽdirdi. Sultanım xanım azacıq düĢündükdҽn sonra һacibini yanına çağırdı. – Hacib, ҽmr elҽ evlҽrdҽ nҽ qҽdҽr keçҽ varsa, tez toplasınlar. Bura gҽtirsinlҽr. Gözlҽyirҽm.
Bir neçҽ nҽfҽr atlara minib mҽһҽllҽlҽrҽ üz tutdu. Heç bir saat keçmҽmiĢdi ki, arvadlı-kiĢili Bakı camaatı evlҽrindҽ olan bütün keçҽlҽri, olmayanlar da köһnҽ-külҽ palaz vҽ xҽlçҽlҽri qüllҽnin yanına daĢımağa baĢladılar, Sultanım xanımın ҽmrilҽ düĢmҽnin xҽbҽri oluncaya qҽdҽr qüllҽnin yerindҽ açılmıĢ yarığı keçҽlҽrlҽ basdırıb bҽrkitmҽyҽ baĢladılar.
... Sҽһҽr tezdҽn Bayram bҽy Qaramanlı partladılmıĢ qüllҽnin qҽnĢҽrinҽ gҽlҽndҽ gözlҽrinҽ inanmadı. Bir gecҽnin içindҽ açılmıĢ yarıq bҽrkidilmiĢ, divar bҽrpa olunmuĢdu, www.vivo-book.com
210 ciddiyyҽtlҽ dҽ qorunurdu. Bayram bҽy Qaramanlı özünü Ģaһın һüzuruna yetirdi: – Qibleyi-alҽm, tҽdbirimiz baĢ tutmadı. ġimal darvazasından һücumu dayandırmalı olacağıq. – Nҽ üçün? – Qalanın müdafiҽsinҽ baĢçılıq edҽn kimdisҽ, qurd ürҽkli, һҽm dҽ olduqca tҽdbirli adamdı. Görünür, tҽcrübҽli sҽrkҽrdҽdi. PartladılmıĢ yeri gecҽ ilҽ elҽ bҽrkidiblҽr ki, һҽlҽ xeyli zҽһmҽt çҽkmҽk lazımdır.
Bayram bҽy sҽrkҽrdҽnin mҽrdliyindҽn, tҽdbirindҽn danıĢdıqca Ġsmayıl bir gün irҽli Ģҽһҽrin Qız qalası mövqeyindҽ qılınc davasına giriĢdiyi Sultanım xanımın simasını xatırlayırdı.
Qulağında ҽrҽbi davaya girdiyi gҽlinin sҽsi eĢidildi: «Qıran da, qırılan da bir elin övladlarıdır». Sanki һҽlҽ dҽ «Nҽ üçün qardaĢı qardaĢa qırdırırsan, һökmdar?» deyirdi. Lakin Ģaһ Ġsmayıl ata-baba qatilindҽn intiqam almaq, inandığı ҽqidҽni yaymaq eĢqilҽ bu ağır xҽyalları Ģair Xҽtainin qҽlbindҽn, www.vivo-book.com
211 beynindҽn qovmağa çalıĢırdı. O, һökmdar idi. Sҽrkҽrdҽ idi. Ġntiqamçı idi.
Vҽssalam! ġҽrait ona «ҽssinni-bissinni, vҽleynҽ-bileynҽ» 6
öyrҽtmiĢdi. Bu intiqam һissini sanki ana südü ilҽ, oxuduğu ilk nҽzm ilҽ, yazdığı birinci cümlҽylҽ, fҽһm etmiĢdi. Bu qҽdҽr!!!
... Müһaribҽ yenidҽn, һҽr iki darvaza qarĢısında – һҽm QoĢa qala qapısı, һҽm dҽ Ģimal darvazası önündҽ yeni qüvvҽt kҽsb edҽrҽk canlandı.
Ozanlar döyüĢçülҽri ruһlandırmaq üçün türkü-varsağı söylҽmҽyҽ baĢladılar. Onlar döyüĢçülҽrin önündҽ gedirdilҽr. Az sonra ozan varsağlarını cҽngi ҽvҽz elҽdi. Gҽrҽnayda çalınan cҽngi alҽmi baĢına götürüb döyüĢkҽn, igidliyҽ çağıran aһҽngi ilҽ qazilҽri coĢdururdu. Varsağı vҽ cҽngi
6 Diş әvәzinә diş, köz әvәzinә köz.
www.vivo-book.com
212 ҽsgҽrlҽrin döyüĢ ҽzmini güclҽndirirdi. Onlar qala üzҽrinҽ sel kimi axır, özlҽrini «Caһanarayi-Ģaһ Ġsmayıl» müҽllifinin dediyi kimi, «savaĢ dҽryasına vururdular». Bakılılar daһa üç gün müdafiҽni davam etdirdilҽr. ġҽһҽrin bütün qüllҽ vҽ darvazaları önündҽ qanlı vuruĢmalar gedirdi... Müһasirҽnin yeddinci günü qızılbaĢlar Ģҽһҽrҽ daxil ola bildilҽr. Lakin һҽlҽ dҽ bakılılar aman istҽmir, tҽslimdҽn söһbҽt getmirdi. ġҽһҽrin ҽyri-üyrü, yalnız bir adamın sҽrbҽst keçҽ bildiyi dar küçҽlҽrindҽ, dalanlarında, döngҽlҽrindҽ qanlı çarpıĢmalar baĢ verir, һҽr bir ev vuruĢurdu. Hҽr bir ev qalaya çevrilmiĢdi. Müһasirҽnin yeddinci günü Ģaһın һökmü ilҽ, Bayram bҽy belҽ car çҽkdirdi: «Könüllü tҽslim olmayan, Ҽliyyҽl-Mürtҽza demҽyҽn, Yezid Fҽrrux Yasara lҽnҽt oxumayan һeç kimҽ aman verilmҽsin, uĢaq da, böyük dҽ, qadın da, kiĢi dҽ qılıncdan keçirilsin».
...AxĢam qızılbaĢlar qazilҽrin meyitlҽrini yığıb Ģҽһid qҽbirlҽrindҽ dҽfn etmҽk istҽdilҽr. Onları düĢmҽn cҽsҽdlҽrindҽn ayırarkҽn, meyitlҽr içindҽ bir neçҽ bakılı Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|