www.vivo-book.com
190
qardaĢı qardaĢa qırdırmayaq. Axı sҽn dҽ yaxĢı bilirsҽn ki, bu
dava iki düĢmҽn xalq arasında getmir. Qıran da, qırılan da
bir elin, bir xalqın övladlarıdı. QardaĢ, qardaĢ qanı tökür.
ġirvanda da, burda da. Müһaribҽ apardığın һҽr yerdҽ. Ġndisҽ
qoy sҽn deyҽn olsun, vuruĢaq. Kim mҽğlub olsa, qoĢunu da
tҽslim olur. Qalib gҽlҽnҽ beyҽt edir. Görҽk kimҽ verir
Allaһ...
– Ya Allaһ...
– Ya Allaһ...
– Bu dünyada һamiĢҽ qaçan da Allaһ deyib, qovan da.
Dilinҽ söz yoxdu, baxaq görҽk qılınc vurmağın necҽdi?
– Elҽ mҽn dҽ onu görmҽk istҽyirҽm.
Onlar qılınca ҽl elҽdilҽr. Üfüqün qızardığı yerdҽ bircҽ
barmaq naziklikdҽ baĢ vermiĢ günҽĢin һҽlҽ zҽif, qırmızımtıl
Ģüaları altında qılınclar Ģҽfҽq çaldı. Onlar һҽvҽslҽ, gҽnclik
atҽĢilҽ vuruĢurdular, һҽlҽ qҽzҽbdҽn alıĢıb yanmır elҽ bil
sadҽcҽ mҽĢq aparırdılar.
Saleһ xeyli aralıda qaya dalında daldalanıb onları seyr edir,
www.vivo-book.com
191
çҽtin anda kömҽyҽ һazır vҽziyyҽtdҽ dururdu.
Meydan dolanıb vuruĢmaq üçün mövqe münasib deyildi.
Darısqallıq idi. Odur ki, tez bir zamanda onlar, at üstündҽ
qılınclaĢmaqdan bir mҽtlҽb һasil olmayacağını anladılar.
– Ġgid, piyadalanmalıyıq.
– Piyadalanmalıyıq.
Hҽr ikisi sıçrayıb yҽһҽrdҽn endi. Qılınc vuruĢması yenidҽn
qızıĢdı. Elҽ bu zaman qüllҽnin üstündҽn bir ox vıyıldadı;
çovudu, cuĢa gҽlmiĢ cavanların yanından ötüb daĢa dҽydi.
Qala üstündҽn sҽslҽr eĢidildi:
– Oxlayaceyҽm köpҽk oğlu yağını...
– Ay sarsaq, birdҽn oxun ova dҽymҽdi... Dönҽndҽ Sultanın
xanıma dҽydi? Onda canuvu һara qoyaceysҽn? QҽdeĢ canı,
özüm sҽnin baĢını it qiblҽsinҽ kҽsҽrҽm onda.
– Bҽs bu kiĢilikdҽndi? Bizim gözümüz baxa-baxa... Onda
qoy örkҽni atım, kҽmsiglҽyim onu.
– Onlar ҽrҽbi dava elҽyirlҽr. ĠĢin olmasın. Sultanım hҽr
igidҽ can verҽn deyil.
www.vivo-book.com
192
GünҽĢ bir az da boylanıb, möһkҽm zireһҽ qütҽvvҽr olmuĢ
igidlҽrin qılıncını zireһini al vҽ gümüĢü Ģҽfҽqlҽrlҽ
atҽĢlҽndirirdi. Gaһ bunun, gaһ da onun üzü GünҽĢҽ çevrilir,
ilk Ģüalardan qamaĢan gözlҽrini qıyırdılar. Ġndi günҽĢ
onların һҽr birinin birinci düĢmҽni, qatili ola bilҽr, xҽyanҽtlҽ
һansınınsa gözlҽrinҽ sancılar, qamaĢdırar vҽ düĢmҽn qılıncı
kiminsҽ qҽlbinҽ saplana bilҽrdi.
DöyüĢün sürҽti artdıqca bҽdҽnlҽr ilan kimi qıvrılıb açılır,
günҽĢdҽn od tutub yanırdı. Qala üstündҽkilҽr sanki
yalvarırdı: «Aman günҽĢ, aman Xҽzҽr, parıldama Sultanım
xanıma, sizdҽn ziya alan gözlҽrini qoruyun. Onun gözlҽrinҽ
sancılma, GünҽĢ! DüĢmҽnҽ kam etmҽ onu»...
Gözlҽrinҽ günҽĢ ziyasımı sancılıb qamaĢdırdı, saһil qumları
ayağının altından çҽkilib boĢluqmu yaratdı, nҽdҽnsҽ Ġsmayıl
büdrҽdi vҽ sağ dizinin üstünҽ çökdü.
Sultanım xanım fürsҽti fövtҽ vermҽdi. Cҽld qılıncını atdı,
www.vivo-book.com
193
kiçik qızıl qҽmҽsini kҽmҽrindҽn çҽkib çıxardı. Bu qҽmҽ,
onun ilk һҽrbi mҽĢqlҽrini görҽn qayınatası ġirvanĢaһ Fҽrrux
Yasarın Ģaһanҽ һҽdiyyҽsi idi. Dağıstanda çılxa poladdan
düzҽlmiĢ tiyҽ, qızıl qҽbzҽyҽ nҽsib olmuĢdu. Sultanım xanım
qҽmҽsini cavan oğlanın çҽnҽsinin altına dayadı. Birdҽn onun
gözlҽri oğlanın gözlҽrinҽ zillҽnib durdu, döĢlҽrinin ucu
gizildҽdi. Bu gözlҽrdҽ elҽ qҽribҽ bir ifadҽ var idi ki, bunu
yalnız tҽbiҽtin Ana yaratdığı qadın duya bilҽrdi! Ġxtiyarsız
olaraq qadın cҽngavҽrin qolu boĢaldı, ҽzҽlҽlҽri sustaldı.
Yalnız ana gözü bu gözlҽrdҽki nakamlığı һiss etdi: «Ġlaһi, bu
ki, lap uĢaqdı! Bığ yeri һeç, tҽrlҽmҽyib dҽ. O adlı sҽrkҽrdҽ
budurmu? Bҽlkҽ, sҽһv elҽmiĢҽm. Yox, yox, sҽһv nҽdi,
Ġsmayılın özüdü!
Dizinin büküyünü açıb, oğlanın sinҽsi üstündҽn durdu,
qҽmҽni geri çҽkib belindҽki kҽmҽrin ilgҽyinҽ bҽnd edilmiĢ
qına qoydu. Artıq һҽyatla vidalaĢmıĢ cavan oğlan özündҽ
qҽribҽ bir һal duydu: «Öldürmҽdi, öldürmҽyҽ һazır idi,
yoxsa qorxduğumu duydu? Bu ölümdҽn betҽr olardı. Bҽlkҽ
kimliyimi dürüst bilmir?»
www.vivo-book.com
194
Qala üstündҽn «afҽrin», «maĢallaһ» sҽslҽri ucaldı. Lakin
birdҽn müһasirҽdҽ olanlar gördü ki, onların sҽrkҽrdҽsi ҽlini
mҽğlub olmuĢ düĢmҽnҽ uzadıb qaldırdı, bir addım geri
çҽkilib nҽsҽ dedi. Sultanım xanım deyirdi:
– Qalx bir dҽ tutaĢaq, igid! Bizim yerlҽrdҽ birinci dҽfҽ
basanda kҽsmirlҽr.
Ġsmayıl qalxdı, dҽli bir nҽrҽ çҽkib rҽqibinҽ cumdu.
BoĢalmıĢ ҽzҽlҽlҽri lazımınca gҽrilmҽmiĢ Sultanım xanım elҽ
ilk tҽkandan sҽntirlҽdi vҽ dҽbilqҽsi baĢından düĢdü. BaĢına
sarınmıĢ bir cüt һörük cezҽlҽnib zireһi qütҽvvҽr olan
mütҽnasib ҽndamının ҽtrafına töküldü. Heyrҽtdҽn cavan
Ġsmayılın gözlҽri alacalandı:
– Sübһanallaһ, bu ki, zҽnҽn imiĢ!..
Qadın cҽld ҽyilib dҽbilqҽsini baĢına keçirdi, pҽrt һalda atına
sıçrayıb uzaqlaĢdı. Heyrҽtdҽn donub dayanmıĢ Ġsmayılı ağzı
açıla qoyub getdi.
www.vivo-book.com
195
«Zҽnҽn imiĢ! Elҽ qalanın müһafizi һaqqında naһaq
danıĢmırlarmıĢ... Dediklҽri һҽqiqҽt imiĢ... Bu mҽnҽ ölümdҽn
dҽ betҽr oldu... YaxĢı, bҽs o özünü nҽ üçün Qazi bҽy
adlandırırdı? Yox, o adlandırmadı! Mҽn soruĢdum «Qazi
bҽysҽnmi?» O da tҽsdiq etdi. Görҽsҽn, o Fҽrrux Yasarın
nҽyidi? Qızı, ya gҽlini?»
Bu düĢüncҽlҽrlҽ dҽ gҽnc Ġsmayıl rҽqibinin kiminlҽ һansı
sҽmtdҽ qeyb olduğunun fҽrqinҽ varmadan düĢҽrgҽsinҽ tҽrҽf
qayıtdı. Qala üstündҽ mazğallardan onların döyüĢünü
müĢaһidҽ edҽn döyüĢçü vҽ Ģҽһҽrlilҽr dҽ һeyrҽt içindҽ idilҽr.
– Sҽn ölmiyҽsҽn, qҽdҽĢ canı, CanbaxıĢ, lap xҽncҽli
boğazına dayamıĢdı, görҽsҽn, nöĢün vurmadı?
– Allaһ bilҽr bu arvad xeylağlarının iĢini. Onlarınkı nağıldı,
vallaһ!
– Adҽ, Allaһun olsun! Elҽ vuruĢan igidҽ arvad deyҽrlҽr?
Lap ҽrҽbi davanın allaһıdı. – CanbaxıĢın sҽsindҽ elҽ bir
iftixar duyulurdu ki...
Kim bilir, bҽlkҽ dҽ, «ġaһ Ġsmayıl vҽ Ҽrҽbzҽnki» һaqqında
dastanın bünövrҽsi elҽ һҽmin gün, qala müĢaһidlҽri bu
Dostları ilə paylaş: |