421
28 Dekabr – Şair İbrahim Kəbirlinin 100 illiyi, (1918-1995)
İbrahimov İbrahim İsmayıl oğlu 1918-ci il dekabrın 28-də Azərbaycanın Tərtər
rayonunun Kəbirli kəndində doğulmuşdur. Burada ibtidai təhsil aldıqdan sonra
Ağdam kənd təsərrüfatı texnikumunu bitirmişdir (1937). ADU-nun tarix fakültəsinə
daxil olub, birinci kursu başa vurmuş, ordu sıralarına çağırılmışdır. Baş mətbuat
idarəsində şöbə rəisi (1947-1950), M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda müdavim
(1950-1954), “Sovetski pisatel” nəşriyyatında redaktor (1957-1962) olmuşdur.
Ədəbi fəaliyyətə 1937-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”ndə çıxan şeirləri ilə başlamışdır.
Bədii tərcümə ilə də məşğul olmuşdur. Keçmiş SSRİ xalqlarının poeziyasından bədii
tərcümələr etmişdir. Əsərləri xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur.
“Unuda bilmirəm” şeirlər kitabına görə Müdafiə Nazirliyinin mükafatını almışdır
(1988).
Kitabları: “Gəncliyim” (1946), “Səadət nəğməsi” (1949), “Şeirlər” (1950),
“Səhralar çiçəklənir” (1953), “İmtahan” (1956), “Ö
zümə dost gəzdim” (1960)
, “Səni
səsləyirəm” (1962), “Adsız adam” (1963), “Ürəyimə düşən izlər” (1965), “Ürək
pünhan sevinmir”(1967), “Açıq ürək” (1970), “Ürəyinə yatırammı?” (1971),
“Sevmək üçün yaşayıram” (1974), “İnsan sevinmir” (1977), “Mənim qismətim”,
(1979), “Ürəyimlə görürəm” (1981), “Sənə arxayınam” (1984) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
422
31 Dekabr – Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Abbas Səmədovun 85 illiyi, (1933)
Səmədov Abbas Abbas oğlu 1933-cü il dekabrın 31-də Qərbi Azərbaycanda
Krasnoselo rayonunun Əmirxeyir kəndində anadan olmuşdur. Burada kənd
yeddiillik məktəbi bitirdikdən sonra İrəvan Pedqaji Texnikumunda təhsil almışdır
(1944-1949). Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Dil və Ədəbiyyat
fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir (1950-1955). Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
İnstitutunun axşam, əyani və qiyabi şöbələrində dekan işləmişdir. “Azərbaycan
məktəblərində ədəbiyyat tədrisinin inkişaf problemləri” mövzusunda doktorluq
dissertasiyası müdafiə etmişdir (1993). Ədəbi fəaliyyətə 50-ci illərdən başlamışdır.
Dövri mətbuatda elmi, pedoqoji-metodik məqalə və oçerklərini dərc etdirmişdir.
Milli pedaqoji fikrin təbliğində əhəmiyyətli işlər görmüş, bədii ədəbiyyatın tədrisi
metodikasına dair bir sıra kitablar, dərs vəsaitləri dərc etdirmişdir.
Kitabları: “Fantastik hekayə və povestlər” (1987), “Təbiət hekayələri” (1989),
“Alleqoriya və təmsillər” (1990), “Maarifpərvər Gəncə müəllimlərinin ədəbi-
pedaqoji fəaliyyəti” (1999), “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının tədqiqi və
öyrənilməsi tarixindən” (2003), “Azərbaycan məktəblərində ədəbiyyat tədrisinin
inkişaf problemləri” (2003) “Təbiət hekayələri”, “Alleqoriya və təmsillər” və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
423
Xarici ədəbiyyat
11 Dekabr – Rus yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Soljenitsın Aleksandr
İsayeviçin 100 illiyi, (1918-2008)
Yazıçı, dramaturq, tariхçi və filosof Aleksandr İsayeviç
Soljenitsın müasir rus ədəbiyyatının dünya miqyasında
tanınmış nümayəndəsidir. O, Şimali Qafqazda, pravoslav
yaşam tərzinə və patriarхal ənənələrə üstünlük verən rus
ailəsində doğulmuşdu. Rostov universitetinin riyaziyyat
fakültəsində təhsil almış (1936-1941), Moskva fəlsəfə,
ədəbiyyat və tariх institutunu qiyabi bitirmişdi. Böyük Vətən
müharibəsi başlananda orta məktəbdə riyaziyyat müəllimi
işləyən A.Soljenitsın da səfərbərliyə alınmışdı. Öz arzusu ilə
zabit hazırlayan qısa müddətli kursları bitirmişdi. Qafqazdan
Almaniyaya qədər döyüş yolu keçmiş, kapitan rütbəsinə
qədər yüksəlmiş, iki ordenlə təltif edilmişdi. 1962-ci ildə A.Soljenitsın SSRİ
Yazıçılar İttifaqının üzvlüyünə qəbul edilmişdi. Dövrün sovet reallığı üçün
görünməmiş hadisə sayılan və M.Dostoyevskinin "Ölü evindən qeydlər" romanı ilə
müqayisə edilən "İvan Denisoviçin bir günü" qısa müddətdə müəllifi məşhur sovet
yazıçısına çevirmişdi. 1969-cu ildə Soljenitsının adı Nobel nominantları sırasına
düşsə də, mükafat ala bilməmişdi. Növbəti 1970-ci ildə isə İsveç Akademiyası artıq
dissident kimi tanınan müəllifi "böyük rus ədəbiyyatının ənənələri ilə qidalanan
əsərlərinin mənəvi qüdrətinə görə" Nobelə layiq bilmişdi və Soljenitsın Novel
mükafatını yalnız 1974-cü ildə ala bilmişdir. Yazıçı mühüm əsərlərindən birini –
"Qulaq arхipelaqı" epopeyasını artıq 1967-ci ildə başa çatdırmışdı. “Qulaq
arxipelaqı” romanına görə isə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdü. 2006-cı
ildə Aleksandr Soljenitsın Rusiya Federasiyasının Dövlət Mükafatı laureatı
olmuşdu. Aleksandr Soljenitsın 3 avqust 2008-ci ildə vəfat etmişdir.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
Dostları ilə paylaş: |