427
İncəsənət
3 Dekabr – Xalq rəssamı Xələfov Rasim Həşim oğlunun 90 illiyi, (1928-2010)
Rasim Həşim oğlu 1928-ci il dekabrın 3-də anadan olmuşdur. 1949-cu ildə
Ə. Əzimzadə adına Bakı Saxsı Qablar Zavodunda baş rəssam kimi fəaliyyətə
başlamışdır. Bir müddətdən sonra rəssamlıq təhsilini artırmaq üçün Ukraynaya
getmiş, Lvov Dövlət Dekorativ Tətbiqi Sənət İnstitutunun monumental keramika
fakültəsinə daxil olmuşdur. 1958-ci ildə ali təhsilli rəssam kimi Bakıya qayıdaraq
1966-cı ilə qədər əvvəlki iş yerində çalışmışdır. 1978-ci ildən o, Azərbaycan Dövlət
Rəssamlıq Akademiyasının dekorativ tətbiqi sənət fakültəsində baş müəllim
vəzifəsində çalışmışdır. Bir sıra iri həcmli əsərlərin müəllifi idi. Bakı
metropoliteninin "Gənclik", "Avrora" (indiki Qara Qarayev) stansiyalarının, Bakı
Dövlət Sirkinin, Razin (indiki Bakixanov) qəsəbəsində mədəniyyət sarayının
Moskvada Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin Azərbaycana həsr
olunmuş bölməsinin qədim tərtibatıda istedadlı sənətkarın fırçasının məhsulu idi.
Rəssam eyni zamanda kətan üzərində, keramika naxış (metalda) və mozaika müəllifi
də görürdü. Respublikanın bir çox rayonlarında onun monumental işlərinə rast
gəlmək olar. Rasim Xələfov 1957-ci ildən başlayaraq bir sıra respublika,
Umumittifaq və Beynəlxalq sərgilərin və müsabiqələrin iştirakçısı olmuşdu. Onun
əsərlərinin böyük bir hissəsi R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət
Muzeyində, Nizami adına muzeydə, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət
Nazirliyinin Rəssamlıq Fondunda saxlanılır. Rasim Xələfov 2010-cu ildə vəfat edib.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
428
12 Dekabr – Xalq artisti Abbas Mirzə Şərifzadənin 125 illiyi, (1893-1938)
Abbas Mirzə Şərifzadə 1893-cü ildə 12 dekabrda (22 mart )
Şamaxının Yuxarı Qala məhəlləsində ziyalı ailəsində anadan
olub. Abbas Mirzə Şərifzadə Şamaxıda dünyaya göz açsa da,
onun gəncliyi, ümumiyyətlə, bütün ömrü Bakı ilə bağlıdır.
Belə ki, 1902-ci ildə Şamaxıda baş verən dəhşətli zəlzələdən
sonra bir çoxları kimi onların da ailəsi şəhəri tərk edib Bakıya
köçürlər. Abbas Mirzə 1903-cü ildə gimnaziyaya daxil olur.
Məhz bu illərdə də səhnə ilə maraqlanmağa başlayır. 1910-cu
ildə "Maarif" cəmiyyəti nəzdində yaradılmış teatr kollektivinə
qəbul olunur. Qısa müddət ərzində bir neçə rolda çıxış edən
Abbas Mirzə 1911-ci ildə, onu bir sənətkar kimi təsdiq edən ilk obrazını yaradır.
Bu, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Ağa Məhəmməd Şah Qacar" faciəsinin əsas
qəhrəmanı Qacar obrazı idi. Azərbaycan kino sənəti tarixində onun adı birincilər
sırasındadır. "Bismillah", "Hacı Qara", "Gilan Qızı", "Məhəbbət Oyunu" filmlərini
çəkən Abbas Mirzə ilk kino rejissorumuz olub. Abbas Mirzə 1937-ci ildə dekabrın
4-də öz evində həbs olunub. Onu həbs edərkən, evində ciddi axtarış aparılıb. Bir
teatr qılıncı, iki teatr tapançası silah kimi müsadirə edilib. Məhbusun "dindirilmə"
üsulu öz nəticəsini verir. Abbas Mirzə Şərifzadə İran dövlətinə casusluq etməsinə
dair bəzi ittihamlarla razılaşır. Bu ittihamları təsdiqləmək üçün onunla
üzləşdirilənlərin bəzilərinin sözlərini təsdiqləyir. Və 1938-ci il oktyabrın 19-da
məhkəmə öz hökmünü verir: "Şərifov Abbas Mirzə Rəsul oğlu casusluq fəaliyyətinə
görə güllələnsin, əmlakı müsadirə olunsun!". Ancaq Şərifzadə haqqında çıxarılan bu
hökm, təxminən, bir ay sonra – noyabrın 16-da yerinə yetirilir. Bakının Yasamal
rayonunda Abbas Mirzə Şərifzadə küçəsi var.
Filmoqrafiya: “Knyaz Dəmir Bulat” (1916), “Azərbaycana səyahət” (1924),
Azərbaycana səyahət, “Bayquş” (1924), “Bismillah” (1925), “Əvəz-əvəzə”(1925),
“Hacı Qara” (1929) və s.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
429
16 Dekabr – Xalq rəssamı Xalıqov Qəzənfər Ələkbər oğlunun 120 illiyi,
(1898-1981)
Azərbaycan SSR Xalq Rəssamı, Azərbaycan rəssamlıq sənətinin ilk peşəkar
nümayəndələrindən biri Xalıqov Qəzənfər Ələkbər 1898-ci ildə anadan olmuşdur.
Qəzənfər Xalıqov Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunda təhsil
almışdır. Uzun illər rəssam "Molla Nəsrəddin" jurnalında karikaturaçı kimi çalışmış,
teatr və kino dekorativ sənətkarı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Abşeron
rayonunun Qobu qəsəbəsində Q.Xalıqovun şərəfinə orta məktəb və küçə vardır.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
430
19 Dekabr – Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar Fərəc Qarayevin 75 illiyi,
(1943)
Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi
(1982), dosent (1982), professor (1998) Qarayev Fərəc Qara Oğlu 1943-cü
il dekabrın 19-da Bakıda anadan olub. 1966-cı ildə Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsini bitirmiş, orada qalıb dərs deməyə
başlamışdır. 1999-cu ildən Moskva Konservatoriyasının Nəzəriyyə kafedrasının
professorudur. A.Krupp Fondunun təqaüdçüsü olub. 1980-1994-cü illərdə
BaKaRaensemble kollektivinin bədii rəhbəri, 1994-1996-cı illərdə Moskvada
Müasir Musiqi Assosiasiyasının vitse-prezidenti olmuşdur. 1995-ci ildən Bakıda
Yeni Musiqi Cəmiyyətinin prezidentidir. 1999-cu ildə "Humay" mükafatına layiq
görülmüşdür. Almaniya istehsalı olan “Qoyya” filminin musiqi müəllifidir (1971,
Q.Qarayevlə birlikdə).
Əsərləri: Baletlər "Qobustan kölgələri" (1969), "Kaleydoskop" (1971).
Monoopera: "Journey to love" (1978) – soprano və kamera orkestri üçün XX
yüzilliyin şairlərinin şeirləri əsasında.
Filmoqrafiya: Biri vardı, biri yoxdu... (film, 1967), Qanun naminə (film, 1968),
İntizar (film, 1969), Bir cənub şəhərində (film, 1969), Həqiqətin özü (film, 2008)
Maestro. Özüm və zaman haqqında. Bəstəkar Xəyyam Mirzəzadə (film, 2011).
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
Dostları ilə paylaş: |