104
21 Mart – Xalq artisti, aktyor Əliağa Ağayevin 105 illiyi, (1913-1983)
Əliağa İsmayıl oğlu Ağayev 21 mart 1913-cü ildə
Bakıda doğulub. Erkən yaşlarından atasını itirib. 1930-cu ildə
yeddinci sinfi bitirərək Paris kommunası adına gəmi təmiri
zavodu nəzdindəki sənət məktəbində oxuyub. İki il sonra oranı
bitirərək zavodun özündə gəmi çilingəri işləyib. Bəm və şirin
zümzüməli səslə işdə də dodaqaltı oxuyan Əliağa zavodun
dram dərnəyinə yazılıb. İlk rolu Mirzə Fətəli Axundzadənin
"Hacı Qara" komediyasında Hacı Qaradır. Əliağa Ağayev
1936-cı ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrının kollektivinə daxil
olub. Müxtəlif çeşidli rolları, xüsusən "O olmasın, bu olsun"
bədii filmindəki Məşədi İbad obrazı ilə respublikadan kənarda
da şöhrətlənən Əliağa Ağayev 1961-ci ilin payızında Akademik Milli Dram
Teatrının kollektivinə qəbul olunub. Televiziyanın fondunda aktyorun iştirak etdiyi
tamaşaların və satirik səhnəciklərin lentləri saxlanır. Həmişə populyar və sevilən
aktyor olmuş Əliağa Ağayev 17 iyun 1943-cü ildə respublikanın əməkdar artisti, 27
fevral 1954-cü ildə xalq artisti fəxri adları ilə təltif olunub. Səhnə görkəmicə ağır
olan Əliağa Ağayev obrazın ifasında çox sərbəst, hərəkətlərində çevik, danışığında
duzlu və məzəli idi. Yaradıcı aktyor obrazın xarakterini ilk əvvəl danışıqda tapır,
sonra onun bədii məzmununa uyğun formanı dəqiqləşdirirdi. Əliağa Ağayev ilk
növbədə komik xarakter aktyoru idi və buna görə də komizmi zahiri əlamətlərdə
deyil, surətin təbiətində, daxili varlığında, düşüncə tərzində canlandırmağa üstünlük
verirdi. Həm zahiri əlamətlər cəhətdən, həm də daxilən rolun ifasında istifadə etdiyi
vasitələrin məntiqi ahəngdarlığına çalışırdı. Həyatda da şuxluğu xoşlayan Əliağa
Ağayev 13 noyabr 1983-cü ildə pərəstişkarları və dostları ilə süfrə arxasında lətifə
söyləyib güldüyü yerdəcə gözlərini əbədi qapayıb. Məzarı Bakıda, Yasamal
qəbristanlığındadır.
Filmoqrafiya: Arşın mal alan (film, 1965), Bir məhəllədən iki nəfər (film, 1957),
Bizim Cəbiş müəllim (film, 1969), Bizim küçənin oğlanları (film, 1973), Dəli Kür
(film, 1969), Dərviş Parisi partladır (film, 1976), Evlənmək istəyirəm (film, 1983),
Əhməd haradadır? (film, 1963), Görüş (film, 1955), Qanun naminə (film, 1968),
Qara daşlar (film, 1956), Papaq (film, 2007) Sehrli xalat (film, 1964), Telefonçu qız
(film, 1962), Üzeyir ömrü (film, 1981) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
105
22 Mart – Xalq artisti, müğənni Rübabə Muradovanın 85 illiyi, (1933-1983)
Rübabə Muradova 22 mart 1933-cü ildə İranın Ərdəbil şəhərində anadan
olmuşdur. Sabirabadda dram teatrında təhsil almışdır. Ələsgər Ələkbərov təsadüfən
onu görüb Bakıya Filarmoniyaya dəvət etmişdir. 1954-cü ildən Azərbaycan Dövlət
Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur. A.Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbini
(Seyid Şuşinskinin sinfini) bitirmişdir (1955). 1971-ci ildə Azərbaycan SSRİ Xalq
Artisti adına layiq görülmüşdür. Güclü, təsirli və müxtəlif çalarlı səsə, orijinal
ifaçılıq üslubuna malik müğənni idi. 1954-cü ildən Azərbaycan Dövlət Opera və
Balet Teatrının solisti olmuşdur. "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilmişdir. 28 avqust
1983-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir. Yasamal rayonunda yerləşən qəbristanlıqda dəfn
edilib.
Əsas partiyaları: Leyli ("Leyli və Məcnun" – Üzeyir Hacıbəyov), Əsli ("Əsli və
Kərəm" – Üzeyir Hacıbəyov), Xanəndə qız ("Koroğlu" – Üzeyir Hacıbəyov),
Ərəbzəngi ("Şah İsmayıl" – Müslüm Maqomayev), Şahsənəm ("Aşıq Qərib" – Zülfü
Hacıbəyli), Sənəm ("Gəlin qayası" – Ş. Axundova) və s. Muğam, təsnif və xalq
mahnılarının mahir ifaçısı idi.
Filmoqrafiya: Muğamlar (film, 1965), Ölümdən 24 saat əvvəl (veriliş, 2007),
Rübabə Muradova (film, 2007), Üzeyir ömrü (film, 1981)
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
106
Milli Qəhrəmanlar Zirvəsi
4 Mart – Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əhədov Elşad Saday oğlunun 50 illiyi,
(1968-1993)
Əhədov Elşad Saday oğlu 4 mart 1968-cı ildə Masallı rayonunun Təzə
Alvadı kəndində dünyaya göz açıb. Orta məktəbin birinci sinfinə 1975-ci ildə
gedib, 1982-ci ildə yeddinci sinfi bitirərək birbaşa Cəmşid Naxçıvanski adına
Hərbi liseyə daxil olub. Əhədov Elşad liseyi müvəffəqiyyətlə bitirərək
Ukraynanın Kamenets-Podolsk Ali Komandirlər məktəbinə qəbul olunub.
1989-cu ildə baş leytenant rütbəsi ilə Volqoqrad vilayətindəki hərbi hissələrdən
birinə rota komandiri vəzifəsinə göndərilib. Gənc zabit bir müddətdən sonra doğma
Vətəninə dönür. Əvvəlcə, Bakının Güzdək qəsəbəsində, sonra isə Lənkəran
rayonunda rota komandiri kimi fəaliyyət göstərir. O, erməni işgalçılarının
Azərbaycan torpaqlarına hücumundan hiddətə gələrək bir komandir kimi qazandığı
hərbi təcrübəni öz xalqının bu təcavüzdən qorunmasına sərf etmək
istəyirdi. Beləliklə, Elşad döyüş bölgəsinə üz tutur. Gənc zabitin döyüş yolu Füzuli
rayonu ərazisindən başlayır. Həmçinin Daşburun, Nərgiztəpə, Aşağı Veysəlli,
Şişqaya və Beyləqanda da mərdliklə vuruşur, böyük rəşadət göstərir. Onun
minaladığı sahəyə 8 düşmən tankı və onlarla erməni yaraqlısı düşərək məhv
olur. Qəhrəmanın son döyüşü Ağdaş yüksəkliyi uğrunda olur, 11 dekabr 1993-cü il
Ağdaş yüksəkliyi uğrunda gedən döyüşdə Elşad Əhədov şəhidlik zirvəsini fəth edir.
Azərbaycan Resbublikası Prezidentinin 14 dekabr 1993-cü il tarixli fərmanı ilə
Əhədov Elşad Saday oğlu ölümündən sonra “Azərbaycan Bayrağı” ordeni ilə
təltif edilmişdir. Elşad Əhədov doğma kəndində dəfn olunub. Öz kəndində orta
məktəb və park Milli Qəhrəmanın adını daşıyır.
Azərbaycan Resbublikası Prezidentinin 16 sentyabr 1994-cü il tarixli 203 saylı
fərmanı ilə Əhədov Elşad Saday oğluna ölümündən sonra “Azərbaycanın
Milli Qəhrəmanı” adına layiq görülmüşdür.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq