Fan: Yozish va taqdimot qilish kompetensiyasi

Bilim shakllari to’g’risida so’z yuritar ekanmiz, M.Polani tomonidan ishlab chiqilgan shaxsiy bilim konsepsiyasini chetlab o’tishimiz mumkin emas. Olim o’z konsepsiyasini tuzishda bilim – anglash mumkin bo’lgan narsalarni faol o’zlashtirish, alohida mahorat va alohida vositalarni talab qiluvchi harakat, degan tamoyildan kelib chiqqan. Madomiki fanni odamlar yaratar ekan, bilish faoliyati jarayonida olinadigan bilimlarni (xuddi shu jarayonning o’zi kabi) odamlardan ajratish mumkin emas. Demak, odamlarni (aniqrog’i, o’z qiziqishlari, maqsadlari va mo’ljallariga ega bo’lgan olimlarni) ular yaratayotgan bilimlardan ajratib yoki boshqa odamlar bilan almashtirib bo’lmaydi.

• Bilim shakllari to’g’risida so’z yuritar ekanmiz, M.Polani tomonidan ishlab chiqilgan shaxsiy bilim konsepsiyasini chetlab o’tishimiz mumkin emas. Olim o’z konsepsiyasini tuzishda bilim – anglash mumkin bo’lgan narsalarni faol o’zlashtirish, alohida mahorat va alohida vositalarni talab qiluvchi harakat, degan tamoyildan kelib chiqqan. Madomiki fanni odamlar yaratar ekan, bilish faoliyati jarayonida olinadigan bilimlarni (xuddi shu jarayonning o’zi kabi) odamlardan ajratish mumkin emas. Demak, odamlarni (aniqrog’i, o’z qiziqishlari, maqsadlari va mo’ljallariga ega bo’lgan olimlarni) ular yaratayotgan bilimlardan ajratib yoki boshqa odamlar bilan almashtirib bo’lmaydi.

Shaxsiy bilim.

Asosan o’zi o’rganayotgan borliqning sifat tomonini tavsiflashga qarab mo’ljal oladi. Bu yerda hodisalar va jarayonlar miqdor va umumiylik nuqtai nazaridan emas, balki sifat va xususiylik nuqtai nazaridan o’rganiladi. Shu sababli miqdor metodlarining ulushi bu yerda tabiiy-matematik siklga mansub fanlarga qaraganda kamroq. Biroq bilimning matematikalashuvi, kompyuterlashuvi jarayonlari bu yerda ham tobora kengroq tus olib bormoqda. «Inson borlig’i», ijtimoiy bilim predmeti sifatida, o’ziga xos xususiyatga ega bo’lganligi tufayli, unda matematik apparatdan foydalanish ancha mushkul. Bu sohaga matematik metodlarni tatbiq etishga ijtimoiy obyektlarning o’ta individualligi (va hatto betakrorligi), subyektiv (shu jumladan sof irrasional) jihatlar doimo mavjudligi, nazorat qilib bo’lmaydigan, tasodifiy munosabatlarning ko’pligi, ma’nolarning mujmalligi, nomukammalligi va hokazolar xalaqit beradi.

• Asosan o’zi o’rganayotgan borliqning sifat tomonini tavsiflashga qarab mo’ljal oladi. Bu yerda hodisalar va jarayonlar miqdor va umumiylik nuqtai nazaridan emas, balki sifat va xususiylik nuqtai nazaridan o’rganiladi. Shu sababli miqdor metodlarining ulushi bu yerda tabiiy-matematik siklga mansub fanlarga qaraganda kamroq. Biroq bilimning matematikalashuvi, kompyuterlashuvi jarayonlari bu yerda ham tobora kengroq tus olib bormoqda. «Inson borlig’i», ijtimoiy bilim predmeti sifatida, o’ziga xos xususiyatga ega bo’lganligi tufayli, unda matematik apparatdan foydalanish ancha mushkul. Bu sohaga matematik metodlarni tatbiq etishga ijtimoiy obyektlarning o’ta individualligi (va hatto betakrorligi), subyektiv (shu jumladan sof irrasional) jihatlar doimo mavjudligi, nazorat qilib bo’lmaydigan, tasodifiy munosabatlarning ko’pligi, ma’nolarning mujmalligi, nomukammalligi va hokazolar xalaqit beradi.

Ijtimoiy bilim