Фчшкцец шьфт

İSTİFADƏ OLUNAN ƏDƏBİYYAT

“Qurani Kərim” Ziya Bünyadov və Vasim Məmmədəliyevin tərcüməsi.

“Sələsətil Usul” Muhəmməd b. Saleh əl-Useyminin şərhi ilə Türk dilində.

“Kəşfi Şubuhət” Muhəmməd b. Saleh əl-Useyminin şərhi ilə Türk dilində.

“Fəthu Rabbil Bəriyyə bi Təlhisil Həməviyyə” Muhəmməd Saleh əl-Useyminin şərhi ilə Türk dilində.

“Aləmus Sunnətul Mənşura” Hafiz b. Əhməd əl-Həkəmi Türk dilində.

“əl-Vəciz Fi Əqidətul əs-Sələfi əs-Salihin” Abdullah b. Abdulhəmid əl-Əsəri Türk dilində.

“əl-Əqidətul Təhaviyyə” İbn Əbil İzz əl-Hənəfinin şərhi ilə Türk dilində.

“əl-Əqidətul Təhəviyyə əl-Muyəssər” Muhəmməd əl-Humeyyisin şərhi ilə Türk dilində.

“əl-Əqidətul Vasitiyyə” İbn Teymiyyə. Muhəmməd Xəlil Hərrasın şərhi ilə Türk dilində.

“Ərbəin ən-Nəvəviyyə” Nazim Məhəmməd Sultanın şərhi ilə Türk dilində.

“Səhih Müslim” Türk dilində.

“Muxtəsər Səhih Buxari” Rus və Türk dillərində.

“Zədul Məad” İbn Qeyyim Türk dilində.

“Əhli Sünnətə Görə İman” Abdullah b. AbdulHəmid əl-Əsəri Türk dilində.

“Cənnət Əhli Və Əhvalı” Yaşar Süleymanlı.

“Cəhənnəm Əhli Və Əhvalı” Yaşar Süleymanlı.

“Qiyamət Əlamətləri” A. Nablusi. Türk dilində.

“Abdullah Yolcu, Ahirətə İman Və Müsəlmanın Həyatındakı Etkisi, Guraba Yayınları El Broşürleri”.

“Qiyamət” Şeyx Useymin. Türk dilində.

“İsa - Əleyhissəlam - In Nuzulu Məsələsi” Muhəmməd Halil Hərras. Türk dilində.

“Məsih Dəccəl Və Yəcuc İlə Məcuc” Məcdi Muhamməd əş-Şəhavi Türk dilində.

“Cəhənnəm Hayatı” İbni Rəcəb. Türk dilində.

“Qəbir Aləmi” İmam Cəlaləddin əs-Suyuti. Türk dilində.

“Qəbir Aləmi” İbn Həcər əl-Əskəlani. Türk dilində.

“Cənnətdəki Həyat” İbn Qeyyim Türk dilində.

“Cənnət Huriləri” İbn Qeyyim Türk dilində.

MÜNDƏRİCAT

Ön Söz 3

Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - İn Gələcəkdə Baş Verəcək Hadisələrdən Xəbər Verməsi 8

Qiyamət Vaxtının Yaxınlaşması 9

Qiyamət Nə Zaman Qopacaqdır? 9

Əhəd Hədislərin Əqidədə Dəlil Olması 11

Qiyamətin Kiçik Əlamətləri 12

Qiyamətin Əlamətləri Iki Qismə Ayrılır 12

1. Peyğəmbərimiz Muhəmməd – Sallallahu Aleyhi Və Səlləm – İn Göndərilməsi 12

2. Onunla Peyğəmbərliyin, Risalətin Sona Yetməsi Və Peyğəmbər – Sallallahu Aleyhi Və Səlləm – İn Vəfat Etməsi 13

3. Beytul-Məqdisin Fəth Edilməsi 13

4. Taun Xəstəliyi 13

5. Malın Çoxalması, Sədəqə Və Zəkatın Veriləcək Kimsənin Olmaması 13

6. Fitnələrin Ortaya Çıxması 15

7. Fitnələrin Şərq Tərəfdən Çıxması 16

8. Ömər, Osman Və Əli - Radıyallahu Anhum – Un Öldürülməsi 17

9. Siffin, Cəməl Və Həruriyə Döyüşləri 17

10. Yəhudi Və Xristiyanlar Kimi Keçmiş Ümmətlərin Yolu Ilə Getmək 20

11. Yalançıların Və Peyğəmbərlik İddiasında Olanların Ortaya Çıxması 20

12. Əminliyin Artması 22

13. Hicazdan Alovun Çıxması 22

14. Türklərlə Döyüş 22

15. Peyğəmbər – Sallallahu Aleyhi Və Səlləm – Haqqında Hədislərin Uydurulması 23

16. Təhlükəsizlik Orqanları 23

17. Yalanın Artması 24

18. Elmin Qaldırılması, Cahillik Və Fitnə-Fəsadın Çıxması 24

19. Ölüm Hadisələrinin Artması 26

20. Qəbirdəkilərə Qibtə Edilməsi 27

21. Bəlaların Və Fitnələrin Artmasından İnsanın Ölmüş Birisinin Yerində Olmasını Təmənna Etməsi 27

22. Ani Ölümün Artması 28

23. Zəlzələlərin Və Xəstəliklərin Çoxalması 28

24. Kişilərin Sayca Azalması Və Qadınların Çoxalması 28

25. İnsanların Göz Qabaqlarında Zinanın Artması 28

26. İçkinin, Zinanın Artması Və Bunların Halal Qəbul Edilməsi 29

27. Musiqi Və Çalğı Alətlərinin Çoxalması 29

28. Faizin (Sələmçiliyin) Çoxalması 29

29. Əmanətə Xəyanətin Artması 30

30. Qul Qadının Öz Ağasını Doğması, Kasıbların Varlanıb Hündür Binalar Tikməkdə Bir-Birləri İlə Yarışmaları 31

31. İnsanların Yalnız Tanıdıqları Kimsələrə Salam Vermələri 31

32. Elimsiz Kimsələrin Fətva Vermələri 31

33. Yalan Şahidliyin Çoxalması, Haqq Şahidliyin Gizlədilməsi 32

34. Qohumluq Əlaqələrini Kəsməyin, Qonşuluq Münasibətlərinin Pisləşməsinin Çoxalması 32

35. Yaşlıların Gənclərə Bənzəməsi 33

36. Vaxtın Sürətlə Getməsi 33

37. İnsanların Bir-Birinə Olan İnamının İtməsi 34

38. Alış-Veriş Yerlərinin Bir-Birinə Yaxın Olması 34

39. Məscidlərin Və Quranın Bəzədilməsi 34

40. Axşam Görsənən Hilalın Uzun Müddət Qalması 34

41. Yuxuların Çin Çıxması 35

42. Huzeyfə b. Yəmən - Radıyallahu Anhu – Nun Fitnələr Haqqınada Xəbər Verməsi 36

43. İslam Torpaqlarının Genişlənməsi 37

44. Ümmətdə Şirkin Zühur Etməsi 38

45. Xəsislik (Simicliyin) Artması 39

46. Ticarətin Böyüməsi 39

47. Mala Hərisliyin Artması 40

48. Mədinənin Boşalması 40

49. Rumlularla Döyüş 41

50. Konstantinopolun Fəthi 43

51. Kəbənin Yıxılması 44

52. Fıratın Suyunun Quruması 44

53. Ərəbistan Yarmadasının Yaşıllığa Bürünməsi 44

54. İnsanların Şərlilərinə Etimad Edilməsi 45

55. Yağışların Çoxalması 45

56. Heyvanların Və Əşyaların Danışması 45

57. Keysər Və Kisra Olmayacaqdır 46

58. Kaxtanlının Çıxması 46

59. İlk Dəniz Savaşı Edən Ordu 46

60. Xəlifəlik Qureyşdəndir 47

61. Ən Xeyirli Əsr 47

Qiyamətin Böyük Əlamətləri 48

1. Duman 49

2. Məsih Dəccəl 49

Peyğəmbər – Sallallahu Aleyhi Və Səlləm – İn Məsih Dəccəldən Allaha Sığınması 50

Məsih Dəccəl Haradan Çıxacaqdır? 50

Məsih Dəccəldən Qorunma Yolu 51

Məsih Dəccəlin Vəsfləri 51

Kəf, Fə, Ra – Kafir Yazısı - 52

Məsih Dəccəlin Ana Və Atası 53

Məsih Dəccəl Hansi Şəhərlərə Girə Bilməz 53

Məsih Dəccəl Barəsində Varid Olan Hədislər 54

Ibn Səyyad 60

İbn Səyyad Barədə Varid Olan Hədislər 61

İbn Səyyad Məsih Dəccəldirmi? 62

3. Isa – Əleyhissəlam – In Zühru Barədə Nazil Olan Ayələr 63

Isa – Əleyhissəlam – In Zühru Barədə Varid Olan Hədislər 66

Isa – Əleyhissəlam – In Zühru Barədə Alimlərin Sözləri 71

4. Mehdinin Gəlməsi 71

Buxari Və Müslimdə Mehdiyə İşarə edilən hədislər 73

Mehdi Hədislərinin Mutəvatir Olması 74

Mehdi Hədislərini İnkar Edənlər Və Onlara Cavab 74

5. Yəcuc Və Məcuc Tayfasının Çıxması 75

6. Dabbətul-Ardın (Heyvanın) Çıxması 77

Cəssəsə Kimdir? 77

Qiyamətin Adları 79

Ölüm 81

Ölüm Iki Cürdür 82

Ölümü Arzulamamaq 84

Allaha İtaət İlə Keçirilən Ömür 84

Dini Bir Fitnə Qorxusundan Ölümü İstəmək 84

Ölümü Xatırlamaq 85

Ölümü Xatırlamağa Yardımçı Olan Şeylər 86

Allaha Hüsnü Zən Etmək 86

Sui Xatimənin Ölüm Öncəsi Əlamətləri 87

Sui Xatimənin Ölüm Anında Olan Əlamətləri 88

Hüsnü Xatimənin Olüm Öncəsi Əlamətləri 91

Hüsnü Xatimənin Ölüm Anında Olan Əlamətləri 97

Ölüm Acı Bir Həqiqətdir 97

Sən Ölümü Unutsanda Ölüm Səni Unutmaz! 100

Qəbir Aləmi 104

Sizə (Bu Barədə) Yalnız Cüzi (Az) Bir Bilik Verilmişdir! 110

Ruh 111

Allaha And Olsun Ki, Diriləcəksiniz 112

Ölümün Yaxınlaşması, Keyfiyyəti Və Zorluğu 112

Ruhlar Bir-Birilərini Tanıyırlar 114

Cənazə Və Qəbir 115

Qəbirdə Əzab Çəkənlərin Səsləri 117

Bərzax Aləmi 118

Ölülərin Qəbirdəki Halları 122

Qəbiristanlıqda Quran Oxumaq 123

Qəbirlərlə Bağlı Bəzi Qadağalar 125

Qəbir Ziyarəti İki Növdür 129

Ölülərin Ziyarətçiləri Tanıması 131

Dirilərin Əməlləri Ölülərə Ərz Edilir 132

Borcun Şərri 132

Ölüləri Söyməyin 133

Sur 133

əl-Bas - Öldükdən Sonra Dirilmək - 136

əl-Bas - Öldükdən Sonra Dirilişi - İnkar Edənlərə Dəlillər 137

Həşr Və Məhşər 140

Haqq-Hesab 143

Qiyamət Günü Haqq-Hesab Iki Cür Olacaqdır 146

Sırat 148

Hovuz 151

Hovuzun Xüsusiyətləri 152

Cənnət Və Cəhənnəm 153

Cənnət Və Cəhənnəmin Mövcud Olması 156

Cəhənnəmin Vəsfi 159

Cəhənnəmdən Allaha Sığınmaq 160

Dünya Atəşi Cəhənnəm Atəşindən Qorxur 162

Cəhənnəmin Böyüklüyü 162

Cəhənnəmin Dərinliyi 162

Cəhənnəmin Vadiləri 162

Cəhənnəm Haradadır 164

Cəhənnəm Alovu 165

Cəhənnəmin Hərarəti Və Zülməti 166

Cəhənnəmin Soyuqluğu Və Hərarəti 166

Cəhənnəmin Divarları 167

Cəhənnəmin Uğultusu Və Qəzəbi 167

Cəhənnəmin Dərəcələri Və Çüxurları 168

Cəhənnəmin Suyu 169

Cəhənnəm Atəşi 171

Cəhənnəmliklərin Yeməyi Və İçməyi 171

Cəhənnəm Xəstəlikləri 172

Cəhənnəmliklərin Qoxusu 173

“Ona Hər Tərəfdən Ölüm Gələr” Ayəsinin Təfsiri 173

Cəhənnəmliklərin Geyimi 173

Cəhənnəmin Dumanı Və Qığılcımı 174

Cəhənnəmin Zəncirləri, Qandalları Və Dəmir Halqaları 174

Cəhənnəmliklərin Döşəyi 174

Cəhənnəmin Toppuzları 175

Cəhənnəmin Daşları 175

Cəhənnəmin İlanları Və Əqrəbləri 176

Cəhənnəmliklərin Yaşı 176

Cəhənnəm Əhlinin Allahdan Uzaq Olmaları 177

Cəhənnəm Əhlinə Verilən Cəza 177

Cəhənnəm Əhlinin Ağlaması 178

Cəhənnəm Əhlinin Atəşdən Çixmaq Istəyi 178

Cəhənnəm Zəbbaniləri 179

Cəhənnəm Əhlinin Əksəriyyəti Qadınlardır 180

Cəhənnəmdə Kafirin Halı 181

Cəhənnəmin Gəlişi Və Başın Çıxması 182

“Sizdən Elə Bir Kəs Olmaz Ki, Oraya Varid Olmasın” – Ayəsi Barədə 182

Cəhənnəmin Vəsfi 183

Təqva 185

Təqva Hikmətin Başıdır 187

Təqvanın Yeri Qəlbdir 188

Cəhənnəmdən Qorxanların Vəsfi 189

Cəhənnəm Atəşinin Qorxusundan Yatmayanlar 194

Cəhənnəm Qorxusundan Ağlamaq Allah Qorxusundan Ağlamaqdır 195

Cəhənnəmin Gülmələrinə Mane Olduğu Kimsələr 195

Cəhənnəm Qorxusundan Xəstələnənlər 196

Cəhənnəm Qorxusundan Yemək Və İçməkdən İştahları Qaçanlar 198

Cənnətin Vəsfi 199

Adəm - Əleyhissəlam - In Girib Çıxdığı Cənnət Hansıdır? 199

Adəm - Əleyhissəlam - In Girib Çıxdığı Cənnət Əbədiyyət Cənnətidir Deyənlərin Dəlilləri 200

Adəm - Əleyhissəlam - In Girib Çıxdığı Cənnət Əbədiyyət Cənnəti Deyildir Deyənlərin Dəlilləri 202

Adəm – Əlehissəlam – In Girib Çıxdığı Cənnət Əbədiyyət Cənnətidir Deyənlərin, Yer Üzündə Bir Cənnətdir Deyənlərə Cavabı 204

Cənnətdə Ev 205

Cənnət Nemətləri 205

Cənnət Haradadır 206

Cənnətin İyi 206

Cənnətin Açarları 207

Cənnətin Yolu Birdir 207

Möminlər İlə Rəbləri Arasında Alış-Veriş Cənnətdir 208

Cənnətin İsimləri 208

Qızıl Və Gümüşdən Iki Cənnət 210

Cənnətin Çayları 210

Cənnətin Bulaqları 211

Cənnətin Ağacları Və Meyvələri 212

Cənnətin Çiçəkləri 213

Cənnət Heyvanları 213

Cənnətdə Əkinçilik 214

Cənnətin Otaqları Və Dərəcələri 214

Cənnətdə Dərəcələrin Ən Yüksəyi 215

Cənnət Çadırları, Divanları, Taxtları 216

Cənnət Huriləri Və Qadınları 217

Hurilər Nədən Yaradılmışdır 220

Cənnətdə Doğum 220

Cənnətdə Şəhidlərin Məqamı 221

Cənnətdə Qadının Son Əri İlə Olması 221

Cənnətə İlk Girən Zümrə 221

Cənnətə Girmələrinə Zəmanət Verilənlər 222

Cənnət Və Cəhənnəmin Ən Çox Sakinəri 223

Cənnətə Sorğu-Sualsız Girənlər 224

Cənnətin Torpağı 225

Cənnətin Nuru Və Bəyazlığı 225

Cənnət Əhlinin Libası Və Zinətləri 226

Cənnət Əhlinin Taxtları Və Yataqları 227

Cənnətin Bazarları 227

Cənnət Əhlinin Qabları 227

Cənnət Əhlinin Yemək Və İçməyi 227

Cənnətliklərin İlk Yeyəcəkləri 228

Cənnətin Dili 230

Cənnətdə Yer Qalacaq Cəhənnəmdə İsə Yox 231

Cənnət Əhlinin Çağırışı (Duası) 231

Cənnətliklər Öz Yerlərini Öncədən Tanıyırlar 231

Cənnət Əhlinin Xidmətçiləri 232

Cənnətin Qapıları 233

Cənnətin Dərəcələri 234

Cənnətə Girənlərin Vəsfi 234

Cənnət Əhlinə Allahın Rəhməti 235

Cənnət Əhlinin Bir-Birləri Ilə Görüşmələri Və Dünyanı Xatırlamaları 236

Cənnət Əhlinin Cəhənnəmliklərə Gülmələri: Cənnət əhli Cəhənnəm əhlinə müraciət edib 236

Cənnətə Kasıbların Daha Tez Daxil Olmaları 237

Cəhənnəmdən Cənnətə Daxil Olanlar 238

Cənnətliklər Yatmazlar 240

Cənnətin Vəsfi 240

Şəfaət 243

Axirət Gününə İman Etməyin Müsəlmana Olan Faydaları 256

İstifadə Olunan Ədəbiyyat 257

1 Xutbətul-Hacə adı ilə məşhur olan bu duanı, cümə və s. xütbələrdə Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - oxumuşdu. Səhabələrinə də bunu əmr etmiş və özü də onları öyətmişdir. Hədisin ilk hissəini bizə: – Əhməd 1/392-393,432, Əbu Davud 2188, Tirmizi 1105, Nəsəi 3/104-105, 6/69 və «Əməlul Yəum vəl Leyl» 488, İbn Məcə 1892, Darimi 2202, Tayalisi «Musnəd» 1557, AbdurRazzaq «Musənnəf» 10449, Bəzzar «Musnəd» - Kəşful Əstar 1/314, Əbu Yəla «Musnəd» 5233-5234,5257, Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 1-3, Təbərani «Məcmuul Kəbir» 10/10079-10080, Həkim «Mustədrək» 2744, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214-215, Bəğavi «Şərhus Sunnə» 2268 İbn Məsud - radıyallahu anhu – yolu ilə, Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/156-158, Əhməd 1/302,350, Nəsəi 6/89-90, İbn Məcə 1893 və Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 4 İbn Abbas - radıyallahu anhu – yolu ilə, Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 5, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/215 Nubeyt b. Şərit - radıyallahu anhu – yolu ilə, Əbu Yəla «Musnəd» 7221, Nəsəi «Sünnənul Kubra» bax: «Tuhfetul Əşraf» 6/472 № 9148 Əbu Musa əl-Əşari - radıyallahu anhu – yolu ilə.

2 Hədisin Ikinci Hissəsini – Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/153-156, Əhməd 3/319,371, Nəsəi 3/188-189, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214 Cabir b. Abdullah - radıyallahu anhu – yolu ilə. Bu ləfz Nəsainin ləfzidir. Hədisi Əhməd 3/371 və Müslim: «Sözlərin ən doğrusu» ləfzi yerinə: «Sözlərin ən xeyirlisi» ləfziylə rəvayət edilmişdir. İmam Əhmədin digər rəvayətlərində isə 3/319: «Sözlərin ən gözəli» şəkilindədir. Müslim: «Sonradan uydurulub dinə salınan hər bir əməl (iş) bidətdir» ləfzi yerinə: «Hər bir bidət bir zəlalətdir (sapıqlıqdır)» ləfziylə ravayət etmişdir. Hədisin sonunda olan: «Hər bir zəlalət isə oddadır» ləfzini zikr etməmişdir. Bu beş səhabədən başqa hədsi: Aişə - radıyallahu anhə –, Səhl b. Sad - radıyallahu anhu – mərfu olaraq. Hədis səhihdir. Muhəddis Muhəmməd Nəsrəddin əl-Albani – rahmətullahi aleyhi – hədisin bütün rəvayətlərini bir yerə toplayaraq «Xutbətul Həcə» isimli bir kitab yazmışdır. İstəyənlər bu kitaba baxa bilərlər. Ayrıca bax: əl-Albani «Muxtəsər Səhih Müslim» 409, «Mişkətul Məsabih» 3149,5860.

3 Əbu Davud.

4 “Hilyətul-Əvliya və Tabakatul-Asfiyə” 1/53.

5 Şərh Nəvəvi, Müslim “Fitən” 18/15, “Fəthul Bəri”, Buxari “Qədər” 11/494.

6 Müslim “Fitən”.

7 “Fəthul Bəri” 11/347.

8 İmam Əhməd “Musnəd” 5/348, “Fəthul Bəri” 11/348.

9 əl-Albani “Camius Sağirin Zəifləri” 3/160, H. 3013 uydurma.

10 “Mənarul Munif” səh. 80, “Məcmuul Fətava” 4/342.

11 Buxari, Müslim.

12 İmam Əhməd “Musnəd” 5/189, H. 3556, İbn Məcə 2/1365, əl-Albani “Cəmius Sağir” zəif hədis, 5/20-21, H. 4712.

13 İmam Nəvəvi “Şərh Müslim” “Səhabələrin Fəziləti” 16/90,91.

14 Müslim, İmam Məlik «Muvatta» 1/108.

15 Nəsai «Cümə» 3/5.

16 “Fəthul Bârî” 13/234.

17 “Tahâvi Əqidəsi Şərhi” s: 399-400.

18 “Məcmûul Fətâvâ” 19/85.

19 “Fəthul Bəri” 13/485, ət-Təzkira s. 624.

20 “Fəthul Bəri”, Buxari “Rikak” 11/347, Müslim “Fitən”.

21 əd-Daulabi, əl-Albani səhih.

22 Buxari “Cizyə”, “Fəthul Bəri” 6/277.

23 Tirmizi “Mənakib”, “Tuhfətul Əhfazi” 10/87-88, Şueyb əl-Arnaut səhih olduğunu qeyd edir.

24 Müslim “Fadailus Sahabə”, İmam Nəvəvi “Şərh Müslim” 16/9-10.

25 Buxari “Cizyə”, “Fəthul Bəri” 6/277.

26 “əl–Bidâyə vən–Nihâyə” 7/55–57

27 Buxari “Cizyə”, “Fəthul Bəri” 6/277.

28 “Fəthul Bəri” 6/278.

29 “əl–Bidâyə vən–Nihâyə” 7/94.

30 Buhari “Fiten” 13/81,82, Müslim “Zəkât” 7/97, Nəvəvi Şərhi.

31 Müslim “Zekat” 7/96 Nəvəvi Şərhi.

32 Buhari “Mənakib” 25, Fəthul Bâri 6/610-611.

33 Musnəd 4/408, “Sünən Əbu Davud” 11/334 Avnul-Məbud, “Sünən İbn Məcə” 2/1310, Hakim “Mustədrək” 4/440, əl-Albâni “Câmius Sağir” 2/193, H: 2045.

34 İmam Nəvəvi “Şərh Müslim” 2/133.

35 Müslim 2887.

36 Buxari, Müslim.

37 Əbu Davud «Fitən» 2.

38 Nəvəvi Şərh, Müslim “Cənnət” 18/203.

39 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/31,32.

40 Fəthul Bəri, Buxari “Fitən” 13/45, Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/31.

41 Fəthul Bəri 13/47.

42 Buxari “Fəzailul Mədinə” 5, Müslim “Həcc” 497, 1388.

43 Fəthul-Bəri, Buhari “Mənakib” 6/603-604, Nəvəvi Şərhi Müslim “Fitən” 13/48.

44 “Bidayə” 8/180–191.

45 “əl-Avasim minəl-Qavasim” s: 132-137.

46 Fəthul Bəri, Buhari “Fitən” 13/48.

47 Buxari, Müslim.

48 Müsnəd 6/393, Kənzul-Ummal, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmuaz-Zəvaid” 7/234.

49 “Mucəmul-Buldan” 2/314.

50 “Fəthul-Bəri” 13/55, Əhməd, Əbu Yəla, Bəzzar, İbn Hibban, Həkim, əl-Albani “Səhihdə” 1/4, 5/223,233, H.475.

51 “Mustədrək” 3/120, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/234, “Musnəd” 6/52.

52 Fəthul-Bərî, Buxari “Fitən” 13/8, Nəvəvî Şərhi, Müslim “Fitən” 13/12-13.

53 “Fəthul-Bərî” 13/85.

54 “Fəthul-Bəri” 13/85.

55 Buxari 5057, 6930, Müslim 1066.

56 Musnəd 4/421, Nəsəi 7/119-121, Bəzzar «Musnəd» 9/294, Həkim «Mustədrək» 2647, əl-Albani zəif.

57 Buxari, Müslim, Əbu Davud 4333, 4334, Tirmizi 2219.

58 “Fəthul-Bâri” 6/617.

59 Fəthul-Bəri, Buxarî “Mənâkib” 6/616, Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/45-46.

60 Buxari, Müslim, Əbu Davud 4252, Musnəd 5/278, “Avnul-Mabûd” Şərhi, Ebu Davud 11/324, “Tuhfetul Ahvəzî” şərhi, Tirmizi 6/466, əl-Albani “Camius Sağir” 6/174, H.7295.

61 İbn Hibban 7/102, Həkim 1/479, Beyhəqi 3/397, Müsnəd 5/16.

62 Müsnəd 5/396, Təbərani 3026, “Əvsat” 5/327, Fəthul Bəri 13/87, “Cəmiu-Sağır” 4/97, H. 4134, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/332,532.

63 Buxari «Fitən» 24, Müslim «Fitən» 42.

64 Müslim Nəvəvi Şərhi 18/28.

65 “Bidâyə Və Nihâyə” 1/14, 13/187-193.

66 Təzkira” s:636.

67 Fəthul Bəri 6/604, Buxari “Mənakib” 25, “Cihad” 95, Müslim “Fitən” 62, 2912, Əbu Davud 4303, Tirmizi 2216.

68 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/37.

69 Musnəd 5/70.

70 Fəthul-Bəri, Buxari “Mənâkib” 6/604.

71 Müslim.

72 Musnəd 5/250, “Camius Sağir” 13/317, H. 3560.

73 Nəvəvi şərhi, Müslim “Cənnət və Sifati” 17/190.

74 Nəvəvi şərhi, Müslim “Cənnət və Sifati” 17/190.

75 Təbərani “Sağir” və “Əvsat” “Məcmauz-Zəvâid” 5/235.

76 Nəvəvi şərhi, Müslim “Müqəddimə” 1/78.

77 Nəvəvi şərhi, Müslim “Müqəddimə” 1/79-80.

78 Fəthul-Bəri, Buhari “Elm” 1/178, Nəvəvi Şərhi, Müslim “Elm” 16/222.

79 Fəthul-Bəri, Buxari “Fitən” 13/13.

80 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Elm” 16/222,223.

81 “Fəthul-Bəri” 13/16.

82 “Fəthul-Bəri” 13/16.

83 Buxari 100, Müslim 2673.

84 Buxari, Nəvəvi Şərhi, Müslim «Fitən» 42, “Səhabənin Fəzilətləri” 16/86.

85 İbn Məcə 4049, Həkim 8460, 8646, İbn Həcər «Fəthul Bəri» 13/16, əl-Albani «Səhih Hədislər Silsiləsi» 87, “Səhih Cəmius Səğir» 7933,8077.

86 Nəvəvi Şərhi, Müslim “İmân” 2/187.

87 “Nihayə” 1/186.

88 Əhməd 3/268.

89 Əhməd 3/162.

90 Əhməd 3/29.41.

91 Təbərâni, Heysəmi “Məcmauz-Zəvâid” 7/329-330, İbn Hacər “Fəthul-Bəri” 13/16.

92 Buxari «Cizyə» 15.

93 “Fəthul-Bəri”, Buxari “Fitən” 13/14.

94 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/13, Musnəd 4/414, İbn Məcə “Fitən” 2/1309 H. 3959, Şərhus-Sünnə 15/28-29 H. 4234, əl-Albani “Camius-Sağir” 2/193, H. 2043.

95 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/35.

96 Buxari, Müslim.

97 Buxari, Müslim.

98 Müslim.

99 Həkim “Mustədrək” 4/253-254, “Səhih Hədislər” 2/684-686, H. 959, Musnəd 4/410, “Camius-Sağir” 2/104, H. 1734.

100 “Fəthul-Bəri”, Buxarî “Fitən” 13/81,82, Nəvəvi şərhi, Müslim “Fitən” 18/34.

101 Təbərâni “Əvsat”, “Məcmauz-Zəvâid” 7/284-285.

102 Nəvəvi şərhi, Müslim “Fitən” 18/34.

103 “Feyzul-Kadir” 6/418.

104 Heysəmî “Məcmauz-Zəvâid” 7/325, “Təbərâni “Sağir” və “Əvsat”, əl-Albâni “Camius-Sağir” 5/214, H. 5775.

105 “Fəthul-Bəri”, Buxari “Fitən” 13/81,82.

106 Musnəd 4/104, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/306.

107 İbn Məcə.

108 Fəthul-Bəri, Buxari “Elm” 1/178, Nəvəvi şərhi, Müslim “Elm” 16/221, Tirmizi 6/448, H. 2301.

109 “Fəthul-Bəri” 1/179.

110 Nəvəvî şərhi, Müslim “Fitən” 18/70.

111 Əbu Yəla, əl-Heysəmi 7/331.

112 Fəthul-Bəri, Buxari “Elm” 1/178, Nəvəvi şərhi, Müslim “Elm” 16/221.

113 Fəthul-Bəri, Buxari “Əşribə” 10/51.

114 İbn Məcə, əl-Albəni səhih.

115 İmam Əhməd, İbn Məcə, əl-Albəni səhih.

116 İbn Məcə, əl-Albani səhih.

117 Tirmizi 2212,2213, əl-Albani «Səhih Silsilə» 2203, Tahrimu alatit Tarab s. 78, İbn Əbu Dunyə «Zəmmul Məlahi», İbnu Əsakir «Tarixu Dəməşk» 12/582.

118 Munzirî “Tərğib və Tərhib” 9/3.

119 Buxari 2059, Nəsəi “Buyu” 7/243.

120 Fəthul-Bəri, Buxari “Rikâk” 11/333, Müslim.

121 Əhkamul Quran 3/1588,1589, Nəvəvi Şərh Müslim 2/168, İbn Kəsir 6/477, Fəthul-Bəri 11/33.

122 “Fəthul-Bəri”, Buxari “Rikâk” 11/333, “Fitən” 13/38.

123 Buxari, Müslim.

124 əl-Albani «Cəmius Səhih» 4442.

125 Fəthul-Bəri, Buxari “Fitən” 13/81,82.

126 “Fəthul-Bəri” 1/122-123.

127 İmam Əhməd “Müsnəd” 5/326, Əhməd Şakir “Səhih”.

128 “Zühd” s: 20-21. H. 61, “Fəthul-Bəri” 1/143, əl-Albâni “Camius-Sağir” 2/243, H. 2203.

129 “Zühd” s: 281, H. 815, Təbərâni “Kəbir” və “Əvsat”, AbdurRazzaq “Musannəf” 11/347, H. 20446.

130 İmam Əhməd “Musnəd” 5/333, “İbn Kəsir “Təfsiri” 6/140, “Fəthul-Bəri” 5/262.

131 Buxari 2654, Müslim 87.

132 İmam Əhməd “Musnəd” 10/26-31, Əhməd Şakir “Səhih”, Həkim “Mustədrək 1/75-76.

133 Musnəd 5/333, Əhməd Şakir “Səhih”.

134 Buxari «Ədəbul Mufrad» 50.

135 Fəthul Bəri 10/443.

136 Buxari «Ədəbul Mufrad» 121.

137 Əbu Davud 4/319, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 8153.

138 “Movzuat” 3/55.

139 Müslim 3/1663.

140 Fəthul-Bəri, Buxari “Fitən” 13/81,82.

141 İmam Əhməd “Musnəd” 2/537-538, Tirmizi, əl-Albani “Camius-Sağir” 6/175, H. 7299.

142 Məalimus-Sünnə” 6/141-142, “Camiul-Usûl” 10/409. “Fəthul-Bəri” 13/16, “Muxtəsər Sünən Əbu Davud”, Munzirî 6-142, “İslam Etiqadı” Seyyid Sabıq s:247.

143 Buxari.

144 Musnəd 2/519, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/327.

145 İmam Əhməd “Müsnəd” 3/134, əl-Albani səhih “Sahihul-Cami” 6/174, H. 7298.

146 Buxari.

147 Həkim, Tirmizi, əl-Albani «Səhih Hədislər Silsiləsi» 3/337, H. 1351, Camius-Sağir” 1/220, H. 599.

148 Fəthul-Bəri, Buxari “Salât” 1/539.

149 “Feyzul-Qadîr’ 1/367.

150 Təbərâni “Kəbir”, Heysəmi “Məcmauz-Zəvâid” 3/146, əl-Albâni “Camius-Sağir” 5/213-214, H. 5774.

151 Təbəranî “Sağir”, Heysəmi “Məcmauz-Zəvâid” 3/146, 7/325, əl-Albâni “Camius-Sağir” 5/214, H. 5775.

152 Buxari, Müslim.

153 Müslim 2261.

154 Müslim 2263.

155 Buxari.

156 Müslim 2269.

157 Buxari.

158 Buxari, Müslim.

159 “Fəthul-Bəri” 12/406.

160 Buxari 3606, Müslim, Əhməd, Əbu Davud.

161 Tirmizi “Fitən” 9, 2171.

162 Buxari “Fitən” 24, “Mənakib” 25, Müslim “İman” 248, (157).

163 Müslim.

164 İmam Əhməd 3/343.

165 Müslim 4/2215, Əbu Davud 4202,4252, İbn Məcə 3952, Əhməd 5/278,284, “Avnul-Mabud”, “Sünən Əbu Davud” 11/322,324, Tirmizi 6/466, əl-Albani “Camius-Sağir” 6/174, H. 7295.

166 Buxari 13/76, Müslim 4/2230,2906.

167 “İthaful-Cəmâa” 1/522-533.

168 Müslim 4/2230,2907.

169 Təbərânî “Evsat”, “Fəthul-Bəri” 13/15, Heysəmi “Məcmauz Zəvâid” 7/328.

170 Fəthul-Bəri, Buhari “Fitən” 13/13.

171 Təbərâni, “Məcmauz-Zəvâid” 8/14.

172 Buxari «Ədəbul Mufrad» 487,488.

173 “Musnəd” 5/333, “Mustədrək” 4/445-446, Əhməd Şakir “Səhih”.

174 Nəsəi 7/244, “Musnəd” 5/69, əl-Albâni “Səhih Hədislər” 2/251-252.

175 Buxari 4/63, Müslim şərhi 5/816.

176 Buxari, Əhməd, İbn Məcə.

177 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Həcc” 9/153.

178 Fəthul-Bəri, Buxarî “Fədaili Mədinə” 4/96.

179 Nəvəvî Şərhi, Müslim 9/153.

180 Fəthul-Bəri, Buxarî “Fədaili Mədinə” 4/95, İbn Məcə «Fitən» 33.

181 Fəthul-Bəri, Buxarî “Fədaili Mədinə” 5/89,90.

182 “Muvatta” 2/888, “Fəthul-Bəri” 4/90.

183 “Musnəd” 1/124, H. 124, Əhməd Şakir “Səhih”.

184 Buxari «Cizyə» 15, Müslim «Fitən» 37, İbn Məcə «Fitən» 25, Əhməd 6/25.

185 Müslim «Fitən» 34, 2897, İbn Əbi Şeybə 15/157-158, Həkim 4/482.

186 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/26.

187 Ebu Davud “Məlâhim” 11/406, “Avnul-Məbud”, “Camius-Sağir” 2/218, H. 2112.

188 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/24-25.

189 Muaviyə - radıyallahu anhu – oğlu Yəzidin başçılığı ilə Konstantinopolun fəthi üçün bir ordu göndərir. Əbu Əyyu əl-Ənsari - radıyallahu anhu – bu orduların birində başçı idi. Lakin fəth onlara müyəssər olmur. Bundan sonra Məsləmə b. Abdulməlik b. Mərvan da oraya bir ordu göndərir. Lakin onlara da fəth müyəssər olmur. Məscid tikmək şərtilə Bizanslılarla barış imzalayırlar.

190 Buxari «Cizyə» 15, İbn Məcə «Fitən» 25, Əhməd 6/25.

191 Müslim «Fitən» 78.

192 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/22.

193 Müslim «Fitən» 78.

194 Tirmizi 2240.

195 Əhməd 2/220, Buxari «Həcc» 49, Müslim «Fitən» 59.

196 Fəthul-Bəri, Buxarî “Həcc” 3/460, Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/35, Musnəd 12/14-15, H. 7053, Əhməd Şakir “Səhih”.

197 Musnəd 15/227, H. 8080, Əhməd Şakir “Səhih”.

198 Musnəd 15/35, Əhməd Şakir “Səhih”, əl-Albâni “Sahih Hadislər” 2/120, H. 579.

199 “Fəthul-Bəri, Buxari “Fitən” 13/78, “Nəvəvi Şərhi”, Müslim “Fitən” 18/18.

200 Müslim «Fitən» 29.

201 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fədail” 15/40,41.

202 Əhməd 2/338.

203 Musnəd 13/291, H. 7554, Əhməd Şakir “Səhih”.

204 Nəvəvi Şərhi, Müslim “Fitən” 18/30, Musnəd 3/140, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/330.

205 Əhməd “Musnəd” 3/84, Tirmizi “Fitən” 6/409, əl-Albâni “Səhih Hədislər” 1/31, H. 122.

206 Müslim 2388.

207 Buxari «Əyman» 3, Müslim «Fitən» 75.

208 Buxari «Fitən» 23, Müslim «Fitən» 2910.

209 “ət-Təzkira” s: 635.

210 “Fəthul-Bəri” 6/535.

211 Ummu Haram - radıyallahu anhu – Hicrətin