FəSİl I. BİZnes konsepsiyasi və onun hazirlanmasinin
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.2. Biznesdə mövqelərin təhlili və səlahiyyətlərin bölüşdürülməsi
- Qərarların qəbul edilməsi metodları.
- İdarəetmənin funksiyalarına görə Situasiyaların müəyyənlik səviyyəsinə görə Funksional
62 və əlverişlı vəziyyətdə isə istehsalın texnoloji,texniki silahlanma səviyyəsinin yüksəldilməsini nəzərdə tutur.Müdafiə strategiyasının qarşısında duran vəzifələr ənənəvi strategiya və inhisarçı strategiya seçməklə həll edilə bilər.Əgər müəssisə bazara təklif etdiyi məhsullaın keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa çalışırsa ,onda ənənəvi strategiyanı ,uzun müddət bazarda inhisarçı çövqe tutmaq istəyirsə inhisarçı strategiyanı seçməlidir.
Biznes növünün azalması və dəyişilməsi strategiyası firmaya uzunmüddətli dövrdən sonra öz qüvvəsini bərpa etmək və yenidən qruplaşdırmaq lazım gəldikdə ,lakin iqtisaiyyatda köklü dəyisikliklər və böhranlar baş verən zaman işin səmərəliliyinin artırılması tələbi meydana çıxdıqda və digər situasiyalarda həyata keşirilir.Onların reallaşdırılması,adətən ,ağrisız ötüşmür.Lakin o da həqiqətdir ki,bu tədbirlər sistemi artım strategiyası kimi firmanın inkişafına yönəlmişdir və bu məqsədə xidmət edir.sadəcə olaraq müəyyən şərtlər daxilində və müəyyən zaman kəsiyində ondan qaçmaq mümkün olmur.Hətta bəzən elə olur ki, bu,biznesin yenidən qurulması və “təzələnməsi”üçün yeganə çıxış yolu olur.Praktikada firmalar eyni zamanda bir deyil ,bir neçə strategiyadan yararlana bilərlər.Bu, xususilə də ,çoxsahəli şirkətkərdə daha tez-tez rast gəlinir.
Menecmentin texnologiyası baxımından idarəçilik qərarları aşağıdakı üç mərhələdən ibarətdir: a) Qərarların hazırlanması; b) Qərarların qəbul edilməsi; c) Qərarların həyata keçirilməsi. İdarəetmə qərarların hazırlanması prosesinin ümumi məzmunu: 1) Problemin, situasiyanın, vəzifələrin təhlili, aydınlaşdırılması və məqsədin formalaşması; 2) Ümumi məlumatların əldə edilməsi və təhlili; 3) Qərarların qəbul edilməsi zəruriyyətinin aşkara çıxarılması; 4) Meyarların seçilməsi; 5) Vəzifələrin parametrinə 63 təsir edən amillərin əsaslandırılması; 6) Vəzifələrin müəyyənləşdirilməsi; 7) Qərar modellərinin hazırlanması; 8) Qərar modelinin əlverişliliyinin qiymətləndirilməsi; 9) Alqoritmin tərtib edilməsi; 10) Proqramın tərtib edilməsi; 11) Qərarın qəbulu zamanı şəraitin qiymətləndirilməsi; 12) Variantların seçilməsi və qiymətləndirilməsi; 13) Əlverişli qərar variantının seçilməsi; 14) Qərarın konkretləşməsi, hissələrə ayrılması, yekun qərarın qəbul edilməsi; 15) Qərarların sənədləşməsi; 16) Qərarların icraçılara çatdırılması; 17) Qərarın icrası üzərində nəzarət qaydasının müəyyənləşməsi. İdarəetmə qərarlarının qəbul edilmə mexanizmi. İdarəetmə qərarlarının qəbul edilmə mexanizmi menecment qaydaları və menecment texnologiyası ilə üzvi şəkildə əlaqədardır. İ.N.Qreçikova mexanizm dedikdə aşağıdakıları nəzərdə tutur: 1) Qərarların qəbul edilməsinə ümumi rəhbərlik; 2) Qərarların qəbul olunması qaydası; 3) Qərarların qəbul olunmasında planın rolu; 4) Rəhbər işçilərin (eyni səviyyəli) ikitərəfli qərarların fərdi qaydada qərar qəbul etməsi; 5) Məqsədli qruplar və qərarların qəbulunda onların rolu. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, yuxarıda adı çəkilənlərin hamısını idarəçilik qərarlarının qəbul edilməsi mexanizminə aid etmək düzgün olmazdı. Burada iqtisadi, hüquqi, mənəvi, motivləşdirmə forma və metodlarının da böyük əhəmiyyəti vardır. Qərarların qəbul edilməsi metodları. İdarəetmədə qərarların qəbul edilməsi metodları müxtəlif olsa da nəticə etibarilə aşağıdakı üç qrupa ayrılır: a) qeyri-formal (evristik) metod; b) kollektiv (qrup adamlar, komisiya, müşavirə və s.); c) kəmiyyət (riyazi funksiyalar, modellər) Qeyri-formal (evristik) metod menecerin analitik yaradıcı qabiliyyətinə, məntiqi mühakiməsinə əsaslanır. Burada menecerlərin şəxsi intuisiyası başlıca rola malik olur.
Kollektiv metod qərarların kollektiv formada qəbul edilməsi ilə bağlıdır. Müvafiq adamlar qrupu hər hansı bir problemin həlli üzrə qərarlar qəbul edirlər. Burada ideyalar irəli sürülür, mütəxəssislər tərəfindən araşdırılır. Qərarların kollektiv qəbulu bəzən “beyin hücumu” adlandırılır. Sənayecə inkişaf etmiş eləcə də Yaponiyada Delfi 64 metodu (Yunanıstanın Delfi şəhərinin adıdır-gələcəyi görə bilən müdrik adamlar şəhəri) geniş yayılmışdır. Burada ideyalar, sorğular ekspert qaydasında təsdiq edilir. Kəmiyyət metodunun əsasında informasiya massivi durur. Burada xətti modelləşdirmənin, dinamik proqramlaşdırmanın oyunlar nəzəriyyəsinin, statistik modellərin böyük əhəmiyyəti vardır. Menecment sistemində səmərəli, ardıcıl qərarların qəbul edilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır. Bunsuz ümumi menecment funksiyalarının lazımi nəticələri də mümkün olmazdı. İdarəetmə qərarları da informasiyalar kimi keyfiyyətli olmalıdır. Bu məqsədlə idarəetmə qərarlarına qarşı aşağıdakı əsas tələblər qoyulur: Məqsədli meylə, istiqamətə malik olması; Sistemli, kompleksli əsaslandırılması; İyerxiyalı qaydada subardinasiya olunması; Konkret ünvanlı olması; Direktivliyi; Müvafiq resurslarla təminatı. İdarəetmə qərarları bir çox prinsiplər, əlamətlər üzrə təsnifata ayrılır. Aşağıdakı sxemdə qərarlar idarəetmə funksiyaların, situasiyaların, hadisələrin müəyyənlik səviyyəsi və s. əlamətlər baxımından nəzərdən keçirilir: Sxem 5.İdarəetmə funksiyaları. İdarəetmənin funksiyalarına görə Situasiyaların müəyyənlik səviyyəsinə görə Funksional məzmununa görə Vəzifələrin həlli xarakterinə görə Planlaşdırma müəyyənlik şəraitində maliyyə
operativ təşkiletmə qeyri-müəyyənlik şəraitində Vergi
strateji motivləşdirmə risk şəraitində proqramlaşdırılan Istehsal ---
uçot, nəzarət və s. funksiyalar üzrə Proqramlaşdırılmayan kommersiya ---
xüsusən mürəkkəb təsərrüfatçılıq situasiyalarına, problemlərinə aiddir. Həmin problemlərin, situasiyaların məzmunu müxtəlif idarəetmə orqanlarının konkret Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|