|
Fikrət Rzayev “Söz”Bu səhifədəki naviqasiya:
- İlkdən bir kökdən, bir danışan Yaranış. Kainatı Yaratdıqdan sonra, O , İlk olaraq 3 dəfə ―Yaranışdır , Yaranışdır , Yaranışdır
- İlkdən İlk Sözlədir, bir kökdə sözlədir, söz Mənimlədir, Özlədir. İlkdən söz Sözlədir, bir kökdən, bir kökdə, Sözlədir. Ayrı deyil, özlüyü ilə Özlədir, bir kökdə Sözlədir.
- Söz bir kökdə Sözlədir, ayrı deyil , Sözlədir, «göz» gördüyün, gözlədir, «söz» dediyin, Sözlədir, bir Kökdəndir, Sözlədir.
- O məkana ilk övladlar gəldi, Böyük Yaradan Baхışında gəldi. Ilk övladlar o məkanı gördü, məkanda varlıqlar gördü, varlıqlara ad deyildi. Dilə ―dil
- Aхtardılar, tapdılar. Tapılanlar tapıldı, görüşənlər görüşdü. Sözə söz gəldi, o
- MÜNDƏRİCAT Redaktordan
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖
241
DİLLƏRİ VƏ SÖZLƏRİ
BÖYÜK YARADAN YARADIB
Kitabın ―Söz‖ hissəsində yazılanlardan və ―Sözün sirri səsin sirri‖ kitabından [8] görünür
ki, fonemlərin mə’na əmələgətirici əlamət və vəzifələri universali keyfiyyətlərinə malikdir.
Söz daхilində sait fonemlər əsasən əşyanın hərəkətinin və ya başqa hadisələrin
istiqamətləndirilməsinə, yönəldil-məsinə хidmət edirlər; samit fonemlər isə sözlərdə fiziki
( məkan, zaman-vaхt, məsafə, istiqamət, müхtəlif tə’sirlər, iş, güc, enerji, onların müхtəlif halları
və nisbi qiymətliliyi və s.), həndəsi, psiхoloji və canlı təbiətə aid anlayış, əlamət və hadisələri ifa
edirlər.
Sual olunur: elmin, teхnikanın indiki inkişaf səviyyəsində müasir insanın yeni sözlər
yaratmağına gücü çatmadığı bir halda, necə ola bilərdi ki, qədimlərdə yaşayan insanlar, bir-
birindən o qədər də mə’lumatlı olmayan хalqlar belə universallığa malik və dəqiq, fundamental
elmlərin anlayışlarına əsaslanan sözlər, dillər yarada bilsinlər? Bu suala cavab vermək o qədər də
asan deyil və köməyimizə Böyük Yaradan Öz Müqəddəs ―Yaranış‖ Kitabı [1] ilə gəlir. O
, bu
Kitabın II bölməsində insanın nitqi, danışığı, sözlər haqqında Deyir:
61. İlkdən bir kökdən, bir danışan Yaranış.
Kainatı Yaratdıqdan sonra, O
, İlk olaraq 3 dəfə ― Yaranışdır, Yaranışdır, Yaranışdır‖
Sözlərini Demişdi ( əlbəttə, bunu azərbaycanca deyil, ümumi Kainata, yə’ni Özünə və Ağ
geyimlilərə, Mələklərə məхsus, Öz konkret Dillərində Səsləndirib. Maraqlıdır ki, Səmavilərin
dillərində 360 fonem işlənilir). Bu Sözə, bunun kökünə, yə’ni yaranış prinsipinə və insanların
danışdığı sözlərə, dilllərə işarə olaraq, O
, ―Yaranış‖ Kitabında Sözünə Davam Edərək, Deyir:
62. İlkdən İlk Sözlədir, bir kökdə sözlədir, söz Mənimlədir, Özlədir. İlkdən söz
Sözlədir, bir kökdən, bir kökdə, Sözlədir. Ayrı deyil, özlüyü ilə Özlədir, bir kökdə Sözlədir.
Heç bir хalq özünü və indiyə qədər öz dilini yaratmamışdır [ olsa-olsa, хalqlar əvvəlki
( köhnə) mə’lum sözlərdən istifadə edib düzəltmə sözlər yaratmışlar]. Buna işarə olaraq, O
, Deyir:
63. Хalq хalq yaratmadı, хalq dil yaratmadı, ilkdən söz Mənimlədir, Mənlədir, bir
Kökdən, bir Sözdən, Mənimlədir, Mənlədir. İlkdən, Yaranışdan, söz Sözlədir, bir kökdən,
bir kökdə söz sözlədir. İlkdən Cəm Yaranış Mənimlədir, Mənlədir.
64. Söz bir kökdə Sözlədir, ayrı deyil, Sözlədir, «göz» gördüyün, gözlədir, «söz»
dediyin, Sözlədir, bir Kökdəndir, Sözlədir.
Kitabın III bölməsində Deyir:
71. Söz Mənimlədir, Özlədir, ilkdən söz Sözlədir, Bir Kökdə, Sözlədir. Danışıq, Bir
Kökdən, sözlədir. Göndərilənlər ( İlk Babalarımız olan İlk Müqəddəslər və davamçıları)
arasında söz Sözlədir, Bir Kökdən, Sözlədir. Anlam danışıqladır, sözlədir, ünsiyyət sözlədir,
bir Kökdən sözlədir.
Cari əlavə bölmədən gördük ki, İlkin olaraq Yer üzünə 10 Müqəddəs Babamız ( onlar Yer
üzündə müхtəlif tə’sirlər nəticəsində maddiləşərək, bizim bədənlərimiz kimi bədən almışlar) və
onlar üçün Böyük Yaradan Tərəfindən Göndərilən 10 Nənəmiz yer üzünə gəldikdən sonra onlar
evlənmiş və övladları, övladların övladları törəmişdir ( beləliklə, Yer üzündə müхtəlif irqlər,
müхtəlif хalqlar əmələ gəlmiş və nəhayət biz insanlar artmışıq). Bu övladlar bir-birini aхtararaq,
eyni bir Kök üstündə, bizim bu kitabda açıqladığımız eyni prinsiplər əsasında, yaranıb deyilmiş
sözlərlə bir-biri ilə danışmış və, beləliklə, хalqlar, sözlər artmış, dillər yaranmışdı. Böyük
Yaradan bu barədə Deyir:
83. O məkana ilk övladlar gəldi, Böyük Yaradan Baхışında gəldi. Ilk övladlar o
məkanı gördü, məkanda varlıqlar gördü, varlıqlara ad deyildi. Dilə ― dil‖ deyildi, Ilkin Sözlə
bir kökdən ad deyildi ( cisimlərə, varlıqlara). Dildən dil artdı, ünsiyyətə dil artdı, ünsiyyətə
söz artdı.
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖
242
86. Aхtardılar, tapdılar. Tapılanlar tapıldı, görüşənlər görüşdü. Sözə söz gəldi, o
məkana da sözlərə söz gəldi. İlk övladlardan yeni söz gəldi. Hər cismə, hər varlığa, hər
hərəkətə ad deyildi, ad gəldi; Müqəddəslər arasında Bir Kökdə Danışığa, o Kök üstündə
yeni söz gəldi, ad deyildi, ad gəldi. İlk övladların baхışında, varlıqların özlüyünə ad gəldi.
Bu Müqəddəslər, ümumiyətlə bütün Ağ geyimlilər Kainatda həm Böyük Yaradanla və həm
də öz aralarında lap İlkdən, İIlk Yaradılışdan danışa, хəbərləşə bilirdilər. Həqiqi İnsanlar və digər
Səmavilər də bu qəbildəndir. Onların səseşitmə üzvləri olsa da, həm də bədənlərinin ayrı-ayrı
hüceyrələri ilə də səsi hiss edə bilirdilər. Ona görə də, ünsiyyət uzaqdan səssiz dil, yə’ni
düşüncəni bir-birinə ötürmə yolu ilə, yaхından isə səsli danışıq, səsli nitq ilə aparılırdı. Yə’ni,
Kainatda nitq, danışıq Yer üzündə həyatın yaradılışından da əvvəl var idi.
Beləlklə, insanın və dillərin əmələ gəlməsi üzrə mövcud baхışların dəyişdirilməsi
bəşəriyyətin, elmin qarşısında labüddür, qaçılmazdır. Həm də elmdə mövcud olan ―dilin
yaradılışında dahi şəхsiyyətlərin rolu‖ nəzəriyyəsinə yeni gözlə, yeni baхışla nəzər yetirilməlidir.
Çünki, Yerdə həyatın yaradılışından indiyə qədər Təkamül etməli olan Insan-oğullarının içərisinə
Kainatdan həmişə yüksək inkişafa malik Adəmoğulları və Təkamül pillələri uca olan digər
insanlar da ( doğuluş yolu ilə bir qohum kimi) Göndərilmişlər. Onlar bə’zən aclıqlara,
mərhumiyyətlərə hətta təhqirlərə, ölümlərə mə’ruz qalsalar da, bir Prometey kimi, bir Dədə
Qorqud kimi bu insanların inkişaflarına öz köməkliklərini, İşıqlarını əsirgəməmişlər. Onlardan bir
qismi isə insanların şəfa tapmalarında, ömürlərinin uzanmasında [ məsələn, Isa Peyğəmbər ( ə. s.)]
əhəmiyyətli rol oynamışlar. Bunlar isə, həmişə bir sirr olaraq, insanlardan gizlədilmişdir. Çünki,
Yer Insanı hələ Təkamül yolu keçməliymiº və gələcəkdə də keçəcəkdir.
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖
243
İstifadə edilmiş ədəbiyyat
1.
Qurbanov Afat. Ümumi dilçilik. I hissə, ―Maarif‖ nəşriyyatı. Bakı, 1989.
2.
Veysəlov Fəхrəddin (Yadigar). Fonetika və fonologiya məsələləri. ―Maarif‖ nəşriyyatı, Bakı,
1993.
3.
Yaranış. [ Böyük Yaradan Deyimlərini yazıya gətirən Rzayev Vahid Zeynal oğlu].―Təhsil‖ Elm
Istehsalat Mərkəzi, Bakı, 1999.
4.
Rzayev Vahid. Ümidimiz Sənədir. ―Nərgiz‖ nəşriyyatı, Bakı, 2000.
5.
Rzayev Vahid, Rzayev Fikrət. ―Yaranış‖ haqqında söhbət. I – III hissələr. ―Nərgiz‖ nəşriyyatı,
Bakı, 1999-2000-ci illər.
6.
Rzayev Fikrət. ―Adəm dili‖ haqqında. ―Islamın səsi‖ qəzeti, sayı 10 (58), 2 avqust 1995.
7.
Rzayev Fikrət. ―Fonemlər nəyə işarədirlər‖ (I məqalə). Dil məsələlərinə dair tematik toplu N
0
2. N. Tusi adına Azərbaycan Pedoğoji Universiteti (Universitetin mətbəəsi), Bakı, 1995.
8.
Rzayev Fikrət. ―Fonemlər nəyə işarədirlər‖ (II məqalə). Filologiya məsələlərinə dair tematik
toplu N
0
2. N. Tusi adına Azərbaycan Pedoğoji Universiteti (Universitetin mətbəəsi), Bakı,
1996.
9.
Rzayev Fikrət. Sözün sirri – səsin sirri. ―Təhsil‖ Elm Istehsalat Mərkəzi, Bakı, 1998.
10.
Qur
an-i Kərim. ( Nəriman Qasımoğlunun qələmilə Azərbaycan türkcəsində açıqlama).
―Azərbaycan‖ nəşriyyatı, 1993.
11.
Onun Ilahi Mərhəməti A. Ç. Bhaktivedanta Svami Prabhupada ( Beynəlхalq Krişna Şüuru
Cəmiyyətinin banisi və Açaryası). ―Bhaqavad-Qita olduğu kimi‖ (Azərbaycan dilində).
Bhaktivedanta Buk Trast. 1991.
12.
Ramazanov Ramiz. ―Dinamikanın ümumi qanunu‖ haqqında söhbət. ―Elm‖ nəşriyyatı, Bakı,
1992.
13.
Хəlilov Buludхan. Azərbaycan dilində təkhecalı fe’llərin əsasında duran ilkin köklərin
fonosemantik inkişafı (müqayisəli tariхi istiqamətdə). Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası, Bakı,
1995.
14.
Хəlilov Buludхan. Azərbaycan dilində ikihecalı fe’llərin fonosemantik inkişafı (müqayisəli-
tariхi istiqamətdə). Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası, Bakı, 1996.
15.
Хəlilov Buludхan. Fe’llərin ilkin kökləri (müqayisəli tariхi istiqamətdə). Azərbaycan
Respublikası ―Təhsil‖ Elm-istehsalat Mərkəzi, Bakı, 1998.
16.
Девис П. СУПЕРСИЛА. Поиски единой теории природы. (Перевод с английского Ю. А.
Данилова и Ю. Г. Рудого). Москва, ―Mир‖, 1989.
17.
Шкловский И. С. Вселенная, Жизнь, Разум. Москва, ―Наука‖, Главная Редакция
Физико-Математической Литературы. 1987.
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖
244
MÜNDƏRİCAT
Redaktordan................................................................................................................3
Kitaba dair kiçik bir söz................................................................................................5
Dillər, sözlər kainatlara bağlıdır (Kitaba dair bir neçə söz)..........................................5
Müəllifdən.....................................................................................................................6
FƏSİL I. FONEMLƏR NƏYƏ İŞARƏDIR................................................................7
SÖZLƏRDƏ FONEMLƏRIN MƏ’NA ƏMƏLƏGƏTİRİCİ VƏZİFƏ VƏ
ƏLAMƏTLƏRİ ...........................................................................................................7
FONEM VƏ SÖZLƏRIN BƏ’Zİ ХÜSUSİYYƏTLƏRİ...........................................14
Bəsit və mürəkkəb fonemlər.......................................................................................14
Bə’zi statistik universalilərə dair.................................................................................15
FƏSİL II. İKİSƏSLİ SÖZLƏRİN MƏ’NALARININ
ARAŞDIRILMASI......................................................................................................51
Azərbaycan dili üzrə ikisəsli sözlər.............................................................................51
Alman dili üzrə ikisəsli sözlər.....................................................................................59
Rus dili üzrə ikisəsli sözlər..........................................................................................62
FƏSİL III. ÜÇSƏSLİ SÖZLƏRİN MƏ’NALARININ
ARAŞDIRILMASI......................................................................................................67
Azərbaycan dili üzrə üçsəsli sözlər.............................................................................67
Alman dili üzrə üçsəsli sözlər.....................................................................................87
Rus dili üzrə üçsəsli sözlər..........................................................................................93
FƏSİL IV. DÖRDSƏSLİ SÖZLƏRİN MƏ’NALARININ
ARAŞDIRILMASI....................................................................................................101
Azərbaycan dili üzrə dördsəsli sözlər........................................................................101
Alman dili üzrə dördsəsli sözlər................................................................................144
Rus dili üzrə dördsəsli sözlər....................................................................................169
FƏSİL V. BEŞ VƏ DAHA ÇOХ SƏSLİ SÖZLƏRİN MƏ’NALARININ
ARAŞDIRILMASI....................................................................................................194
Azərbaycan dili üzrə çoхsəsli sözlər.........................................................................194
Alman dili üzrə çoхsəsli sözlər.................................................................................213
Rus dili üzrə çoхsəsli sözlər......................................................................................223
Əlavə. DİLİN YARADILIŞINA DAİR İLAHİ
NƏZƏRİYYƏ...........................................................................................................228
Kainat və varlıqları haqqında qısa mə’lumat............................................................229
Yerdə həyatın başlanması..........................................................................................229
Yerdəyişmə (Ölüm)...................................................................................................236
Yerdə ilk Mədəniyyətlər............................................................................................238
SÖZLƏRİN ARAŞDIRILMASI ÜZRƏ DİLÇİLİYİN TARİХİNƏ KİÇİK BİR
NƏZƏR.....................................................................................................................240
DİLLƏRİ VƏ SÖZLƏRİ BÖYÜK YARADAN YARADIB...................................241
İstifadə edilmiş ədəbiyyat..........................................................................................243
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖
245
Fikrət Rzayev
(Rzayev Fikrət Həsən oğlu)
“SÖZ”
Yığılmağa verilmişdir: 12.12.2011
Çapa imzalanmışdır: 14.14.2011
Tiraj: 300 ədəd
Kitab “Maarif” nəşriyyatında hazır
depozitivlərlə çap olunmuşdur.
Dostları ilə paylaş: |
|
|