Filasofiya az: filosofia qxd
Yüklə 4,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Tommazo Kampanella
(1568-1639-cu illər) natur- fəlsəfi baxışlara şərik idi. O, fəlsəfə sahəsində sxolastika ənənələrini kəskin tənqid edir, həm “Platonun miflərini”, həm də “Aristotelin uydurmalarını” eyni dərəcədə rədd edirdi. Kampanella qədim klassiklərin nüfuzundan xilas olmağa, elm- lərin tamamilə və əsaslı şəkildə yeniləşməsinə nail olmağa çağı - rır dı. Kampanellaya görə, təbiət və Müqəddəs Kitab insanların həqiqəti öyrənməsi üçün iki İlahi mənbədir. O, sensualizm ideyalarını inkişaf etdirmiş, duyğunu isə təbiəti dərkin başlıca 142 R a m i z M e h d i y e v downloaded from KitabYurdu.org vasitəsi elan etmişdir. O, primalitetlər haqqında, yəni varlığın üç əsas atributu – güc, müdriklik və məhəbbət haqqında maraqlı təlim yaratmışdır. Filosofa görə, bütün varlıqlar bu pri- malitetlərdən ibarətdir. Kampanellanın “Günəş şəhəri” adlı əsərində inkişaf etdirdiyi ideal cəmiyyət haqqında utopiya xüsusi maraq doğurur. Qalileyin (1564-1642-ci illər) astronomiya sahəsindəki kəşfləri dün yanın aristotelçi-ptolemeyçi mənzərəsinin tərəfdarı olan sxo- lastlarla onun polemikasının əsasını qoymuşdur. Qaliley ikili hə - qi qət nəzəriyyəsindən istifadə etməklə, elmi dindən tamamilə ayırırdı. O, təbiətin sonsuz dərkinin mümkünlüyü qənaətinə gəl - miş di. Qaliley dərin qnoseoloji məna kəsb edən belə bir ideya irə - li sürmüşdür ki, həqiqətin dərk edilməsi sonsuz prosesdir. O, hə - min prosesdə eksperimentin roluna həlledici əhəmiyyət verirdi. İntibah dövrünün fəlsəfəsi Qalileyin elmi və fəlsəfi fəaliyyəti ilə başa çatır. Sxolastik biliklərin bütün sisteminə qarşı çıxan İntibah dövrü fəl- səfəsi Avropada yeni dövr fəlsəfəsinin yaranması üçün zəmin hazırlamışdır. 143 F ә l s ә f ә downloaded from KitabYurdu.org Ədəbiyyat Античное наследие в культуре Возрождения. М., 1984. Л.Баткин. Итальянские гуманисты: стиль жизни и стиль мышления. М., 1978. А.Горфункель. Томмазо Кампанелла. М., 1969. А.Горфункель. Философия эпохи Возрождения, М., 1980. Б.Кузнецов. Идеи и образы итальянского Возрождения. М., 1987. Б.Рассел. История западной философии. М., 1959. В.Руттенберг. Титаны Возрождения. М., 1976. В.Соколов. Очерки философии эпохи Возрождения. М., 1962. 144 R a m i z M e h d i y e v downloaded from KitabYurdu.org |