Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634
Yüklə 178,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Üçüncü olarak
- Grafik 7.
- Dördüncü olarak
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634 91 iş arayanların dahil edilmesi (işsizliğin tanımın- daki farklılık) işsizlik rakamlarının olduğundan düşük çıkmasına neden olmaktadır. Ayrıca Nisan- 2016’da % 9.6 olan işsizlik oranın, Ocak-2017’de son yedi yılın en yüksek değeri olan % 13’e ulaş- mış olması yine mevcut tartışmaları destekler ma- hiyettedir. Üçüncü olarak, resmi rakamlara göre iş bulmak- tan dolayı ümidini kesen 581 bin kişi bulunmakta- dır (Tablo 3). Söz konusu kesimlerin hesaplama- lara dahil edilmemesi işsizlik rakamlarının düşük çıkmasının nedenlerinden olmaktadır. Öte yandan en temel sorun iş aramayıp çalışmaya hazır olan- ların sayısının büyüklüğünde yatmaktadır. TÜİK’e göre iş aramayanlar işsiz kategorisine girmediğin- den dolayı bu durum işsizlik rakamlarının hatalı- yanlış değerlendirilmesine yol açmaktadır. Örne- ğin 2016 yılı Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre işsizlik rakamları 3 bin kişi artarak 2 milyon 824 bin kişi olmuştur. Aynı ay iş arama-
bin kişidir (TÜİK, 2016). Her iki rakam birleşti- rildiğinde 2.824.000 + 2.223.000= 5.047.000 beş milyonu geçen bir işsizlik rakamı ortaya çıkmak- tadır. Kaldı ki bu hesaplamalara “iş bulmaktan umudunu kesenler” ve “diğer” kategorisinde yer alan işsizler dahil değildir. Dolayısıyla oransal ba- sit bir hesaplamayla, yukarıdaki formülasyon kul- lanılarak işsiz nüfusun, işgücü içindeki oranı en iyimser tahminle %18 olarak hesaplanmaktadır. Ancak buradaki hesaplamalara esas teşkil eden verilerin TÜİK verilerinden alındığının altının çi- zilmesi gerekmektedir.
M. NAR
92 Dördüncü olarak, işgücü katılım oranlarındaki belirsizlikler hesaplanan işsizlik oranlarının çok daha sorunlu hale gelmesine neden olmaktadır. İş-
değer olup katılım oranının Nisan 2016 dönemin- de bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.9 puan artarak % 52’ye ulaştığı görülmektedir. Erkekler- de işgücüne katılım oranı 0.7 artarak %71.9 olur- ken, kadınlarda ise bu oran 1.2 puanlık yükselişle % 32.6 seviyelerine ulaşmıştır. Bu değerlendirme ülkede çalışabilir durumdaki beşeri sermayesinin artması manasına geldiğinden olumlu olarak kar- şılanırken, emek piyasasına dahil olan bu gruba uygun iş sahalarının açılamamış olması, vasıfsız işgücünün fazlalığı, mevcut kaynakların etkinsiz kullanımı manasına gelecektir. Buna ilaveten iş- gücü piyasasından umudunu kesmiş olan kesim- lerin varlığı yanında cinsiyetten kaynaklı sorun- ların mevcudiyeti de işgücü piyasalarına katılımı engellemektedir. Özellikle kadın çalışanların işgü- cüne katılım oranları artmış olsa da kız çocukla- rının okutulmaması, okuma yazma bilmeyen ka- dın nüfus oranının erkeklerden 5 kat fazla olması, kadınların evlilik nedeniyle işgücü piyasalarında yeterince yer alamaması, hane halkı ve aile ba- kım faaliyetlerine erkeklere göre daha fazla zaman ayırmak zorunda kalması (TÜİK, 2013; TÜİK, 2015b; TÜİK, 2016) işsizlik oranlarının olduğun- dan düşük çıkmasına ve bariz şekilde tartışılır hale gelmesine neden olmuştur.
nın sistemden düşülmesi işsizlik oranlarının düşük çıkmasına neden olmaktadır. Oysa ABD’de 4 hafta içinde iş arayanlar ve çalışmaya hazır olanlar işsiz olarak kabul edilmekle beraber, iş başvuruları, son derece yaygın kullanılan e-devlet uygulamaları üzerinden sürekli güncellemeye tabi tutulmakta- dır. Böylece işsizlik verileri adına daha gerçekçi sonuçlara ulaşılırken, hükümetler yeni iş alanları oluşturma adına kendilerini daha fazla sorumlu hissetmektedirler. Güncellemeler; devlete ait iş kurumları, NGO’lar, kilise topluluklarının düzenli bildirimleri, hayırsever kuruluşları, vakıflar, yerel ve bölgesel destek kurumları, gönüllü organizas- yonlar ve işsizlik sigortası kapsamındaki kişiler üzerinden yürütülen faaliyetlere dayanmaktadır. Bununla birlikte hükümetin her ay işsiz kişileri tek tek sayması pratik olmadığından, işsizlik ora- nını ölçmek için 1940’lardan bu yana kullanılan Güncel Nüfus Anketi (CPS-Current Population Survey) adlı aylık anket kullanılmaktadır. Ankete dayalı verilerin doğru ve tutarlı olmasını sağlamak amacıyla ulaşılan hane halkı ve örneklem kitlesi- nin sayısı son derece fazla tutulmaktadır. Uzman- lar, hane halkı araştırmalarında çalışmanın kalite- sini korumak için önemli miktarda zaman ve çaba harcamaktadır. Ankete katılanlara hiçbir zaman işsiz olup olmadıkları sorulmamaktadır. Böylece bireylere kendi işgücü durumları hakkında karar verme imkanı tanınmamaktadır. Bu şekilde daha doğru sonuçlara ulaşılırken, örneklemden kaynak- lanan olası hatanın, işsizlik oranlarını çarpıtacak kadar geniş olmasının da önüne geçilmektedir (BLS, 2017). Gelinen noktada, Türkiye İş Kurumuna ait işsiz- lik verileri (son iki yıla ilişkin başvuruları kapsar) daha gerçekçi sonuçlar üretmekle beraber TÜİK’e ait tahmine dayalı dolaylı verilerin kullanıldığı an- laşılmaktadır. Bu noktada TÜİK’e ait veriler, işgü- cü piyasalarını kavramadığı, kısıtlı işsizlik verileri olduğu, gerçekçi ölçümleme mekanizmalarına sa- hip olmadığı gerekçesiyle eleştiri konusu olmaya devam etmektedir. Tabi ki pek çok ülke uygula- malarında olduğu gibi bu durum hükümetlerin de işine gelmektedir. Söz konusu sorunsal Sir John James Cowperthwaite’ın betimlemelerinde ise aşağıdaki şekilde ifade bulmaktadır. Hong Kong ekonomisinin finanstan sorumlu baka- nı olan ve Hong Kong’un ekonomik patlamasının babası olarak tanınan Cowperthwaite; vatandaşla- rın pahalı yerli ürünler yerine ucuz ithal ürünler tüketmesini, serbest ticaretin geliştirilmesini, % 15 düz oranlı vergilemeye geçilmesini, kamu gelirle- rinin israf edilmesinin önlenmesi ve bu amaçla et- kin denetim mekanizmalarının tesisini, yüksek ge- lir vergisinin kaldırılmasını ve işadamlarına sunu- lan her türlü teşvik ve imtiyazın sonlandırılmasını önererek müdahaleci devlet anlayışının bertarafını yürürlüğe koymuş ve ülkeyi küresel merkezlerden biri haline getirmiştir. Freidman, Cowperthwaite’a peki yoksul ülkeler ne yapsın? diye sorduğunda: “ulusal istatistik ofislerini kapatsınlar tavsiyesin- de bulunmuştur. Devletlerin algılanan hastalıklara çare bulma konusunda istatistik ofislerini kullan- mak suretiyle dolandırıcılık yapmalarının olağan hale geldiğini ve bu durumun doğrudan doğruya piyasaların işleyişini bozduğunu” dile getirmiştir (Kovancılar, 2011). Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam Görünümü: İşsizlik Sadece İşsizlik midir?
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634 93
TÜİK tarafından en son yayımlanan Şubat 2017 işsizlik verileri geçen yılın aynı dönemine göre işsizliğin 1.7’lik artış ile % 12.6’ya yükseldiğini göstermekte, bu durum yukarıdaki tartışmaları da ispatlar mahiyette bulunmaktadır. Çalışabilir nü- fus içinde işsiz sayısı 2016’nın son çeyreğinde 3 milyon 715 bine yükselmiş olup söz konusu ra- kamlar son yılların en yüksek değeridir. Kadınla- rın işgücüne katılma oranı erkeklere göre yüksek olmakla beraber yetersizdir. Kadın istihdamının ev ekonomisinden kurtarılması önemlidir. Kayıt dışı çalışanların oranı %33.3 gibi yüksek bir değere sahiptir. İstihdam edilenlerin yıllara göre değer- lendirilmesinde tarım dışı istihdamın arttığı, tarım ve imalat sektöründe istihdamın azaldığı anlaşıl- maktadır. İnşaat sektöründeki artış yanında esasen hizmetler sektörünün istihdam içindeki payı çok önemlidir. Kamu istihdamındaki %1,2’lik artış eğitim, sağlık, sosyal hizmet alanlarına yönelik personel alımlarından kaynaklıdır. Bununla birlik- te kamu istihdamının daha fazla yönlendirici ol- masına ihtiyaç bulunmaktadır. İşsizlik verilerinin realist olduğunu söylemek zor- dur. TÜİK’ in bazı eleştiriler karşısında “işgücü anketi ile derlenen verileri ayrıntılı olarak yayım- lamak kullanıcılara bu imkânı sağlamaktadır” bi- çiminde ifadelerle araştırmacıları eleştirmesi ma- nidardır. Resmi rakamlar ortada olup sadece son bir ay içinde iş arama kanallarını kullanarak iş ara- yanlar ve 15 gün içinde işbaşı yapabilecek durum- da olanlar işsiz sayılmaktadır. Oysaki iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş bulmaktan ümidi ke- sen milyonlar işsiz olarak kabul edilmemektedir. Sir John James Cowperthwaite’ın, ülkelerin ulu- sal istatistik ofislerini kapatma önerisi günümüzde ne derece amaca hizmet eder bilinmez; ama kamu ekonomisinin realist verilere ihtiyacı olduğu çok açıktır. Aksi takdirde veri hesaplama biçimlerin- de gerçekleştirilen manipülasyonlar, gerçekte var olmayan iyileşmeler ekonomide psikolojik etki oluşturmaktan öteye gidemeyecektir. Davranışsal iktisatta, psikolojik değişkenler ile ekonomik dav- ranışlar arasında ilişki olmakla beraber, salt psi- kolojik faktörler üzerinden kurgulanan veriler bir yere kadar yeter olacaktır. TÜİK istihdam verilerini, dünya uygulamaların- da olduğu gibi ankete dayalı olarak hazırlandığını belirtmektedir. Oysa ABD örneğinde olduğu gibi veriler, ankete dayalı olarak hazırlanmakla beraber çok sayıda faktörün katılımıyla bir araya gelmek- tedir. Ayrıca TÜİK 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununa (8.mad.) göre “veri veya bilgileri, Baş- kanlığın belirleyeceği şekil süre ve standartlarda eksiksiz ve doğru olarak ücretsiz vermekle (her- kes) yükümlüdür” denmektedir. 54.madde ise bil- gileri vermeyenler hakkında idari para cezası uy- gulanacağını hükme bağlamaktadır (TÜİK, 2014). Oysa kişilerden istenen bilgilerin web ortamında rahatlıkla ulaşılabilecek türden bilgiler olması dahi idarenin bilgi almada ısrarcı davranmasını önleyememekte, bu durum dahi ankete dayalı veri toplama yönteminin ne denli keyfiyete münhasır olduğunu göstermektedir. TÜİK’e bilgi vermeyenler hakkında idari yaptırım uygulanabileceği Anayasa Mahkemesi Kararları ile de hüküm altına alınmıştır. Söz konusu kararda karşı oy yazısı bulunan hukukçular ise ankete da- yalı yöntemlerin olumsuzluklarına dikkat çekmek- te ve kişiler Anayasa’da belirtilen temel haklarının ihlal edileceği kanaatinde iseler bilgi vermeyebi- lecekleri, buna zorlanamayacakları, idarenin va- tandaşa sürekli yaptırım tehdidi ve keyfi uygula- malarda bulunamayacağını (Anayasa Mahkemesi Kararı, 2017) dile getirmektedirler. Hal böyle iken zora dayalı bilgilerin ne derece güvenilir olduğu tartışma götürür olmaya devam etmektedir. Neticede uygulanabilir politikalara temel teşkil edecek sağlam veriler, popülizm adına terk edil- memelidir. Aksi takdirde genç nüfusun etkin istih- damına yönelik politikalar rafa kalkmakta, erken emekliliğin önlenmesine yönelik uygulamalar ise istihdama katılım oranlarını arttırmaya yeter ol- mamaktadır. AR-GE harcamaları ile özel kesime yönelik teşvik uygulamaları üretim ve istihdamı arttırmak yerine bugün olduğu gibi vergiden ka- çınmak için bir araç ya da fon temini için bir argü- man olmaktadır. Tarım dışı istihdamın arttırılması ve kayıt dışılığın önlenmesi noktasında bastırılmış rakamlar üzerinden anlamlı politikalar türetmek mümkün gözükmemektedir. Çalışanların gele- ceğe güvenle bakabilmeleri zorlaşmakta, işsiz- lik fonu ise amacı dışında kullanılmaya ve bütçe açıklarının finansmanında bir araç olmaya devam etmektedir. Benzer uygulamalar Dura (2013) di- ğer ülkelerde olduğu gibi gelişmiş batılı kapitalist ülkelerde de söz konusu olabilmektedir. Çünkü bu yolla ekonomik açıdan başarısız olan hükümetler gerçekleri saklama adına imkâna kavuşmakta, ne- M. NAR
94 ticede birçok politika, karar ve uygulama sonuçları da hatalı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun en bariz sonuncu kamu zararı (public bad) şeklinde toplumsal götürü olmaktadır. Teknik deyişle “suç işleme eğilimi” aynı zamanda işsizli- ğin negatif dışsallığı olarak ortaya çıkan bir eylem biçimine dönüşmektedir (Öztürk, 2014). Meltem habere göre suç oranları on yılda % 600 artarken, Prof. Dr. Mehmet Eskin’ göre ise Türkiye’de son 10 yılda intihar edenlerin oranı yüzde 36 artış ile 30 bin kişiye ulaşmış bulunmaktadır. En son haber verilerine göre 10 yılda 1 milyon çift boşanırken boşanmaların % 97’sinin geçimsizlikten kaynak- landığı ifade edilmektedir. Geçimsizliğin en önem- li nedenlerinden birinin ekonomik olduğu dikkate alındığında, işsizliğin sadece işsizlik olmadığının bir kez daha vurgulanması gerekmektedir. Kaynakça AGENOR Pierre Richard and MONTIEL Peter (1996). Devel- opment Macroeconomics, Princeton University Press. AGHION Philippe and HOWITT Peter (1994). Growth and Un- employment, Review of Economic Studies, 61(3), 477-494. AKANSEL İlkben (2012). Social Entrepreneurship in Terms of Woman Being Top-Level Manager in Public Institutions, China- USA Business Review,11(9), 1246-1255. ALEXANDRATOS Nikos (1995). World Agriculture: Towards 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI, Anayasa Mahkemesi Başkanlığının 2010-12E/ 2011-135K, http://www.sgmd.org.tr/ index.php/vedat-ilki-makaleleri/545-30122013, 27.02.2017. BLANPAIN Roger (2003). International Encyclopaedia for La- bourLaw and Industrial Relations, by Kluwer. BLOSSFELD Hans Peter (2008). Young Workers, Globaliza- tion and the Labor Market: Comparing Early Working Life in Eleven Countries, by Edward Elgar Publishing. BLS-Bureau of Labor Statistics (2017). Economic News Re- lease, Employment Cost Index, U.S. BOLAND Tom and GRIFFIN Ray (2015). The Sociology of Un- employment, Manchester University. BUCHANAN James M (1970). The Public Finances, Third Edi- tion, Homewood Illinois. CAMPO Salvatore., TOMMASO Giulio and MUKHERJEE Ami- tava (1997). Government Employment and Pay: A Global and Regional Perspective, Policy Research Working Paper, No: 1771. COHEN S.I (2015).World Development and Economic Sys- tems: Theory and Applications, World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd. COPPOLA Gianluigi and O’HIGGINS Niall (2016). Youth and the Crisis: Unemployment, Education and Health in Europe, by Routledge. COUNCIL OF EUROPE (2014). Perspectives on Youth: 2020- What Do You See ? Council of Europe Publishing. DALY Herman. www.triplepundit.com/2013/07/gdp-growth-lon- ger-leads-increased-employment, 16.04.2017. DURA Cihan (2103). Türkiye’nin İşsizlik Rakamları Neden Gerçeği Yansıtmıyor ? USİAD Dergisi, 14(62):14-17. EĞİLMEZ Mahfi. http://www.mahfiegilmez.com/2012/01/issiz- lik-nasl-hesaplanyor.html, 20.02.2017. EN SON HABER. http://www.ensonhaber.com/turkiyede-il-il- bosanma-oranlari, 27.02.2017. FORBES. https://www.forbes.com/sites/lizryan/2014/07/13/, 07.06.2017. FRANCE Alan (2016). Understanding Youth in the Global Eco- nomic Crisis, by Policy Press. IMD (2014). Percentage of employment in publicsector to total employment, World Competitiveness Yearbook. IRMA-Information Resources Management Association (2016). International Business: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications, by IGI, USA. İKTİSATLILAR VAKFI. http://www.iktisatlilar.org.tr/ekonomide- gundem,07.06.2017. KIRKPATRICK Colin., NIXSON Fred and LEE Norman (2011). Industrial Structure and Policy in Less Developed Countries, by Routledge. KOVANCILAR Birol (2011). Dünya Bir Pazar Yeri: Hayata ve Piyasaya Dair,2. Baskı, Liberte Yayınevi. LEHMANN Hartmut (2012). Informal Employment in Emerging and Transition Economies, by Emerald Group Publishing. LIFELONG LEARNING PROGRAMME (2007). Lifelong Learn- ing Programme 2007-2013: Comparative Report, by European Commission. McCALL Leslie (2001). Complex Inequality: Gender, Class, and Race in the New Economy, by Routledge. McLAUGHLIN Eithne (1992). Understanding Unemployment: New Perspectives on Active Labour Market Policies, by Rout- ledge. McNABB Vincent (2003). The Church and the Land, IHS Press, USA. MELTEM HABER. http://www.meltemhaber.com/?haber,12592, 27/02/2017. NAR Mehmet (2013). Kamu Ekonomisi: Ekonomik Etkinlik ve Vergileme, Seçkin Yayıncılık, Ankara. NATIONAL RESEARCH COUNCIL (1986). Population Growth and Economic Development: Policy Questions, National Acad- emies Press. O’BRIEN Ellen (2003). Employers Benefits from Workers Health Insurance, The Milbank Quarterly, 81(1), 5–43. OECD (1997). Main Economic Indicators: Sources and Meth- Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam Görünümü: İşsizlik Sadece İşsizlik midir? Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634 95
OECD (2008). Annual Report,The Organisation For Economic Co-Operatıon And Development press. OECD (2016a). Employment Outlook, July, OECD Published. OECD (2016b).Youth Employment and Unemployment, OECD Action Plan for Youth. ÖZTÜRK Nazım (2014). Maliye Politikası, Ekin Yayınevi. PLFR (2016). Population not in Labour Force by Reason, April 2015-2016, TÜİK Yayınları. PRIETO Salvador (1997). The Economics of Pensions: Prin- ciples, Policies, and International Experience, Cambridge Uni- versity Press. PROFIT Stefan (2000). Job Search, Regional Mobility and Job- matching, Published by Shaker. SEN Amartya (1997). Inequality, Unemployment and Contem- porary Europe, International Labour Review, Vol. 136, No. 2. SENNETT Richard (1998). The Corrosion of Character: The Personal Consequences of Work in the New Capitalism,W. W. Norton Company. SOLOW Robert M (1995). Mass Unemployment As a Social Problem, Oxford Press. TRADING ECONOMICS, https://tr.tradingeconomics.com/tur- key/unemployment,16/04/2017. TÜİK (2007). İşgücü, İstihdam ve İşsizlik İstatistikleri, Ankara. TÜİK (2013). Basın Açıklaması, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği. TÜİK (2014). Soru Kağıdı Web Uygulaması. Araştırma Anketi. TÜİK (2015a). Basın Açıklaması, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, 25.03.2015. TÜİK (2015b). İstatistiklerle Kadın, 07 Mart 2016, Sayı: 21519. TÜİK (2016). İşgücü İstatistikleri, 15 Temmuz 2016, Sayı: 21572. TÜİK (2017). İşgücü İstatistikleri, Labor Force Statistics. UNIFEM (2005). Progress of the World’s Women 2005: Wom- en, Work, & Poverty, UN Development Fund for Women. United Nations (2013). World Economic and Social Survey: Sustainable Development Challenges, Department of Eco- nomic and Social Affairs, New York. USHAKOV Denis (2014). Urbanization and Migration as Fac- tors Affecting Global Economic, Business & Economics Book Series. VEBLEN Thorstein (2015). Aylak Sınıfın Teorisi: Kurumların İktisadi İncelemesi, Heretik Yayıncılık. WANG Yan (2013). Education Policy Reform Trends in G20 Members, Springer Science Business Media. M. NAR Yüklə 178,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|