FiZİk tedavi ve rehabiLİtasyon kliNİĞİ Şef: Dr. M. Hayri ÖZGÜzel postür analiZİnde symmetrigraf ile orthoröntgenogram sonuçlarinin değerlendiRİlmesi

bursitler, kalloziteler ve nöropatik eklemler postür bozukluklarından sorumlu olabilir (44, 

45).

Geriatrik popülasyonda postürü etkileyen bir diğer önemli faktör de kas kısalığı, kontraktür 

ve atrofidir. Bunlar artrit, sinir sistemi hastalıkları ve psikojenik faktörlere bağlı olarak 

gelişebilmektedir.   Kuadriseps   femoris   kası   atrofiye   eğilimlidir.   Fleksor   grup   kas   gücü 

ekstansörlerden fazla olduğunda, özellikle immobil hastalarda fleksör yönde kontraktürler 

gelişir.   Yine   kişinin   yatar   veya   otururken   alt   ekstremitelerini   fleksiyonda   tutmayı 

yeğlemesi   gibi   habitüel   faktörlerin   yanında,   periartiküler   fibrozis   ve   kas   spazmları   da 

kontraktürlere yol açabilir. Ayrıca Parkinson hastalığı, yaşama bağlılığın zayıflığı, uzun 

süreli yatak istirahati, demans gibi durumlar da kontraktür gelişimine neden olabilir.

Postür   ayrıca   solunum   ve   kardiyovasküler   sistem   bozukluklarından   veya   iç   organ 

patolojilerinden de etkilenebilir. Yaşlanma fizyolojisi yanında sistemik sorunların artması 

ile de giderek daha çok sayıda yaşlıda ayak sorunlarına rastlanmaktadır. 65 yaş üstü grupta 

en sık rastlanan ayak deformiteleri şunlardır: Pes planus, pes cavus, halluks valgus ve diğer 

parmak deformiteleri. Pes planusun geriatrik popülasyonda en sık nedeni posterior tibial 

tendonun dejenerasyonu veya rüptürüdür. Bu tendon ark yüksekliğinin idamesinde önemli 

olup ayağa inversiyon ve plantar fleksiyon kuvveti sağlar. Halluks valgus ailesel olmaya 

eğilimli ve sıklıkla bayanlarda gözlenen bir deformitedir. Sivri uçlu ve yüksek topuklu 

ayakkabılar da etyolojide suçlanmaktadır (44).

Kadınlar  yapı   olarak  daha  ufak  tefek  ve  daha  hafiftirler.  Buna  bağlı  olarak  yerçekimi 

merkezi daha aşağıdadır. Kadınlarda erkeklere göre lordoz artışı olduğu iddia edilmektedir. 

Ancak   lumbosakral   açıda   kadın   ve   erkek   arasında   belirgin   bir   fark   yoktur.   Genç 

kadavralarda yapılan incelemelerde her iki cinste lordoz eğiminin birbirine yakın olduğu 

ispatlanmıştır. Asetabulum ve symfizis pubis arasındaki mesafe daha fazla olduğundan iki 

kalça birbirinden daha uzak durur. Bu nedenle genu valgum ve X bacak görünümü vardır. 

Pelvisin geniş olmasının etkisiyle patella laterale doğru çekilir. Total kas kitlesi kadınlarda 

daha az, kas tonusu ve kas kuvveti daha zayıftır. Kadınlarda erkeğe göre yağ dokusu iki kat 

fazladır. Yağsız vücut kitlesi ile kuvvet ve dayanıklılık arasında net bir ilişki vardır (34, 

36).

43

---

3. GEREÇ VE YÖNTEM

Bu   çalışmada,   Ocak   2005-Ekim   2005   tarihleri   arasında   S.B.   Okmeydanı   Eğitim   ve 

Araştırma Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon polikliniğinde inspeksiyonla skolyotik 

görünüm   tespit   edilen,   daha   önce   skolyoz   tanısı   almamış   18-60yaş   arası   100   hasta, 

Symmetrigraf ve spinal orthoröntgenogram vasıtasıyla incelemeye tabi tutuldu. Çalışmaya 

alınan hastalarda, demografik özellikler (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi), polikliniğe müracaat 

şikayeti ile bacak boyu kısalığı kaydedildi.

İlk   aşamada   hastaların   lökomotor   sistemle   birlikte   tüm   sistem   muayeneleri   yapıldı. 

Hastalara ayakta iki yönlü torakal ve lomber grafi çektirildi. 

Konjenital anomalisi (spina bifida, hemivertebra vb.) olanlar, omurgaya yönelik cerrahi 

girişim   yapılmış   olanlar,   spondilolizis   ve   spondilolistesis   mevcut   olanlar,   romatizmal 

hastalığı olanlar, ileri derecede dejeneratif değişimi olanlar çalışmaya alınmadı. Çalışma 

kapsamına alınan hastalardan spinal orthoröntgenogram istendi.

Daha   sonraki   aşamada   çalışma   kapsamındaki   Symmetrigrafın   arkasında   ayakta   duran 

hastalara posterior ve lateral postür analizi yapıldı ve bu analizler için Bragg postür tablosu 

kullanıldı (Tablo–2). Postür analizi yaparken, 6 cm. lik karelere bölünmüş şeffaf bir postür 

tablosu   (Symmetrigraf)   kullanıldı.   Posterior   analizde   topuklar   arası   orta   nokta,   lateral 

analizde   lateral   malleolün   hafifçe   önü   sabitlenerek   değerlendirme   yapıldı   (Şekil–13). 

Postürün   değerlendirmesi   üçlü   ölçek   üzerinden   yapıldı.   Çalışmada   ölçek   adlandırması 

‘normal’, ‘1. derecede bozukluk’ ve ‘2. derecede bozukluk’ olarak yapılmıştır. Referans 

noktalarına  göre 3  cm.  ye  kadar  olan  sapmalar 1.  derece bozukluk, 3  cm.  den  büyük 

sapmalar 2. derece bozukluk olarak değerlendirildi.

Lateral görünüşte referans noktaları:

 Lateral malleolün hafifçe önü,

 Kalça ekleminin hafifçe arkası,

 Omuz orta noktası,

 Kulak tragusu.

44

---

Şekil–13: Symmetrigraf ile değerlendirmede lateral görünüş

Arkadan görünüşte referans noktaları:

 Topuklar arası orta nokta,

 Vertebra spinöz çıkıntıları,

Olarak belirlendi (Şekil–14).

45

---

Şekil–14: Symmetrigraf ile değerlendirmede arkadan görünüş

   

Tablo–2: Bragg Postür Tablosu

Spinal orthoröntgenogram’ da kifoz, skolyoz ve lomber lordoz açıları hesaplandı. Kifoz 

açısı   Cobb   yöntemiyle   hesaplandı.   Buna   göre   T3   vertebranın   üst   kenarından   T12 

vertebranın alt kenarına çizilen paralel çizgilerin her birinden çıkan dik çizgilerin kesiştiği 

noktadaki açı, dorsal kifoz açısı olarak hesaplandı.

Skolyoz açısı hesaplanırken de Cobb yönteminden yararlanılmıştır. Eğriliğin üst ucundaki 

vertebranın üst kenarına horizontal bir çizgi, alt uçtaki vertebranın alt ucuna ikinci bir 

horizontal çizgi çekildi. Horizontal çizgilerin her birinden çıkan dik çizgilerin kesişmesiyle 

oluşan açı ölçüldü. 

Lomber lordoz açısının hesaplanmasında birinci lomber vertebranın üst kenarından paralel 

bir   çizgi,   beşinci   lomber   vertebranın   alt   kenarından   paralel   bir   çizgi   çizildi.   Paralel 

çizgilerin her birinden çıkan dik çizgilerin kesişmesiyle oluşan açı ölçüldü. 

46

---