Fuqarolik jamiyati

FUQOROVIYLIKNING ASOSIY BELGILARI VA MEZONLARI
Reja:
1. Fuqarolik jamiyati va uning asosiy xususiyatlari.
2. Fuqarolik jamiyatining tarkibiy tuzilmalari.
3. Fuqoroviylikning asosiy belgilari va mezonlari
Fuqarolik jamiyati - davlatdan mustaqil va undan holi munosabatlar va vositalar tizimi bо`lib, u shaxs hamda jamoatlarning ijtimoiy, madaniy, ma`rifiy hayot sohalaridagi xususiy manfaat va ehtiyojlarini amalga oshirishga sharoit yaratadi.
Fuqarolik jamiyati aksariyat hollarda insonlarning xususiy manfaat va ehtiyojlari sohasi tarzida ta`riflanadi. Fuqarolar huquq va erkinliklarining asosiy kо`pchilik qismi mana shu xususiy hayot sohasida rо`yobga chiqariladi. Biroq bu shaxslarning ijtimoiy hayotdan ajralib qolganligini, begonalashtirilishini anglatmaydi.
Fuqarolik jamiyati-shaxslarning oddiy yig`indisi emas, balki ular о`rtasidagi rang-barang aloqalar, hamkorlik, hamjihatlikning ifodasidir. Mazkur mushtaraklik va xamjihatlik tashkiliy-institusiyaviy kо`rinishga ega bо`lib, u turli ijtimoiy kuchlar, nodavlat tashkilotlar, birlashmalar mavjudligi bilan tavsiflanadi.
О`zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi fuqarolik jamiyatining qaror topishishini xususiy mulkning qat`iy mavqega ega bо`lishi bilan bog`laydi. Shu asosda hozirgi paytda jamiyatda keng qо`lamda xususiylashtirish (aksiyalashtirish) jarayonlari amalga oshirilmoqda.
Fuqarolik jamiyatida erkinlik, qonun oldida barchaning tengligi, ijtimoiy adolatning ta`minlanishi hamma fuqarolarning ijodiy salohiyati va iste`dodining bevosita rо`yobga chiqarilishiga imkoniyat yaratiladi. Fuqarolik jamiyati huquq va adolat mezonlari bilan о`lchanadi.
Fuqarolik jamiyati va uning asosiy xususiyatlari.

Erkin fuqarolik jamiyatini qaror toptirish О`zbekiston xalqining ulug`vor maqsadlaridan biridir. Konstitusiyaning mazmun va mohiyatidan shu narsa qat`iy ayonki, mamlakatimizda shakllantirilayotgan jamiyat-demokratiya va adolat tamoyillariga tayanuvchi erkin insonlar jamiyati bо`ladi. О`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov shunday degan edi: «Biz fuqarolik jamiyati qurishga intilmoqdamiz. Buning ma`nosi shuki, davlatchiligimiz rivojlana borgani sari boshqaruvning turli xil vazifalarini bevosita xalqqa topshirish, ya`ni о`zini о`zi boshqarish organlarini yanada rivojlantirish demakdir».<sup>1</sup> Prezidentning yana quyidagilarga e`tiborni qaratgan edi: «Biz uchun fuqarolik jamiyati-ijtimoiy-makon. Bu makonda qonun ustuvor bо`lib, u insonning о`z-о`zini kamol toptirishga monelik qilmaydi, aksincha, yordam beradi. Shaxs manfaatlari, uning huquq va erkinliklari tо`la darajada rо`yobga chiqishiga kо`maklashadi. Ayni vaqtda boshqa odamlarning huquq va erkinliklari kamsitilishiga yо`l qо`yilmaydi. YA`ni va qonunga bо`ysunish bir vaqtning о`zida amal qiladi».²

Xо`sh fuqarolik jamiyatining mohiyatini nima tashkil qiladi, bu qanday jamiyat?
Eng umumiy tarzda lо`nda ta`rif beriladigan bо`lsa, fuqarolik jamiyati-ijtimoiy hayotning davlat ta`siri va aralashuvidan, ma`muriy tazyiqlardan holi bо`lgan hamda insonlarning xususiy turmush sohasini tashkil etuvchi munosabatlar majmuidir.
Hozirgi davrda falsafiy, siyosiy va yuridik adabiyotlarda fuqarolik jamiyatini ta`rif va tavsif etishga faol harakat qilinmoqda. Bu ta`riflardan ba`zilarini talqin etaylik.