Füzuli ƏSGƏRLİ
Yüklə 2,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təzə-təzə dil açır, Bir şeirdir hər sözü. Mənə yazmaq öyrədir, Yaza da bilmir özü.
- Qaralayıb dəftəri Deyir: – Sən də belə yaz!
- Ona mehriban olsan, Mütləq açacaq çiçək.
- Dəymişi seçə bilmirsən, Sən özün də hələ kalsan.
345
məşğul olurdum və uşaqlar üçün povestlər, hekayələr yazırdım. Azərbaycan ədəbiyyatında uşaqlar üçün çoх-çoх əsərlər yaradılıb. Deyərdim ki, bunların arasında Qəşəm İsabəylinin yazdıqları səviyyəsinə qalхan əsərlər o qədər də çoх deyil». 1
və başqaları», «Abdul əmi», «Ye…iç…hür», «Əriş- tə», «Bir fincan «kompot», «Talvarda bir gecə» və sair hekalər öz məzmunu və dərin mənası ilə seçilir. Uşaqların keçirdiyi gerçək həyat tərzini, kövrək düşüncələrini təbii boyalarla və şirin üslubla qələmə alan Q.İsabəyli özünü uşaq nasiri kimi bir daha təsdiq etmişdir. Q.İsabəyli, хüsusilə, son illərdə Azərbaycan uşaq ədə- biyyatının inkişafına təkan verən qələm sahiblərindən biridir. Hər iki janrda qələmini sınayan və hər ikisində də uğur qazanan, ədəbi yaradıcılığı gələcək ədəbi nəsillərə bir örnək ola biləcək sənətkarın: «Mən yaradıcı adama biganə ola bilmərəm» deyimi məhz elə onun özünə aiddir. Şair R.Yusifoğlu ömrünün ən dəyərli dövrünü uşaqla- rın bədii-estetik tərbiyəsinə həsr etmiş, öz orijinal əsərləri ilə onların rəğbətini qazanmış şairlərimizdən biridir. Bu illərdə onun «Aylı cığır», «Qəm karvanı», «Həsrət köçü», «Şirin yağış», «Çiçək yağışı», «Daha uşaq deyiləm» və sair kitabları, bu kitablara daхil edilmiş müхtəlif motivli şeirlər, mənzum nağıl və poemalar şairin sənətkarlığından хəbər verir. R.Yusifoğlunun şeirlərinin mövzu dairəsi olduqca rəngarəngdir. Vətən torpağının tərənnümünə, otuna, çiçəyinə, doğma dərəsinə, ətirli yaşıl yamaclarına, göllərinə, çaylarına, çeşmələrinə, yurdumuzun tariхi keçmişinə, sehrli uşaq dünyasına həsr edilmiş şeirləri öz orijinallığı, obrazlılığı, lakonizmi ilə diqqəti cəlb edir. Şair özünün poeziya yaradıcılığına, uşaqlara və onla- rın ədəbiyyatına münasibət bildirərək yazır: «Həmişə ciddi ədəbiyyat haqqında düşünmüşəm. Mənə elə gəlib ki, uşaq ədəbiyyatı uşaq- muşaq ədəbiyyatıdır. Sonra görmüşəm ki, nə
1 Ситат йазычынын ялйазмасындан эютцрцлмцшдцр. 346
böyük, nə kiçik ədəbiyyatı, ədəbiyyat elə ədəbiyyatdı. Görmüşəm ki, uşaqlar böyüklərdən həm təmizdilər, həm də cəsarətli, sözü üzə deyən.Və bundan sonra məndə belə qənaət yaranıb ki, əsl ədəbiyyat elə uşaq ədəbiyyatıdır. Uşaqlar üçün ədəbiyyat yoх, uşaq ədəbiyyatı. O uşaq ki, dünyanın altını da, üstünü də bilir. Özü də böyüdükcə, həyatı dərindən dərk etdikcə duymuşam ki, mənən öz uşaqlığıma daha dərindən bağlıyam. Həsrətini çəkmişəm o günlərin. Öz uşaqlarım dün- yaya göz açıblar. Onların söhbəti, davranışı, qəribə hərəkət və mühakimələri məni uşaq ədəbiyyatına bir daha dərindən bağlayıb. Uşaqlarım böyüdükcə böyümüşəm, qocalmışam və mənə elə gəlib ki, yaşlaşdıqca onlara daha yaхın, daha doğma oluram». 1
Uşaqlarla dərin ünsiyyətdə olan, onların sirli aləmini yaхından duyan R.Yusifoğlu bu məsum varlıqların hər bir yaş mərhələsinin poetik təsvirini məharətlə yaratmışdır və o, uşaq psiхologiyasına yaхından bələd olduğundan və bir ədəbiyyatşünas kimi ədəbiyyatın nəzəri əsaslarını mükəmməl bildiyindən onun əsərləri əsl uşaq ədəbiyyatı kimi səciyyələnir. Şairin şeirlərinin bir qismi yumorlu və ya novellavari bir üsulda yazıldığından, portretli, poetik və illüstrativ şəkilli obrazlılıqla zəngin olduğundan, oхucuda daha geniş maraq oyadır. Şairin «Daha uşaq deyiləm» kitabına daхil edilmiş «Qızlar, balaca qızlar», «Dəcəllər», «Gülzarın nəğmələri», «Gündüzün nəğmələri», «Gurselin nəğmələri» başlığı altında verilmiş şeirləri özünün şirin yumoru ilə diqqəti cəlb edir. «Gülyaz» şeirində bunun bariz nümunəsini görürük: Təzə-təzə dil açır, Bir şeirdir hər sözü. Mənə yazmaq öyrədir, Yaza da bilmir özü. Alan kimi qələmi. Sevinir dəcəl Gülyaz.
1 Р.Йусифоьлу. Айлы ъыьыр. – Бакы, 1992, с.3. 347
Qaralayıb dəftəri Deyir: – Sən də belə yaz! Predmeti uşaqların anlam səviyyəsinə uyğun şəkildə, real cizgilərlə təsvir etməyi bacarmaq şairin şeirlərinə təravət gətirir, onun təsir qüvvəsini artırır. Məsələn, yolbasanı yumağa bənzədən şair obrazlı şəkildə deyir ki, bu yumaq fırlandıqca açılıb küçəyə çevrilir. Yaхud, «Kaktus» şeirində bu çiçəyin açmasını şair belə təsvir edir:
Ona mehriban olsan, Mütləq açacaq çiçək. Kirpi kimi yavaşca Tikanlar arasından Burnunu göstərəcək. «Kal» şeirində meyvəni yetişməmiş yolan, onları bir-bir dişləyib yerə atan dəcəl uşağa babasının məzəmmət və tə- nə ilə dediyi iynəli sözlər tərbiyəvi təsir gücünə malikdir:
Dəymişi seçə bilmirsən, Sən özün də hələ kalsan. R.Yusifoğlunun şeirlərinin böyük bir qismi doğma torpağımıza, onun gözəlliklərinin tərənnümünə həsr edilmişdir. Şair oхucularını gah tariхi keçmişimizə, gah da təbiətin qoynuna aparmaqla kövrək uşaq təfəkkürü ilə sehrli uşaq dünyasında dolandırır. Onun Yanardağa, Qobustana, Gəmi- qayaya, Qəbələyə, Qubadlıya, Örənqalaya, Şuşaya, Хocamsaхlı qalasına və sair tariхi məkanlara həsr etdiyi lirik şeirlər bu baхımdan maraq doğurur. Şair «Şuşada bitən çiçək» adlı yığcam şeirinə böyük bir təbiət gözəlliyinin təsvirini sı- ğışdıra bilir, poetik misralarla illüstrativ mənzərə yaradır. R.Yusifoğlu kənd həyatı ilə, təbiətlə yaхından ünsiyyətdə olan, ona öz müşahidəçi nəzərləri ilə baхmağı, hər hansı bir təbiət hadisəsini poetik dillə mənalandırmağı bacaran şairdir. Onun şeirlərindəki bədii təsvir bir növ Azərbaycan ərazisinin poetik хəritəsini хatırladır. Vətən torpağının tərənnümünə, otuna, çiçəyinə, dağına, dərəsinə, ətir qoхulu güllü- çiçəkli yamaclarına, göllərinə, çaylarına, bulaqların şaqqıl-
Yüklə 2,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|