GəMİ daxiLİ yanma

20.2. Burulma rəqslərinin azaldılması yolları. Dempferlər
Mühərrik layihə edilərkən rezonans hadisəsinin aradan qaldırılması üçün istifadə olunan üsullardan ən sadəsi sərbəst rəqslərin tezliyinin dəyişdirərək bu tezliyin məcburi rəqslərin tezliyinə bərabər olmamasına nail olmaqdır. Bunun üçün ya val xətdinin uzunluğunu, ya da diametrini dəyişərək sərbəst rəqslərin tezliyinin dəyişilməsi əldə edilir.
Başqa bir üsulda isə, əgər mümkün olarsa (çox zaman mümkün olmur), mühərrikin iş qaydasını dəyişilir.
Bu üsullardan başqa ən çox istifadə olunan üsullardan biri də rəqslərin azaldılması üçün xüsusi qurluşlardan istifadə olunmasıdır. Bu qurluşlar dempferlər
adlandırılır və öz konstruksiyalarına görə mexaniki və ya hidravliki olurlar. Demferləri val xəttində, adətən valın uc hissəsində, yerləşdirərək rəqslərin azaldılmasına nail olunur.

YOXLAMA SUALLARI

1. 
   Val xəttində rezonans yaranır?
   
2. 
   Kritik dövrlər sayı nədir?və qadağan zonaları;
   
3. 
   Dövrlər sayının qadağan zonaları nədir?
   
4. 
   Rezonans nə vaxt yaranır?
   
5. 
   Burulma rəqslərini necə azaltmaq olar?
   
6. 
   Dempferlər nə üçündür?
   

ƏDƏBİYYAT

1. 
   A.Ş.İsmayilov. Gəmi daxili yanma mühərriklərinin nəzəriyyəsi. Dərslik. Bakı, ADDA, 2018. 370 s.
   
2. 
   A.Ş.İsmayilov. Gəmi daxili yanma mühərriklərinin nəzəriyyəsi fənnindən kurs layihəsinə metodik göstərişlər. Bakı, ADDA, 2020 – 30 səh.
   
3. 
   A.Ş.İsmayilov, N.Ş.Talıbov. Gəmi daxili yanma mühərriklərinin konstruksiyası. Dərslik. Bakı, ADDA, 2020. 362 s.
   
4. 
   İsmayılov A. Ş., Sambur H. O., Əliyev S. N., “Gəmi daxili yanma mühərriklərinin hesabı”. Dərs vəsaiti. Bakı: “Təhsil PNM” 2003, 146 səh.
   
5. 
   A.Ş.İsmayılov, M.Ə.Talıbov. Nəqliyyat mühərrikləri, avtomobillər və traktorlar (1-ci hissə -Nəqliyyat mühərrikləri ). Bakı, “Təhsil” NPM, 2006 – 216 səh.
   
6. 
   И. В. Возницкий, А. С. Пунда. «Судовые двигатели внутренного сгорания». Том 2. М.: МОРКНИГА, 2008. 470 с.
   
7. 
   Возницкий И.В., Михеев Е.Г. Судовые дизели и их эксплуатация. Учеб. для морех. училищ. 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1990.
   

360 с.

8. 
   Самсонов В.И., Худов Н.И. Двигатели внутренного сгорания морских судов. Учебник для высш. учеб. заведений. –2-е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1990. 368 с.
   
9. 
   Чистяков В. К. «Динамика поршневых и комбинированных двигателей внуренного сгорание». – М.: Машиностроение, 1989 – 256 с.
   
10. 
    Миклос А. Г., Чернявская Н. Г. «Судовые двигатели внутренного сгорание». – Л.: «Судостроение». 1971 – 400 с.
    
11. 
    Гогин А. Ф., Кивалкин Е. Ф., Богданов А. А. «Судовые дизели: Основы теории, устройства и эксплуатации». 4 – е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1988, 439 с.
    
12. 
    Методические Рекомендации по курсовому проектированию для мореходного и арктического училища по предмету. «Судовые дизельные установки» - М.: В/О «Мортехинформреклама», 1987, 80 с.