17 Biz necə işləyirik / 29 Əməyin təhlükəsizliyi və sağlamlıq / 35
Yüklə 0,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yaxın ətraf mühitin tədqiqat nəticələrinin xülasəsi a
- Yaxın ətraf mühitin monitorinqi proqramı
40 BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2010 Ətraf mühitin monitorinqi Bizim ətraf mühitin monitorinqi sahəsində səylərimiz iki müxtəlif hissədən – BP obyektlərinin yaxınlığında ətraf mühitin vəziyyətinə diqqət yetirən yaxın ətraf mühitin monitorinqindən və əməliyyatlarımız nəticəsində baş verən atılma və emissiyaların mənbədə ölçüldüyü əməliyyat monitorinqindən ibarət olub
a
ediləcəkdir. Yaxın ətraf mühitin tədqiqat nəticələrinin xülasəsi a Dənizdə
Şahdəniz kontrakt sahəsi – regional tədqiqat Şahdəniz platforması – ekoloji tədqiqat Qərbi Azəri platforması – ekoloji tədqiqat
DərSG platforması - ətraf mühitin monitorinqi Çıraq neft layihəsi – ətraf mühitin ilkin vəziyyətinin tədqiqi Şahdəniz 2 tərs qırılma 1 ərazisi – ətraf mühitin ilkin vəziyyətinin tədqiqi Sahilyanı ərazidə Səngəçal - balıqların monitorinqi
Quruda Səngəçal terminalı – torpaq və bitki örtüyünün tədqiqatı Səngəçal terminalı – havanın keyfiyyətinin monitorinqi Bu tədqiqatda nümunə götürülən məntəqələrin ayrı-ayrı qruplarında çöküntülərin növü, dərinliyi və sahildən olan məsafəsi ilə əlaqədar fiziki-kimyəvi və bioloji xüsusiyyətləri öyrənildi. Məlum oldu ki, karbohidrogen və metal konsentrasiyasının səviyyəsi ümumiyyətlə aşağıdır, sahilə ən yaxın məntəqələr (Məntəqə 20, 21 və 22) və kontrakt sahəsinin şərq cinahının mərkəzindəki məntəqə (Məntəqə 28) istisna olmaqla, əvvəlki illərdəki tədqiqatların nəticələri ilə müqayisədə nisbətən dəyişməz qalıb. Həmçinin, daha aşağı səviyyəli bioloji müxtəlifliyə doğru təmayül var və bu, həmin regionda təbii dəyişmələrlə bağlıdır. Bu tədqiqatın nəticələri göstərdi ki, Şahdəniz Mərhələ 1 platformasında həyata keçirilən əməliyyatlar ətraf məntəqələrdə fiziki-kimyəvi xarakteristikalara və makrobentik icmalara təsir etməyib. Monitorinqin keçirildiyi bütün müddət ərzində (2002-2009) nümunə götürülən məntəqələrin əksəriyyətində çöküntülərin fiziki xarakteristikalarında nisbətən böyük müvəqqəti dəyişikliklər və qalıq metalın konsentrasiyasında heç bir güclü qradiyent və ya meyillərin olmadığı qeydə alındı (platformanın yaxınlığında barium çöküntüsünün yüksək konsentrasiyası istisna olmaqla). Lakin bununla belə, antropogen fəaliyyətə aid edilə bilən heç bir aşkar təmayül və ya əlamətlər müşahidə olunmadı. Faunaya aid rəqəmlərdəki və paylanma modellərindəki müvəqqəti təmayüllər dəniz əməliyyatlarının başlamasından sonra faunada cüzi dəyişikliyin olduğunu göstərir. Əvvəl aparılmış tədqiqat məlumatları ilə müqayisə ətraf bentik mühitdə əhəmiyyətli çirklənmə baş verdiyini sübut edən heç bir dəlilin olmadığını göstərir və bentik icmanın sağlamlığına ölçüyə gələ bilən heç bir təsir olmayıb. 500 m şimala, şimal-şərqə, cənuba və 750 m qərbə uzanan bir ərazinin fiziki pozulmaya məruz qalması ehtimal olunur. Bunu annelid və amfipod bolluğunda müşahidə edilmiş azalma ilə əlaqələndirmək olar. Əgər bu ərazidə dəniz dibində pozulma olubsa belə, indi bu prosesin daha baş verməməsi və ya azalması həmin icmaların özünə gəlməsinə imkan verir. Qərbi Çıraqda 2003-cü ildə keçirilən tədqiqatın nəticələri ilə müqayisə göstərir ki, 2009-cu ildə Çıraq neft layihəsi icmasında daha çox bio-müxtəliflik və bolluq olub. Ümumilikdə, fiziki-kimyəvi göstəricilər hər iki tədqiqatda bir-birinə çox oxşar olub. 2009-cu ildə daha yüksək müxtəliflik və bolluqla əlaqələndirilə bilən heç bir nəzərəçarpan fərq müəyyən olunmayıb. Əvvəlki məlumatlarla müqayisə göstərdi ki, çöküntü növləri, qalıq metal və karbohidrogen konsentrasiyaları bu ümumi ərazidə aparılmış əvvəlki tədqiqatlarda qeydə alınmış göstəricilərə oxşardır və onları bu ərazi üçün xarakterik olan fon kəmiyyətləri hesab etmək olar. Amfipodlar və xərçəngəbənzərlərin bolluğu və növ zənginliyi çöküntülərdə lil-gil tərkibi ilə tərs- mütənasiblik təşkil etsə də, azqıllıların bolluğu və lil-gil tərkibi arasında müsbət bir əlaqə var idi. Nümunə götürülmüş məntəqələrdə azqıllıların bolluğunun ən aşağı səviyyələri karbohidrogen konsentrasiyalarının ən yüksək olduğu məntəqələrdə müşahidə olundu. 2008-ci ilin payızında və 2009-cu ilin yazında keçirilmiş iki tədqiqatın nəticələri göstərdi ki, Səngəçalda sahilə yaxın tutulmuş balıqların sağlamlığı yaxşıdır. Əhəmiyyətli zərər və ya xarici təsirin olmasını göstərən heç bir simptom aşkar edilmədi. Çoxnüvəli aromatik karbohidrogen metabolitlərinin ölçülməsi göstərdi ki, körfəz daxilində və Neftçalada balıqlar arabir neft təsirinə məruz qala bilər, lakin digər ölçmələrdən belə görünür ki, belə təsir nə davamlı, nə də ölçüyə gələn bir mənbədir. Səngəçal terminalı yaxınlığında ekosistemin vəziyyətinin ümumi qiymətləndirilməsi onun proqnozlaşdırılmış hədlərdə olduğunu göstərdi. Bu ərazidə terminala aid olmayan fəaliyyətlərin artması gələcəkdə narahatçılığa səbəb ola bilər. NOx, SO
2 və dəyişkən üzvi birləşmələrin orta illik səviyyələri üzrə nəticələr onların hamısının Dünya Bankı/Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı təlimatlarında göstərilən hədlərdən aşağı olduğunu göstərdi. Bir neçə istehsalat sahəsində benzolun səviyyəsi standartdan artıq oldu, çox güman ki, üçüncü tərəf fəaliyyətlərinə görə baş verdiyindən, bu nəticələr ehtiyatla izah edilməlidir. NO, NO 2 , NOx və SO 2 üzrə
real vaxtda monitorinq aparma məntəqəsindən alınmış orta nəticələrin hamısı normativ səviyyələrindən aşağı idi. Yaxın ətraf mühitin monitorinqi proqramı BP-nin Azərbaycanda yaxın ətraf mühitin monitorinqi proqramı 2004-cü ildən bəri həyata keçirilir və o, ətraf mühitin monitorinqinə və nəticələrin emalına sistemli yanaşmanı təmin etmək üçün işlənib hazırlanmışdır. 2010-cu ilin sonuna, ötən yeddi il ərzində ümumilikdə 90 monitorinq tədqiqatı yerinə yetirilmişdi. Şirkətdə aparılan təşkilati yenidənqurmadan sonra, bu proqramın adı 2010-cu ilin iyun ayında dəyişdirilərək Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə regionunun ekoloji monitorinq proqramı oldu. 2010-cu ildə aparılan 20 tədqiqatın altısı dəniz tədqiqatı, biri Səngəçal körfəzində sahilyanı tədqiqat və 13-ü Səngəçalı (yeddi tədqiqat), Azərbaycan İxrac Boru Kəmərlərini (iki tədqiqat) və Sərəncə təhlükəli tullantıların idarə edilməsi qurğusunu (TTİEQ) (dörd tədqiqat) əhatə edən quruda həyata keçirilmiş yaxın ətraf mühit tədqiqatları idi. Dəniz tədqiqatları 2010-cu ildə aparılan dəniz tədqiqatları mövcud yataqların mütəmadi olaraq keçirilən adi monitorinqi, qazmadan sonra quyuların yerləşdiyi ərazilərin monitorinqi və regional ekoloji monitorinqdən ibarət idi. Regional dəniz tədqiqatları arxa fonda cərəyan edən ekoloji meyilləri başa düşməyimizə kömək etmək üçün aparılır. Dəniz mühitində baş verən təbii dəyişikliklər barədə məlumatların təmin edilməsi üçün bizim fəaliyyətlərimizdən (və üçüncü tərəf əməliyyatlarından) uzaqda yerləşən ərazilərdə nümunələrin götürülməsi işi həyata keçirilir. 2010-cu ildə hasilat əməliyyatlarının təsirini qiymətləndirmək üçün Çıraq, Mərkəzi Azəri və Şərqi Azəri platformalarının yaxınlığında dəniz dibinin cari monitorinqi aparıldı. Qazma əməliyyatlarından və platformanın quraşdırılmasından sonra ətraf mühitin vəziyyətini öyrənmək üçün SDX-5 quyusunun yerləşdiyi ərazinin yaxınlığında qazma sonrası tədqiqat həyata keçirildi. Bundan başqa, Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli (AÇG) kontrakt sahəsinin yaxınlığında regional tədqiqat aparıldı. Bu tədqiqata dəniz dibindən və su sütunundan fiziki və kimyəvi analizlər üçün nümunələrin, bentik və planktonik populyasiyaların fauna nümunələrinin götürülməsi daxil idi. Ətraf mühit Sahilyanı tədqiqatlar 2010-cu ildə Səngəçal yaxınlığında dənizdibi çöküntülərin tədqiqatı zamanı Səngəçal körfəzində ətraf mühitin vəziyyəti və ona BP Azərbaycan və ya üçüncü tərəflərin təsirləri müəyyən edildi və qiymətləndirildi. Əldə edilmiş məlumatlar 1996 (ilkin vəziyyətinin tədqiqi), 2000, 2003, 2006 və 2008-ci illərdə aparılmış tədqiqatların nəticələri ilə müqayisə ediləcək. Yüklə 0,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|