A. G. Ibragimov, Z. R. Madaminova. M. E. Raxmataliyev

«А » korxonaning asosiy faoliyatdan darom ad
va xarajatlarin in g tahlili
____________________________ ___________
8
.
1
-jadval
- .. ■
---
Ko‘rsatkichlar
2008 y.
2009 y.
2010 y.
201 ly .
(mln. so‘m)
(mln.
so‘m)
(mln.
solm)
(mln. so‘m)
Asosiy faoliyatdan daromad va xarajatlar
Asosiy 
faoliyatdan 
sof tushum
3
595
100%
4
287
100%
5
240
100%
5
768
100%
Sotilgan 
mahsulot (tovar 
va xizmat)lar- 
ning tannarxi
2
222
62%
3
110
73%
4
063
78%
4
229
73%
Yalpi foyda
1
374
38%
1
177
27%
1
178
22%
1
539
27%
Asosiy faoliyatdan so f tushum 4287 m in.so‘m va sotilgan 
mahsulotlarning tannarxi 3110 m ln.so‘mni tashkil etgan. Korxonada 
2010-yilga kelib yalpi foyda k o ‘rsatkichi o ‘tgan yilgiga nisbatan 
deyarli o‘zgarmagan holda 1178 m ln.so‘mdan iborat bo‘lgan. 
Asosiy faoliyatdan so f tushum 5240 mln.so‘mni va sotilgan 
mahsulotlarning tannarxi 4063 inln.so‘mni tashkil etgan. 2 011-yilga 
korxonaning mahsulot tannarxi xom ashy о mahsulotlari narxining 
oshishi va korxonada asosiy faoliyatdan tushumning o ‘sishi 
hisobiga korxonaning yalpi foydasi kamayish tendentsiyasiga ega 
bo‘lgani holda 1539 m ln.so‘mni, asosiy faoliyatdan sof tushum 
5768 mln.so‘mni va sotilgan mahsulotlarning tannarxi 4229 
m ln.so‘mni tashkil etgan.
Moliyaviy natijalami tahlil qilishda asosiy axborot manbasi 
sifatida 2-shakl - «Moliyaviy natijalar to‘g ‘risidagi hisobot»dan 
foydalaniladi. «Moliyaviy natijalar to 'g 'risid a hisobot» (2-shakl) 
mahsulot ishlab chiqarish (ishlar, xizmatlar) jarayonining yakuniy 
mahsuli bo‘lib, u ichki va tashqi foydalanuvchilar uchun tegishli 
boshqaruv qarorlarini qabul qilishda asosiy axborot manbai 
hisoblanadi.

---

Yuqorida ta’kidlab o ‘tganimizdek, korxona daromadlarining bir 
qancha turi bo‘lib, ulardan yana biri operatsion faoliyatdan olingan 
daromadlar yoki qilingan xarajatlar hisoblanadi. Biz quyidagi 8.2- 
jadval orqali «А» korxonasining ushbu ko‘rsatkichlarini tahlil qilib 
chiqamiz.
«А» korxonasida asosiy faoliyatdan olgan foydasi tahlil-yillari 
davomida o ‘sish va kamayish tendentsiyasi kuzatilgan. 2008-yilda 
korxonaning asosiy faoliyatdan olgan foydasining xajmi 571 
mln.so‘mni tashkil etgan b o lib , bunda sotish xarajatlari 490 
m ln.so‘m, m a’muriy xarajatlar 314 mln.so‘m, boshqa operatsion 
daromadiar 17 m ln.so‘m va boshqa operatsion xarajatlar 14 
min.so'mdan iborat bo‘lgan. 2009-yilda korxonaning boshqa 
operatsion xarajatlarining oshib ketishligi hisobiga, uning asosiy 
faoliyatdan olgan foydasi taxlil-yillaridagi eng kam ko‘rsatkich 86 
rnln.so‘mni tashkil etgan. Sotish xarajatlari 2008-yilga nisbatan 219 
punktga oshish hisobiga 709 mln.so‘mni tashkil etgan bo‘Isa, 
m a’muriy 
xarajatlar 46 
mln.so'mni 
va 
boshqa operatsion 
daromadlar 25 m ln.so‘mdan iborat boigan.