Abġd tahġRLĠ
(Bir daha Ceyhun Hacıbəylinin doğum tarixi haqda)
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
371 (Bir daha Ceyhun Hacıbəylinin doğum tarixi haqda) «Azadlıq» qəzetinin 24 iyul sayında qələminə hörmət elədiyim sənətşünas Ziyadxan Əliyevin «Ceyhun Hacıbəyli neçənci ildə anadan olub?» məqaləsi dərc olunub. Yazıda filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin tədqiqatçı Nazim Rizvanın «Azərbaycan diasporası tarixindən» kitabıyla bağlı «Ədalət» və «525-ci qəzet»də getmiş tənqidi məqaləsinə toxunulub. Aslan KƏNAN «Azadlıq» qəzeti, 2 avqust 2002 «Mars» jurnalının yeni sayı iĢıq üzü görüb «Mars» ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının növbəti sayı çapdan çıxıb. Jurnalın yeni sayında da müxtəlif ədəbi janrlarda yazılan əsərlər dərc olunub. «Yubiley» rubrikasında xalq yazıçısı Elçinin 60 illik yubileyilə bağlı Abid Tahirlinin «Söz və sənətkar qüdrəti haqqında düşüncələr» adlı yazısı verilib. «525-ci qəzet» 22 may 2003 «Deyilən söz yadigardır» Bu günlərdə «Azərbaycan» nəşriyyatı filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin «Deyilən söz yadigardır» kitabını çapdan buraxıb. Müəllif bu kitabında ömrünü sənət inciləri sayılan atalar sözlərinin toplanmasına həsr etmiş bir insanın – Əbülqasım Hüseynzadənin həyat və fəaliyyətinin maraqlı, unudulmaz məqamlarını işıqlandırıb. Abid Tahirlinin yeni çapdan çıxmış bu kitabında Ə.Hüseynzadənin Üzeyir Hacıbəyov, Rəsul Rza, Süleyman Rüstəm, Mehdi Hüseyn, Səməd Vurğun, Nəriman Nərimanov, Mikayıl Müşfiq, Nazim Hikmət, Hüseyn Arif və başqa şəxsiyyətlərlə ünsiyyəti ilə bağlı maraqlı məqamlar da yer alıb. «525-ci qəzet» 27 iyul 2003 Tədqiqatçı Əbülqasım Hüseynzadə haqqında kitab çıxıb Tədqiqatçı-publisist, filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin «Deyilən söz yadigardır» adlı kitabı çapdan çıxıb. Müəllif kitabda bütün ömrünü atalar 372 sözlərinin toplanmasına həsr etmiş Əbülqasım Hüseynzadənin həyat və fəaliyyətinin maraqlı, unudulmaz məqamlarını işıqlandırıb. A.Tahirlinin bildirdiyinə görə, kitab 1985-ci ildə yazılsa da, müəyyən çətinliklər üzündən yalnız indi işıq üzü görə bilib. Ülviyyə Tahirqızı «Üç nöqtə» qəzeti, 22 aprel 2003. Deyilən söz yadigardır Sözün əsl mənasında ağlına, müəllimliyinə valeh olduğum bir insanın bu yaxınlarda daha bir kitabı işıq üzü gördü. Həmin insan tanınmış tədqiqatçı alim, jurnalist-publisist, filologiya elmləri namizədi və ən nəhayət, mübaliğədən kənar olub desək, əsl ziyalı qələminin sahibi Abid Həmid oğlu Tahirlidir. Azərbaycan mühacirətinin əvəzsiz tədqiqatçısı Abid Tahirli bu dəfə oxucularına «Deyilən söz yadigardır» adlı maraqlı bir kitabı hədiyyə etdi. Bu kitabda bütün ömrünü atalar sözlərinin toplanmasına həsr etmiş Əbülqasım Hüseynzadənin həyat və fəaliyyətinin maraqlı, unudulmaz məqamları işıqlandırılmışdır. Fazil TALIBOV Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü «Kredo»qəzeti, 3 may 2003. «Cəlil Məmmədquluzadə» mükafatları təqdim olundu Birinci elmi publisistik məqaləyə və ya əsərə görə nominasiyanın qalibi «Azərbaycan mühacirət mətbuatı» kitabına görə Abid Tahirli elan edildi. «Yeni Azərbaycan» 23 iyul 2004 Abid Tahirlinin kitabları Almaniyada kataloqa salınıb Tanınmış tədqiqatçı, filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin Azərbaycan mühacirət problemi, xüsusilə mühacirət mətbuatı ilə bağlı araşdırmaları ölkəmizdə olduğu kimi, xaricdə də böyük maraq doğurur. 373 Bu günlərdə müəllifin ünvanına Almaniyanın Halle şəhərinin məşhur Martin Lüter Universitetindən bildiriş daxil olmuşdur. Orada qeyd olunur ki, A.Tahirlinin beş kitabı – «Azərbaycan mühacirəti», «Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar», «Əbilov, Zeynalov və qardaşları», «Azərbaycan mühacirət mətbuatı», 1-ci hissə, «Azərbaycan mühacirət mətbuatı», 2-ci hissə və «Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika» kitabları Lüter Universiteti kitabxanasının kataloquna salınmışdır. AzərTAc «Azərbaycan» qəzeti, 2 dekabr 2005 «Qobustan»ın yeni nömrəsi çapdan çıxmıĢdır Başqa bir araşdırıcı – Abid Tahirli özünün «Mustafa Haqqı Türkəqulun publisistikası» yazısında əsasən Azərbaycanın milli musiqisi, onun tarixi və keçdiyi yolu tədqiq edən türkiyəli sənətşünasın yaradıcılığına toxunur. «Qobustan» № 4, 2005 «Orkun» Azərbaycan tədqiqatçısının əsərindən yazır Türkiyənin «Orkun» jurnalının 82-ci (yanvar) nömrəsində Səbahəddin Şimşirin həmyerlimiz Abid Tahirlinin «Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar» kitabı (Bakı, 2001-ci il) haqqında resenziyası dərc edilmişdir. «Azadlık yolundan vesikalar» adlanan materialda müəllif Abid Tahirlini Azərbaycan tarixinin tədqiqatçısı kimi təqdim edir, xatırladır ki, onun çalışdığı «Odlar yurdu» qəzeti 1918-ci illə 1988-ci il arasında mənəvi körpü rolu oynamışdır. Qeyd edir ki, elə bu səbəbdən də 1988-1991-ci illərin azadlıq hərəkatına həsr olunmuş bu əsərin ilk fəsli onun çalışdığı «Odlar yurdu» qəzetindən bəhs edir və «Milli azadlıq hərəkatı və «Odlar yurdu» qəzeti adlanır. Məqalə müəllifi nəşrin ayrı-ayrı bölmələrini təhlil etdikdən sonra bu qənaətə gəlir ki, kitab Azərbaycan tarixini öyrənən və tədqiq edən hər kəs üçün faydalı məlumat mənbəyidir. «Respublika» qəzeti 7 yanvar 2005 «Azərbaycan mühacirət mətbuatı (1921-1991)» 374 kitabı nəĢr edilib «ÇİNAR-ÇAP» nəşriyyatı tanınmış tədqiqatçı-publisist Abid Tahirlinin «Azərbaycan mühacirət mətbuatı (1921-1991)» kitabını çap etmişdir. Qürbətdə qəlbi sonadək Vətən eşqi, Vətən həsrəti ilə çırpınan və Azərbaycanın istiqlalı uğrunda mücadilə aparan mühacirlərin müqəddəs, unudulmaz xatirəsinə ithaf edilən kitabda onların buraxdığı qəzet, jurnal, kitab, almanax, bülleten və sair haqqında məlumat verilir, həmin materialların Azərbaycanın mətbuat tarixindəki yeri və rolu dəyərləndirilir. NƏZAKƏT «Səs» qəzeti, 26 dekabr 2007. «Molla Nəsrəddin» Təbriz mühacirəti dövründə Filologiya elmləri doktoru Abid Tahirlinin gəldiyi nəticəyə görə «Molla Nəsrəddin»in mühacirətdə işıq üzü görən nömrələri mühacir nəşrlərdir» və «Azərbaycan mühacirət mətbuatının tarixi «Yeni Qafqasiya» ilə yox, «Molla Nəsrəddin»in 1921-ci ildə İranda buraxılan Təbriz nömrələri ilə başlanır». Allahverdi Məmmədli, filologiya elmləri namizədi «525-ci qəzet», 28 oktyabr 2008 Qalxansız hücum, yoxsa «aydınlaĢdırma»? Abid Tahirli. Mətbuatı müntəzəm izləyən hər kəsə bu imza məlumdur. O da məlumdur ki, A.Tahirli həm də mühacirət problemi ilə bağlı bir çox ciddi tədqiqatların müəllifidir. ...A.Tahirli və onun “Qalxansız hücum” adlı cavab məqaləsi ilə bağlı fikirlərimi çatdırmaq istəyirəm. Birincisi, şəxsən mən sahənin mütəxəssisi olsaydım, A.Bayramoğlunun məqaləsinə cavab yazmazdım. Mən A.Tahirlinin məqaləsini oxumasaydım, A.Bayramoğlunun «aydınlaşdırma»sı ilə bağlı bu qədər yox, bəlkə bir neçə irad yazardım. A.Tahirlinin ona cavab yazması məni bir qədər ehtiyatlandırdı, düzü, A.Bayramoğlunu bir qədər ciddi qəbul etməyə başladım. İkincisi, əgər A.Tahirli A.Bayramoğlunun cızma-qarasını, yazdıqlarını «hücum» hesab edirsə, o zaman onun hücum haqqında təsəvvürü məni təəccübləndirir. Qabib Əhmədov «525-ci qəzet» 16 yanvar 2008 375 «Əmir Həbibzadə – 85» (TanınmıĢ alimin ömür yolu və fəaliyyəti haqqında kitab buraxılıb) Bakı Dövlət Universitetinin nəşriyyatı fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, Əməkdar elm xadimi Əmir Həbibzadəyə həsr olunmuş «Professor Əmir Həbibzadə – 85» kitabını çapdan buraxıb. Kitabda Əmir Həbibzadənin xatirələri, eyni zamanda yubilyarın dostlarının, iş yoldaşlarının onun haqqında fikirləri toplanıb. Kitabın baş redaktoru, tərtibçisi Məmməd Əlizadə, elmi redaktoru isə filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlidir. Mirəvəz RƏHĠMOV Kitablardan sitatlar “Azərbaycanın ictimai-siyasi, ədəbi-mədəni həyatında iz salmış C.Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığının sistemli, ardıcıl tədqiqi ədəbiyyatşünaslığın aktual problemlərindəndir. Doğrudur, Bəkir Nəbiyev, Ş.Qurbanov, A.Tahirli, B.Ağayev, V.Sultanlı, X.İbrahimli və b. müəlliflər öz araşdırmalarında C.Hacıbəyli yaradıcılığına müxtəlif aspektlərdən münasibət bildirmişlər, lakin mühacirət dövrü irsinin ciddi tədqiqə ehtiyacı var. “C.Hacıbəyli irsi hələ ötən əsrin 80-ci illərinin sonundan araşdırılmağa başlasa da, onun yaradıcılığı R.Abutalıbovun Parisdən gətirdiyi və S.Mümtaz adına Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinə verdiyi sənədlərlə tanışlıqdan sonra daha çox marağa səbəb oldu: M.Teymurov və A.Aslanovun tərtibi ilə C.Hacıbəylinin rus dilində yazılmış seçilmiş əsərləri buraxıldı, 1995-ci ildə A.Tahirli müəllifin «Hacı Kərim» povestini ilk nəşrindən 84 il sonra təkrar nəşr etdirdi, müxtəlif müəlliflər C.Hacıbəyli ilə bağlı mətbuatda maraqlı materiallar çap etməyə başladılar. C.Hacıbəyli irsi ilə tanışlıq onun zəngin və maraqlı olduğunu üzə çıxarır (səh.6). Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Ceyhun bəy hələ Vətəndə ikən Azərbaycanın görkəmli siyasət, mədəniyyət, söz-sənət, elm xadimləri haqqında xeyli sayda məqalə yazmış, dərc etdirmişdir. Bu mövzuya C.Hacıbəylinin tədqiqatçılarından professor Şamil Qurbanov və filologiya elmləri namizədi Abid Tahirli müxtəlif illərdə qələmə aldıqları məqalələrdə toxunmuşlar (səh.9)”. Ceyhun Hacıbəyli. SeçilmiĢ əsərləri (Bakı, «Elm», 2006, 98 səh. Tərcümə edən, tərtibçi və ön sözün müəllifi Mirzəbala Əmrahov) «Ön söz»dən 376 “80-ci ilin sonlarında yaranmış «Vətən» Cəmiyyəti ayrı-ayrı mühacirlərin Azərbaycanla əlaqəsinin yaranmasında vasitəçi olur, həm də bu cür praktiki fəaliyyətlə yanaşı, mühacirət probleminin nəzəri məsələlərini ehtiva edən araşdırmalar aparmağa cəhd göstərirdi. «Vətən» Cəmiyyətinin sədri, yazıçı Elçin, cəmiyyətin əməkdaşı Abid Tahirli Azərbaycan mühacirətinin tarixi və çağdaş problemlərinin bəzi məsələlərinə geniş ictimaiyyətin diqqətini cəlb etməyə çalışırdı. Abid Tahirli XX əsr Azərbaycan mühacirətini dörd dövrə bölürdü (səh.9)”. Xaləddin Ġbrahimli. Azərbaycan siyasi mühacirəti (Bakı, «Elm» nəĢriyyatı, 1996, 303 səh.) «GiriĢ»dən “İ.Əfəndiyevin bədii yaradıcılığına ədəbi ictimaiyyətin diqqəti ətrafında heç bir giley ola bilməz. Bu diqqəti onun bədii yaradıcılığının yeniliyi, təzəliyi, bəzən qeyri-adiliyi, tematikası və bir də ifadə ustalığı yaratmışdır. Lakin İ.Əfəndiyev yaradıcılığı ədəbi növün daha böyük bir sahəsi ilə də zəngindir ki, məhz bu cəhət müəyyən qədər tədqiqatdan kənarda qalmışdır. Bu, sənətkarın publisist yaradıcılığıdır. İ.Əfəndiyevin publisistikası həm elmi tədqiqat üçün, həm də müasir publisistlərimizə ədəbi məktəb rolu oynayacaq dərəcədə qiymətli irsdir. Elə buna görədir ki, Azərbaycan jurnalistikasının bir sıra qaranlıq məqamlarının, xüsusi ilə mühacirət mətbuatının istedadlı tədqiqatçısı kimi tanıdığımız Abid Tahirli sənətkarın publisist yaradıcılığına ayrıca monoqrafiya həsr etmişdir. Əvvəlcədən deyim ki, monoqrafiya İ.Əfəndiyev publisistikasının bir sıra özünəməxsus cəhətlərini aça bilmişdir. Bu özünəməxsusluğun əsasında dayanan ən ciddi məqamlardan biri sovet ideoloji maşınının tələblərindən kənara çıxa bilmək, insanı robot kimi təsvir edən ənənəvi publisistikadan fərqli olaraq, onun tale yollarının gerçək boyalarını göstərməkdən çəkinməmək, stereotipləri qıraraq insana, onun həyatına gördüyü, duyduğu real rakursdan baxmaq bacarığıdır (səh.4)”. Cahangir Məmmədli. «YaĢayan və yaĢadan publisistika» adlı məqalədən (Abid Tahirli. Ġlyas Əfəndiyevin publisistikası. Bakı, «Elm», 2005) “Abid müəllimin yaradıcılığı ilə tanış olan hər kəs mənimlə razılaşar ki, bu vaxta qədər Azərbaycanın mühacirət mətbuatı bu qədər geniş, ustalıqla araşdırılmayıb. Bu elə-belə iş deyil. Belə mövzunu dolğun tədqiq etmək üçün gərək neçə-neçə ölkənin kitabxana və arxivlərində mənbələri axtarıb tapasan, araşdırasan (səh.352). 377 A.Tahirlinin ömür yoluna cüzi işıq salan bu qısa sətirlər qiymətli alimin, pedaqoqun, tədqiqatçının, təcrübəli, istedadlı yazıçının geniş fəaliyyətindən xəbər verir. Bütün yaradıcılığından görünür ki, onun səthi məlumat verməklə arası yoxdur. Ardıcıllıqla, faktlara söykənərək, hərtərəfli əhatə olunmuş məqalələri, eləcə də kitabları oxunaqlıdır, cəlbedicidir. Elə bu səbəbdən də onun yaradıcılığı təcrübəli qələm sahiblərinin diqqətini mütəmadi cəlb edir (səh.356). Abid Tahirlinin həyat və yaradıcılığı haqda 100-dən çox məqalə dərc olunmuşdur. Mən yuxarıda qeyd etmişəm ki, A.Tahirlinin yaradıcılığı çoxşaxəlidir. Buna daha bir misal. O, bir çox kitabların redaktoru, digərlərinin isə tərtibçisidir. Neçə-neçə elmlər doktoru, elmlər namizədlərinin tədqiqatlarına rəy yazmış, opponentlik etmişdir (səh.357)”. Ramin Məmmədov. Qəbələ ziyalıları (Bakı, ġirvannəĢr, 2005, 452 səh.). «Azərbaycan mühacirət mətbuatını yaĢadan insan» adlı məqalədən Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|