6
olmuşdur. Əlbəttə ki, burada tərəfdaşların müvafiq islahatlara göstərdiyi diqqət mühüm rol
oynayır. Lakin siyasi iradə mövcud olmadığı halda sözügedən yanaşma islahat üçün öhdəliyin
yaradılması baxımından kifayət qədər güclü stimul rolunu oynamamışdır. Bu hallarda Aİ
vətəndaş, iqtisadi və sosial iştirakçıların cəlb olunması ilə tərəfdaşlar ilə birgə fundamental
islahatların aparılmasının daha effektiv yolunu araşdıracaqdır.
Bütün ölkələr üçün eyni anda fəaliyyət hesabatı mexanizmi artıq tətbiq olunmayacaqdır.
Əvəzində Aİ tərəfdaşlar ilə razılaşdırılmış məqsədlərin əldə edilməsinə köklənən yeni
qiymətləndirmə üsulunun hazırlanmasına çalışacaqdır. Bu hesabatlar tərəfdaş ölkələr ilə
Assosiasiya
/ Əməkdaşlıq Şuraları kimi müvafiq yüksək səviyyəli görüşlər zamanı siyasi mübadilələr üçün
baza yaratmaq məqsədilə müvafiq müddətlər üçün hazırlanacaqdır. Daha məhdud sayda
strateji prioritet istiqamətlərə diqqət yetirmək istəyən tərəfdaşlar üçün hesabatlıq çərçivəsi yeni
hədəfləri əks etdirmək baxımından müvafiq qaydada uyğunlaşdırılacaqdır. Ölkə üzrə xüsusi
hesabatlıq rejimi ilə yanaşı, müntəzəm hesabatlar qonşu ölkələrdəki nailiyyətləri izləyəcəkdir.
Sözügedən hesabatlar Avropa Qonşuluq Alətinə dair qaydalar çərçivəsində tələb olunan
elementləri, o cümlədən fundamental azadlıqlar, qanunun aliliyi, gender bərabərliyi və insan
hüquqları məsələlərinə dair məlumatları əhatə edəcəkdir.
Yeni AQS çərçivəsində Aİ və üzv ölkələr tərəfindən daha sistemli səylərə xüsusi diqqət
yetirilməlidir. Ümumi yanaşma ətrafında birləşdiyi və vahid mesaj verdiyi təqdirdə Aİ daha
təsirli olur. O resurslardan strateji və əlaqələndirilmiş şəkildə istifadə etdiyi zaman tərəfdaşlara
daha çox fayda təklif edir. Bu səbəbdən də, tərəfdaşlar ilə müzakirələr ilə yanaşı prioritetlərin
müəyyən edilməsi və onların icrasının dəstəklənməsi istiqamətində Şura və üzv ölkələr daha
böyük rol oynayacaqdır. Bu birgə proqramları da özündə ehtiva edəcəkdir. Üzv ölkələr müəyyən
təşəbbüslər üzrə aparıcı tərəfdaş rolunu oynamağa və ya müəyyən islahat səylərini müşayiət
etməyə dəvət olunacaqdır.
Komissiya və Yüksək Nümayəndəlik yeni AQS-nin icra statusu barədə Avropa Parlamentini,
Avropa Iqtisadi və Sosial Komitəsini və Regionlar Komitəsini müntəzəm olaraq
məlumatlandıracaqdır.
İV. SƏMƏRƏLİ İDARƏETMƏ, DEMOKRATİYA, QANUNUN ALİLİYİ VƏ İNSAN HÜQUQLARI
Məsləhətləşmələr Aİ-nin AQS vasitəsilə ümumbəşəri dəyərləri dəstəkləməli və təşviq etməli
olduğu fikrini bir daha ortaya qoymuşdur. O həmçinin hazırda istifadə edilən metodların bəzilər
tərəfindən qeyri-effektiv, bəzilər tərəfindən isə bərabər tərəfdaşlıq üçün mane hesab edildiyini
təsbit etmişdir.
7
•
Aİ səmərəli idarəetmə, demokratiya, qanunun aliliyi və insan hüquqlarını təşviq etmək
ideyalarına sadiqdir
•
AQS hər bir tərəfdaş ilə qarşılıqlı şəkildə razılaşdırılmış formatda islahatları təşviq
etməyin daha effektiv yolunu axtaracaqdır
•
AQS vətəndaş cəmiyyətinin dəstəklənməsi üçün daha çox səy göstərəcəkdir.
Qanunun aliliyinin və müstəqil və effektiv ədliyyə sisteminin təmin edilməsi Aİ üçün prioritet
istiqamətlər olaraq qalacaqdır. Onlar sosial və iqtisadi sabitlik, dövlət təsisatlarında etibarın
formalaşdırılması və hüquqi əminliyin təmin edilməsi baxımından həlledici rola malikdir.
Məhkəmələrə bərabər çıxış imkanını, insan hüquqlarının müdafiəsini, gender bərabərliyini və
ayrı-seçkiliyə qarşı mübarizəni və qanunun tam tətbiqini təmin edən siyasi təsirlərdən azad olan
müstəqil, şəffaf və qərəzsiz ədliyyə sistemi Aİ-nin bütün tərəfdaşlar ilə münasibətdə məqsədi
olaraq qalmaqda davam edəcəkdir. Mərkəzi və yerli hökumət səviyyəsində hesabatlı dövlət
idarəçiliyi sistemi demokratik idarəetmə və iqtisadi inkişaf baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb
edir. Bu səbəbdən də, dövlət idarəçiliyi sahəsində islahatlar çox vacibdir. Buraya demokratik və
müstəqil təsisatların gücləndirilməsi; yerli və regional hakimiyyət orqanlarının yaradılması;
dövlət qulluğunun siyasətdən ayrılması; elektron hökumətin yaradılması, institusional şəffaflığın
və hesabatlığın artırılması daxildir. Aİ siyasətin hazırlanması, xidmətlərin təminatı və dövlət
maliyyəsinin idarə edilməsi və milli parlamentlərinin fəaliyyətinin dəstəklənməsi istiqamətində
tərəfdaşların potensialının gücləndirilməsi səylərinə kömək edəcəkdir.
Korrupsiyaya qarşı effektiv mübarizə tədbirləri əsasən profilaktik baxımdan geniş həcmli dövlət
satınalmaları, (təkrar) özəlləşdirmə, dövlətə məxsus / dövlət tərəfindən nəzarət edilən
müəssisələr və ya korrupsiya ehtimallarının yüksəl olduğunu ox.ar sahələr üzrə islahatların
aparılması ilə əlaqədar həyata keçirilməlidir. Buraya vətəndaş cəmiyyətinin oynadığı
əhəmiyyətli rol da nəzərə alınmalıdır.
Aİ Avropa İttifaqına dair Müqaviləyə və Aİ-nin İnsan Hüquqları və Demokratiya üzrə Fəaliyyət
Planına uyğun olaraq insan hüquqları və demokratiya ilə bağlı məsələlər, o cümlədən seçki
prosesləri sahəsində tərəfdaş hökumətlər, vətəndaş cəmiyyətləri və vətəndaşlar ilə fəaliyyətini
davam etdirəcəkdir. Biz həm öz ölkəmizdə, həm də bütün region üzrə tərəfdaşlar ölkələr ilə
birgə bütün insan hüquqlarının bəşəri dəyərlərini və aliliyini təşviq edəcək və müdafiə edəcəyik.
Aİ insan hüquqları və demokratiyaya dair məsələlər üzrə, o cümlədən fərqli təcrübələrin
mövcud ola bildiyi sahələr üzrə bütün tərəfdaşlar ilə inkluziv dialoqlar aparacaqdır. Insan
hüquqları və demokratiya bütün tərəfdaşlar ilə razılaşdırılmış formatlar üzrə aparılacaq siyasi
dialoqların gündəliyinə daxil ediləcəkdir. Vətəndaş cəmiyyətinə bu istiqamətdə müvafiq dəstək
göstəriləcəkdir.