16
2015-ci ilin iyun ayında Avropa Şurası böhranların qarşısının alınması və idarə edilməsi
məqsədilə, o cümlədən çevik coğrafi ərazilər üzrə potensialın artırılması istiqamətində konkret
layihələr vasitəsilə tərəfdaşların imkanlarının və səlahiyyətlərinin artırılmasına ehtiyacın
olduğunu bir daha vurğulamışdır. Tərəfdaş ölkələrin üzləşdikləri xüsusi təhlükəsizlik çağırışlarını
nəzərə alaraq Aİ təhlükəsizlik sektorunda islahatların aparılması sahəsində əməkdaşlığa xüsusi
diqqət yetirməlidir. Təhlükəsizlik üzrə Avropa Gündəliyinə
2
uyğun olaraq, yeni AQS qanunun
aliliyi prinsiplərinə və beynəlxalq hüququ normalara, o cümlədən beynəlxalq insan hüquq
qanunlarına tam uyğun şəkildə terrorçuluğa qarşı mübarizə və radikalizmin qarşısının alınması,
ciddi və mütəşəkkil trans-sərhəd cinayət və korrupsiya əməllərinin aradan qaldırılması, cinayət
məsələləri üzrə ədliyyə sistemi əməkdaşlığının genişləndirilməsi və kiber-cinayətkarlığa qarşı
mübarizə məsələlərini prioritetləşdirəcəkdir.
Tərəfdaşlar ilə proaktiv fəaliyyət trans-sərhəd təhdidlərin köklü səbəblərinin aradan qaldırılması
və ümumi sərhədlərin təhlükəsizliyinə töhfə verilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Maraq göstərən tərəfdaş ölkələr ilə birlikdə trans-sərhəd təhdidlərin aradan qaldırılması üzrə
məlumat mübadiləsi və potensialın artırılması tədbirləri gücləndirilməlidir. Eyni zamanda, yeni
AQS miqrantların qanunsuz köçürülməsi, insan alveri, sosial vəhdət və sərhədlərin mühafizəsi /
idarə olunması kimi sərhədləri aşan miqrasiya məsələləri ilə əlaqəli təhlükəsizlik çağırışlarını
nəzərə alacaqdır.
Qadınlar, sülh və təhlükəsizlik üzrə UNSCR 1325 sənədinin, eləcə də onun növbəti
qətnamələrini, təşviq edilməsi və həyata keçirilməsi və gender perspektivi baxımından Ümumi
Təhlükəsizlik və Müdafiə Siyasətinin planlaşdırması, icrası və qiymətləndirilməsi məqsədilə
əlavə səylər ediləcəkdir.
Təhlükəsizlik sektorunda islahat: Aİ tərəfdaş ölkələrin təhlükəsizlik məsələləri üçün məsul
qurumları ilə əməkdaşlıq əlaqələrinin genişləndirilməsini nəzərdə tutur. Vətəndaş və hərbi
təhlükəsizik sahəsində islahatlar aparılan maraq göstərən tərəfdaş ölkələr dəstəklənməlidir. Bu
cür əməkdaşlıq strateji və siyasət məsləhətlərini, institutsional quruculuq və potensialın
artırılması tədbirlərini, vətəndaş cəmiyyəti ilə dialoqu və icma təhlükəsizlik proqramlarının
dəstəklənməsini əhatə edə bilər.
Terrorçuluğa qarşı mübarizə və radikalizmin qarşısının alınması: Terrorçuluq və radikalizm
təhdidləri həm Avropaya, həm də onun qonşu dövlətlərinə sirayət edir. Bu baxımdan Aİ
terrorçuluğa qarşı mübarizə, o cümlədən radikalizmin qarşısının alınması, zorakı ekstremizmin
aradan qaldırılması, terrorçuluğa qarşı mübarizə sahəsində ədliyyə sisteminin fəaliyyətinin
dəstəklənməsi və pulların yuyulması üzrə müvafiq çərçivə vasitəsilə terrorçuluğu maliyyə
2
Kommissiyanın Avropa Parlamentinə, Şuraya, İqtisadiyyat və Sosial Komitəyə və Regionlar Komitəsinə məlumatı:
Təhlükəsizlik
üzrə Avropa Gündəliyi, COM (2015) 185 yekun
17
mənbələrinin kəsilməsi sahəsində tərəfdaş ölkələr ilə birgə fəaliyyəti genişləndirəcəkdir.
Vətəndaş cəmiyyətinin, xüsusilə də gənclərin təşkilatlarının radikalizmin qarşısının alınması
tədbirlərinə cəlb edilməsi mühüm həmiyyət kəsb edəcəkdir. Mövcud Radikalizm üzrə
Məlumatlandırma Şəbəkəsi (RAN) və onun bu yaxınlarda yaradılmış İxtisasartırma Mərkəzi
mübadilə və əməkdaşlıq istiqamətində vacib platforma rolunu oynayacaqdır. Qeyri-effektiv
ədliyyə sistemi, gender bərabərsizliyi, nifrəti təşviq edən çıxışlar, gənclər arasında işsizlik və
savadsızlıq kimi geniş məzmunlu məsələlərin həlli radikalizmə qarşı ümumi səylərin tərkib
hissəsi olacaqdır. Anna Lindth Fondu tərəfindən təşviq edilən mədəniyyətlər-arası dialoq
təşəbbüsləri çox mühüm faktordur.
Mütəşəkkil cinayətkarlığın aradan qaldırılması: mütəşəkkil cinayətkarlıq və korrupsiya geniş
regionda sabitlik üçün təhdid yarada bilər. Aİ ciddi və mütəşəkkil cinayətkarlığa, o cümlədən
qeyri-qanuni miqrant daşımalarına və insan alverinə qarşı mübarizə sahəsində və cinayət
hüququ alətlərinə əlavə olaraq maliyyə tədqiqatlarından istifadənin təşviqi vasitəsilə cinayətkar
şəbəkəsinin dağıdılması istiqamətində fəaliyyətində tərəfdaş ölkələr yardımın göstərilməsini
gücləndirməlidir. Bu məqsədlə Təhlükəsizlik üzrə Avropa Gündəliyi
3
Siyasət Çərçivəsinin (ciddi
və mütəşəkkil cinayətkarlıq üzrə) genişləndirilərək qonşu ölkələri də əhatə etməsini dəstəkləyir.
Aİ həmçinin, tərəfdaş ölkələrin mövcud maliyyə tədqiqatı şəbəkələrinə cəlb edilməsi imkanlarını
araşdırmalıdır (məsələn, Maliyyə Kəşfiyyat Orqanları). Eyni zamanda, Aİ insan alveri, kiçik
silahlar və yüngül sursatlar üzrə qanunsuz ticarət və narkotiklərin dövriyyəsinə qarşı mübarizə
istiqamətində tərəfdaş ölkələr ilə birgə fəaliyyəti davam etdirəcək və ölkə üzrə inteqrasiya
olunmuş və balanslı narkotik maddələrə qarşı mübarizə siyasətlərinin həyata keçirilməsində
onlara dəstək göstərəcəkdir. Lazım olduğu təqdirdə, Aİ tərəfdaş ölkələr ilə ədliyyə və hüquq
mühafizə sistemi sahəsində fəaliyyət üçün hüquqi çərçivənin təkmilləşdirilməsinə çalışacaqdır.
İnterpol təşkilatı ilə əlaqədar, qonşu ölkələrdə hüquq mühafizə orqanlarının potensialının daha
da yüksəldilməsi və Aİ üzv ölkələri ilə Europol arasında informasiya mübadiləsinin
dəstəklənməsi ehtiyacları bir daha nəzərdə keçirilməlidir. Eurojust ilə əlaqədar, Aİ bütün ciddi
cinayətlərin təhqiqatı üzrə ədliyyə sistami sahəsində əməkdaşlığın dəstəklənməsi məqsədilə
daha güclü fəaliyyəti və əməkdaşlığı təşviq edəcəkdir.
Kiber cinayətkarlığa qarşı mübarizə: Aİ-nin Kiber Cinayətkarlığa Qarşı Mübarizə Strategiyası
4
qonşu tərəfdaş ölkələr ilə birgə praktik fəaliyyət çərçivəsi müəyyən edir. Aİ kiber təhlükəsizlik
və dayanıqlı informasiya infrastrukturu, kiber cinayətkarlığa və kiber terrorçuluğa qarşı
mübarizə sahəsində, o cümlədən təhdidlərin təhlili, hüquq mühafizə sahəsində ixtisaslaşmanın
təşviqi, ədliyyə sistemində təlimlər və üçüncü ölkələrdə müvafiq milli siyasətlərin,
strategiyaların və təsisatların yaradılması vasitəsilə potensialın artırılması üçün yardım təklif
etməlidir. Aİ qonşuluqda yerləşən tərəfdaşlar ilə birgə Kiber cinayətkarlığa dair Budapeşt
3
Təhlükəsizlik üzrə Avropa Gündəliyi (COM(20150185 yekun)
4
Avropa İttifaqının Kiber Təhlükəsizlik Strategiyası: Açıq, təhlükəsiz və etibarlı kiber mühit (JOİN(20130 1 yekun)