105
Martın 22-dən 24-dək Dövlət Kukla Teatrında keçirilən Muğam
Müsabiqəsi isə əsl sənət yarışmasına çevrilmişdir. Müsabiqədə 11
ölkədən 20 ən istedadlı ifaçının çıxışları münsiflər heyətinin işini
çətinləşdirsə də, seçimin nəticəsindən hamı – ifaçılar da, münsiflər də,
tamaşaçılar da razı qaldılar. «Qran-Pri» Azərbaycan ifaçısına – Təyyar
Bayramova nəsib olmuşdur. Birinci yerə Özbəkistandan Yulduz
Turdiyeva, ikinci yerə İrandan Məhəmməd Motomidi, üçüncü yerə
misirli Mustafa Səid layiq görülmüşlər.
Bütövlükdə də «Muğam aləmi» Beynəlxalq festivalı mədəniyyətin,
incəsənətin, musiqinin, ən əsası muğamın bayramına çevrilmiş, ayrı-ayrı
xalqların nümayəndələrini bir araya gətirmək baxımından özünü
möhtəşəm tədbir kimi təsdiq etmiş, xalqların daha da yaxınlaşmasına
mühüm bir töfhə olmuşdur. «Muğam aləmi» Beynəlxalq festivalı
indiyədək bu istiqamətdə mühüm tədbirlər həyata keçirən Heydər Əliyev
fondunun muğamın qorunub saxlanması, gələcək nəsillərə çatdırılması
sahəsində atdığı daha böyük bir addımdır. Bu festival bütün Şərq
dünyasına xas olan muğamın tacının da Azərbaycanda olduğunu sübut
etmişdir. Bir həftəlik möhtəşəm muğam bayramından sonra çoxsaylı
qonaqlar İslam mədəniyyətinin paytaxtı olan, Şərq və Qərb
mədəniyyətinin özündə sintez edən gözəl Bakıdan fetivalın bir daha
təkrarlanacağı arzusu ilə ayrılmışlar.
2009-cu il martın 18-də AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi
muzeyində «Muğam aləmi» Beynəlxalq festivalı çərçivəsində beynəlxalq
elmi simpoziumun açılışı olmuşdur.
Beynəlxalq festivalın prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,
YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri M.Əliyeva simpoziumu
açaraq demişdir: - simpoziumun işində iştirak etmək üçün dünyanın
müxtəlif ölkələrindən paytaxtımıza gələn bütün qonaqlarımıza
«Azərbaycana xoş gəlmisiniz!» deyirəm. YUNESKO-nu təmsil edən, o
cümlədən, Beynəlxalq Musiqi Şurasının muğam bölməsində fəaliyyət
göstərən qonaqlarımızı xüsusi salamlayıram. Muğamın təhlili, təbliği ilə
məşğul olan məhşur alimləri, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
əməkdaşlarını, muğam ustadlarını, bütün muğamsevərləri bu gün bu
möhtəşəm tədbirdə görməyə şadam. Ümidvaram ki, muğamla bağlı
möhtəşəm tədbirlərin keçirilməsi muğam sənətinin tarixində yeni bir
mərhələnin başlanğıcına çevriləcəkdir. Eyni zamanda, muğam sənətinə
həsr olunmuş beynəlxalq simpozium da muğamın təkcə Azərbaycanın
mədəniyyəti və elmi üçün yox, bütün dünya musiqi ictimaiyyəti üçün nə
qədər dəyərli, nə qədər məna kəsb etməsinin əsas göstəricisidir. Biz
azərbaycanlılar hamımız, haqlı olaraq, öz doğma muğamlarımızla fəxr
edirik. Hər bir azərbaycanlı üçün muğam xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
106
Qərblə Şərq arasında Böyük İpək yolu üstündə yerləşən Azərbaycan
sivilizasiyaların qovuşduğu bir məkanda əsrlər boyu öz mədəniyyətini
formalaşdırmışdır. Bəzi dövrlərdə biz müxtəlif imperiyaların daxilində
yaşasaq da, dinimiz, mlli dəyərlərimiz, dilimiz, mədəniyyətimiz bizi bir
xalq kimi, millət kimi qoruyub saxlamışdır.
Azərbaycanın zəngin mədəniyyətinin və tarixinin ən gözəl
incilərindən biri olan, muğam sənəti bizim mili sərvətimizdir. Muğam
Azərbaycan xalqına xas olan ən gözəl xüsusiyyətlərin daşıyıcısıdır.
Torpağa, köklərə bağlılıq, vətənpərvərlik, milli ləyaqət hissi,
qonaqpərvərlik, xeyirxahlıq, mərhəmət, emosional zənginlik – bütün bu
hisslər muğam fəlsəfəsinin əsasındadır. Odur ki, desəm muğam
gözəlliyin və məhəbbətin rəmzidir – səhv etmərəm. Bildiyimiz kimi,
2003-cü ildə YUNESKO tərəfindən Azərbaycan muğamı bəşəriyyətin
qeyri-maddi irsinin siyahısına salınmışdır. Bizim üçün muğam
sənətinin tarixinin hər bir səhifəsi, hər bir anı əzizdir, çox doğmadır.
Əsrlər boyu formalaşan bu sənət XX əsrin əvvəllərində xalq
şənliklərindən,
toylardan,
bayramlardan
ayrılmayaraq,
konsert
salonlarında səslənməyə başladı. Həmin dövrdə mərhum Üzeyir
Hacıbəyli ənənəvi muğamla müasir Azərbaycan musiqisi arasında körpü
yaratdı. Məhz muğamın dərin bilicisi olan bu dahi bəstəkar Şərqin ilk
operası olan və keçən il təntənəli şəkildə YUNESKO çərçivəsində 100
illiyi qeyd olunan «Leyli və Məcnun» operası yaratdı. Bununla da,
muğam opera teatrı səhnəsinə qoyuldu. Eyni zamanda, Ü.Hacıbəyli
Azərbaycan xalq musiqisinin əsaslarına həsr olunmuş nadir bir əsər yazdı
və bu da muğamın qarşısında yeni imkanlar açdı. Muğam prinsiplərinin
əsasında musiqi bəstələmək qaydaları aşkar olundu və bununla da
muğamın zəngin xəzinəsi Azərbaycan bəstəkarlarının ilham mənbəyinə
çevrildi. Bütövlükdə demək olar ki, muğam Azərbaycan musiqi
mədəniyyətinin bütün janrlarına təsir göstərdi. Bütün bunlar Fikrət
Əmirovun, Niyazinin simfonik muğamlarına, Qara Qarayevin
simfonizminə yol açdı və biz XX əsrdə bu uğurları müşahidə etdik.
Bu gün biz tarixə nəzər salsaq görərik ki, Azərbaycanın musiqi
mədəniyyətində elə bir janr yoxdur ki, orada muğamın təsirini görməyək.
Balet, opera, estrada janrı, mahnı janrı, caz – hamısında biz muğamla
sintezi, muğamın təsirini hiss edə bilərik. Eyni zamanda, muğam
özlüyündə yalnız tarixdə yaşayan bir sənət deyil, muğam özü də inkişaf
edir, zənginləşir. Son illər ölkəmizdə muğamın inkişafına, təbliğinə,
genişlənməsinə, yayılmasına və qorunmasına dair bir çox işlər həyata
keçiriblər. Mən bu gün çox böyük fəxr hissi ilə demək istəyirəm ki, həm
Heydər Əliyev fondu, həm də Azərbaycan Mədəniyyət Dostları fondu bu
sahədə öz layiqli töfhəsini vermişdir. Bildiyimiz kimi, son illər biz bir
Dostları ilə paylaş: |