Azərbaycan ssr elmlər akademiyasi tariX İnstitutu şAHİn fəRZƏLİyev

90 
 
41.Рахмани  А.  А.  «Тарих-и  алем  арай-и  Аббаси»  как  источник  по  истории 
Азербайджана. Баку, 1960. 
42.Ромаскевич А. А. Иранские источники по истории Туркмении XVI—XIX 
вв. В кн.: «Материалы по истории туркмен и Туркмении», т. 11, М.—Л., 1938. 
43.Стори  Ч.  А.  Персидская  литература.  Биобиблиографический  обзор, 
переработал и дополнил Ю. Э. Брегель, ч. II, М., 1972. 
44.Ф а р з а л и е в   Ш.  Ф.  Относительно  томов  «Ахсан  ат-таварих»  Хасан-
бека  Румлу.  «Ученые  записки»  АГУ  им.  С.  М.  Кирова,  серия 
востоковедения», № 1, Баку,  1972. 
45.Ф а р з а л и е в   Ш.  Ф.  Сочинение  Хасан-бека  Румлу  «Ахсан  ат-таварих» 
как источник по истории Азербайджана. Автореф. канд. дисс. Баку, 1974. 
46.Ф а р з а л и е в  Ш. Ф. О некоторых  особенностях  сойургала в  XV—XVI 
вв.  (по  «Ахсан  ат-таварих»  Хасан-бека  Румлу).  Бартольдовские  чтения. 
Тезисы докладов и сообщений. М., 1975. 
47.Ф а р з а л и е в   Ш.  Ф.  О  статусе  даруга.  Бартольдовские  чтения.  Тезисы 
докладов и сообщений. М., 1976. 
48.Ф а р з а л и е в  
Ш.  Ф.  Об  османско-закавказских  политических 
отношениях в 1578—1579 гг. (по материалам «Зафарнаме-йи Султан Мурад-и 
салес»).  История  и  филология  Турции.  Тезисы  докладов  и  сообщений.  М., 
1976. 
49.Ф а р з а л и е в   Ш.  Ф.  Об  уникальной  рукописи  сочинения  Хуршаха  в 
Британском  музее.  Принципы  научного  описания  археографических 
памятников  народов  Востока.  Материалы  Всесоюзного  совещания.  Баку, 
1977. 
50.Фильрозе Н. К вопросу о формах земельной собственности в государстве 
Сефевидов. В кн.: «Очерки по новой истории стран Среднего  Востока». М.,  
1951. 
51.Эфендиев  О.  А.  К  некоторым  вопросам  внутренней  и  внешней  политики 
Шаха  Исмаила  I.  Труды  Института  истории  АН  Азерб.  ССР,  т.  XII.  Баку,  
1957. 
52.Э ф е н д и е в   О.  А.  Образование  азербайджанского  государства 
Сефевидов в начале XVI века. Баку, 1961. 
53.Эфендиев  О.  А.  Некоторые  сведения  о  последних  ширваншахах 
дербентской  династии  (1500—1538).  В  кн.:  «Ближний  и  Средний  Восток». 
Сборник статен. М., 1961. 
54.Э ф е н д и е в   О.  А.  О  малоизвестном  источнике  XVI  в.  по  истории 
Сефевидов. «Изв. АН Азерб. ССР», Баку, 1964. 
55.Э ф е н д и ев О. А. Азербайджанское государство Сефевидов в XVI веке. 
Автореф. докт. дисс. Баку, 1968. 
 
 

---

91 
 
Türk dilində 
 
56.Kütükoglu Bekir. Osmanlı-iran münasibetleri, İstanbul, 1962. 
 
İngilis, alman və fransız dillərində 
 
57.  Aubin  Jean.  Un  Soyurgal  Qara-Qoyunlu, Concernant  la  buluk  de  Bawanat-Harat-
Marvast, Documents from İslamic chanceries, Oxford, 1965. 
58.  Blochet  Edgard.  Catalogue  des  manuscrits  persans  de  la  Bibliotheque  nationale, 
Tome premier, Paris, 1905. 
59.  Chanykov  V.  Sammlung  von  morgenlandischen  Handschriften  velche  die 
Kaiserliche Öffenliche Bibliothek zu St. Petersburg, im Jahre 1864. 
60.  Dorn  B.  Catalogue  des  manuscrits  et  xylographes  orientaux  de  la  bibliotheque 
imperial Publique. St. Petersburg, 1852. 
61.  Dorn  B.  Muhammedanischen  Schrifts  teller  Betreffend  die  Geschichte  und 
Geographie des Südlichen Küstenlander des Kaspischen Meers, St. Petersburg, 1958. 
62. Edward C. Browne A literary history of Persia, vol. IV Cambridge, 1930. 
63.  Glassen  Erika.  Die  frühen  Safawiden  nach  Qazi  Ahmad  Qumi,  Freiburg  im 
Breisgau, 1970. 
64. Hinz W. Schah Esmail II. Ein Beitrag zur Geschichte Safawiden, Berlin, 1933. 
65. Minorsky V. La Perse au XV-e siècle entre La Turque et Venise, Paris, 1933. 
66.  Minorsky  V.  A  chronicle  of  the  Early  safawis.  (BSOS),  London,  vol.  VII,  pt.  2, 
1934. 
67. Minorsky  V. A Civil and Military Review in Fars in 881 1476, BSOS, vol. X, p. 1, 
1940. 
 
68.  Minorsky  V.  Tadhkirat-al-müluk.  A  manual  of  Safawid  Administration.  Gibb 
Memorial Series, n. s.. vol. XVI, London, 1943. 
69. Minorsky V. The Clan of the Qara-Qoyunlu Rulers, Melanges F. Köprülü, İstanbul, 
1953. 
70. Minorsky V. Jihan-shah Qara-Goyunlu and his Poetry, BSOAS, XXI/2, 1954. 
71. Minorsky V. The Qara-Qoyunlu and the Qütb-shahs BSOAS, XVII/1. 
72.  Oktay  Efendiew.  Le  role  des  tribus  de  langue  turdue  clans  la  creation  de  l´Etat 
safavide, Turcica, tome VI, 1975. 
73.  Rieu  C.  Supplement  to  the  Catalogue  of  the  Persian  Manuscrits  in  the  British 
Museum, vol. I, London, 1895. 
74.  Seddon  C.  N.  Hasan-I  Rumlu´s  Ahsanut-tawarikh,  Journal  of  the  Royal  Asiatic 
Society, July, 1927. 
75.  A  Chronicle  of  the  Early  Safawis  being the  Ahsanut-tawarikh  of  Hasan-I  Rumlu, 
vol. II, English translation, ed. by C. N. Seddon, Baroda, 1934. 

---

92 
 
76. Story C. A. Persian Literature. A bio-bibliographical survey. Section II, Fascicules  , 
London, 1936. 
 
GÖSTƏRİCİLƏR 
 
―Əhsənüt-təvarix” əsərində işlədilən Azərbaycan sözləri 
 
Monoqrafiyaya  əlavə  edilən  sözlərin  əksəriyyətinin  Azərbaycan  dili,  onun  yazılı 
abidələri və eləcə də dialekt və şivələrində qeydə alınan sözlərlə eyni və ya oxşar fonetik 
tərkibdə  işləndiyini  nəzərə  alıb,  onların  yuxarıdakı  başlıq  altında  verilməsini 
məqsədəuyğun  hesab  etdik.  Fikrimizi  sübut  etmək  məqsədi  ilə  bir  neçə  fakta  diqqət 
edək. 
Nəsimidə: - dəlu (dəli), doquz (doqquz), səksən, gözəl, yil (il), yüz, ağac, aruq (arıq) və 
s. (Bax: C. Q\əhramanov. Nəsimi divanını leksikası, Bakı, 1970). 
―Kitabi-Dədə  Qorqud‖da:-  çomaq,  dəlu  (dəli).  Budaq  (şəxs  adı)  və  s.  (Bax:  Ə. 
Dəmirçizadə. ―Kitabi Dədə Qorqud‖ dastanlarının dili‖, Bakı, 1959). 
Şah İsmayıl Xətaidə:-qapuçu (qapıçı), yəraq (yaraq), yengi (yeni), və s. 
Kişvəridə:-saru (sarı), eşik və s. 
―Şühədanamə‖də:-yengi (yeni), yil (il) və s. 
H. Mirzəzadə. Azərbaycan dilinin tarixi morfologiyası, Bakı, 1962. 
Dialekt  və  şivələrimizdə:-yil,  yıl  (il),  yüz  (üz),  dədə  (ata)  və  s.  (Bax:  M.  Şirəliyev. 
Azərbaycan dialektologiyasının əsasları, Bakı, 1967). 
Heç şübhəsiz ki, bizim fikrimizi linqvistik faktlarla yanaşı, monoqrafiyada göstərdiyimiz 
bir sıra tarixi faktlar da təsdiq edir. 
a)
 
Rəhbərlik bildirən “başı” ifadəsi ilə düzələnlər: 
Qorçibaşı, eşikağasıbaşı, yüzbaşı, mingbaşı, topçibaşı, subaşı, ovçubaşı 
b)
 
“çı”,  “çi”,  “çu”  şəkilçisi  ilə  bitənlər:  Axtaçı,  təmurçi,  qapuçi,  qorçi, 
qulluqçi, quşçi, ilçi, süfrəçi, tupçi, tüfəngçi, həlvaçi, şirəçi 
c)
 
“lu” şəkiçisi ilə bitənlər: Qanlu, gögərçinlu, pambuqlu, çiçəklu 
ç)  “lər” şəkilçisi ilə bitən söz: Qüllər 
d)
 
“liq” şəkilçisi ilə bitən söz: Xınalıq 
e)
 
“si” şəkilçisi ilə bitən söz: Ağasi 
Müxtəlif  sözlər:  Ay  (xitab),  ağ,  ağac,  aruq,  açuq,  ata,  baş,  bik,  bəy,  bölük, 
bulağ,  qəra,  qəya,  qapu,  qeysi,  qızıl,  qızılbaş,  qışlaq,  qoyun,  qoç,  dəngiz,  dərzi,  dəlu, 
donquz, ey (xitab), eşik, yil, yəylaq, yəraq, yel, yengi, yüreş, kənd, kəpənək, kök, köç, 
gözəl, güdəçə, oğlan, oğli, olka, saru, sığınaq, uzun, ulağ, üz, üzən, çoban, çomaq, çöl. 
Saylar: Biş, doqquz, yüz, səksən, üç. 
Məkan  adları:  Ağdağ,  Ağsəray,  Acıçay,  Bişbərmaq,  Qəraağac,  Qərabağ, 
Qəradərə,  Qəratəpə,  Qanlu  çəmən,  Qəraçə  dağ,  Qoyunülumi,  Gələsən-Görəsən, 
Gözəldərə, Gögçə dəngiz, Pambuqlu, Saru qəya, Saru çiçək, Çiçəklu. 

---