Biosfera haqida

 Areal
. Bu hududiy tushuncha. 
 
Areal – o‘simlik va hayvonlarning ma’lum turi, turkum yoki oilasi 
tarqalgan cheklangan hudud bo‘lib, bir-biri bilan uzviy bog‘liq organizmlar 
yig‘indisi.
Areal chegarasi tabiiy to„siqlar (tog„lar, dengizlar, daryolar), hamda iqlim, 
tuproq, ozuqa resurslari va boshqa tabiiy omillar bilan belgilanadi. 
Keng arealga ega bo„lgan organizmlar kosmopolit (yunoncha kosmopolities 
– butun dunyo fuqarosi, er yuzida keng tarqalgan o„simlik va hayvonlar, masalan, 
uy pashshasi, qushlardan chumchuq, mayna, dengiz hayvonlaridan barcha 
okeanlarda tarqalgan kasatka, o„simliklardan qamish, luq), uncha katta bo„lmagan 
maydonlarda yashovchilar esa endemiklar (yunocha – endemos – mahalliy, 
masalan, qit‟a) deb ataladi. 
Nazorat savollari 
 
1.
Tizim deganda nimani tushunasiz? 
2.
Tizim nazariyasining yaratuvchilaridan kimlarni bilasiz? 
3.
Tizimning ierarxik tuzilishini tushuntiring? 
4.
Emerjentlik xossalariga misol keltiring? 
5.
Tizimli tadqiqotlar majmuiga nimalar kiradi? 
6.
Tizimli yondashish deganda siz nimani tushunasiz? 
7.
Biologik tizim nima? 
8.
Biotizim qanday xususiyatlari mavjud? 
9.
Teskari aloqa nima? 
10.
Biotizimlarni qanday fan o„rganadi? 
11.
Populyasiyaga ta‟rif bering? 
12.
Populyasiyalarning bo„linishini ayting? 
13.
Populyasiyalarning qanday guruhli xususiyatlarini bilasiz? 

---

14.
Gomeostazga ta‟rif bering? 
15.
Gomeostaz mexanizmini tushuntiring? 
16.
Jamoa deganda nimani tushunasiz? 
17.
Ekotizimga ta‟rif bering? 
18.
Ekotizimda qanday jarayonlar amalga oshiriladi? 
19.
Ekotizimlar qanday tasniflanadi? 
20.
Biogeotsenoz nima? 
21.
Biogeotsenoz ekotizimdan nima bilan farq qiladi? 
22.
Biogeotsenozning tarkibiy qismlarini sanab o„ting? 
23.
Biogeotsenozdagi o„zaro munosabat xususiyatlari qanday? 
24.
Ekologik makon to„g„risida nima bilasiz? 
25.
Adaptatsiya nima? 
26.
Siz qanday hayotiy shakllarni bilasiz? Arealga ta‟rif bering?