C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
81
yerdə gedə bilər. Vəba toksinemiya ilə keçən bakterial infeksiyalarla birlikdə daha ağır gedişə malik olur. Qanın qatılaşması, sidik ifrazının azalması bədəndə bakterial toksinlərin qatılığının çoxalmasına, klinik əlamətlərinin daha ağır keçməsinə səbəb olur. Vəbanın şigellozla bir yerdə gedişi zamanı enterokolit və intoksikasiya əlamətləri ön plana çıxır - qarında tutmaşəkilli ağrılar, temperaturun yüksəlməsi, tcnezmlər, nəcisdə selik və qanın olması («pash nəcis»)>gərginləşmiş, bərkləşmiş S-vari bağırsağın əllənməsi qeyd olunur. RRS-də dizenteriyaya xas olan kataral-hemorragik dəyişikliklər aşkar edilir. Lakin bir neçə saata nəcisin həcmi - miqdarı artır və ət suyunu xatırladır. Ayrı-ayrılıqda hər iki xəstəlikdə proqnoz bir elə təhlükə təşkil etməsə də, yanaşı gedən şigellozlar vəbanın gedişini ağırlaşdırır, proqnoz ciddiləşir.
klinikasında diqqəti amöb əleyhinə müalicə aparılmadıqda uzun müddət, 2-3 həftə davam edən diareya cəlb edir. Vəbanın gedişi bağırsaq amöbiazının resi-divlərlə gedən formasında daha ağır olur. Belə xəstələrdə qarında köplük, sağ qalça çuxurunda ağrı, palpasiyada kor bağırsaqda ağrı, nəcisdə qan və şüşə-yəbənzər selik və digər amöb koliti əlamətləri müşahidə edilir. Vəbanın ağır gedişi tif-paratif xəstəlikləri zamanı da qeyd edilir. Belə xəstələrdə intensiv diareya olur. Xəstəliyin 10-19-cu günləri həyat üçün təhlükəli ağırlaşmalar - qanaxma və perforasiyalar baş verə bilər. Vəba vibrion gəzdirənlərinin onun epidemiyaları ilə mübarizədə xüsusi rolu vardır. Klinik olaraq vibriongəzdiriciliyi aşağıdakı qruplara bölmək olar: - klinik manifest formalı xəstəlik keçirən rekonvalessentlərdə vibrion-gəzdirənlik. - silinmiş formalı xəstəlikdən sonrakı rekonvalessent vibriongəzdirənlik. - inkubasion vibriongəzdirənlik - xəstəlik önü bir neçə gün vibriongəzdirənlik. - subklinik və ya əlamətsiz vibriongəzdirənlik. Ağırlaşmalar. Vəba zamanı müşahidə edilən ağırlaşmalar dehid-ratasion şokun inkişafı və ikincili mikrofloranın qoşulması ilə əlaqədar olur. Zəifləmiş xəstələrdə abseslər, müxtəlif lokalizasiyalı fleqmonalar, sepsis müşahidə edilə bilər.
demək olar ki, qeyd edilmir. Ildınmsürətli, quru vəbada və gecikmiş müalicə aparılarsa proqnoz ciddi hesab edilir. Təcili yardımın təşkil edilməsi mümkün olmadıqda poliion məhlulların çatmamazlığı şəraitində letallıq 60%-ə çata bilər. Diaqnoz u. Epidemiyalar zamanı vəbanın diaqnozu bir elə çətinlik törətmir. Xarakterik klinik əlamətlərin olması kifayət edir. Xəstəlik yayılmayan, müşahidə edilməyən yerlərdə ilk dəfə təsadüf olunan hallarda diaqnoz mütləq bakterioloji olaraq təsdiq edilməlidir. Bakterioloji müayinə məqsədi ilə patoloji material kimi xəstənin nəcisindən, qusuntu kütləsindən, vibrioııgəzdi-rənliyə şübhə olduqda 12b.bağırsaq möhtəviyyatından götürülür. Lazım gəldikdə şübhəli su mənbəyindən, kanalizasiya suyundan, qida maddələrindən, xəstələrin ətrafındakı əşyalardan və s. götürmək olar. Material fərdi olaraq de-zinfeksiyaedici məhlullardan təmizlənmiş qablara, xüsusi təlimat əsasında götürülür. Pataloji material antibakterial müalicə tətbiq edilənə qədər və ya onların qəbulu dayandırıldıqdan 24-36 saat sonra götürülməlidir, ifrazat 10-20 ml həcmində dezinfeksiya edilmiş metallik qaşıqla götürülərək steril qaba qoyulur və tıxacla möhkəm downloaded from KitabYurdu.org
82
bağlanıb 3 saat müddətində laboratoriyaya çatdırılmalıdır. Materialı bu müddətdə çatdırmaq mümkün olmadıqda konservant mühitlərdən (qələvili peptonlu su, Monsuı* 1 mühiti və s.) istifadə edilir. 10 ml konservanta 1-3 ml ifrazat qoyulur. Materialı rezin kateter, şüşə borucuq, alüminium ilgək və pambıq tamponla götürmək olar. Xəstəlikdən sağalmışlar, rekonvalessentlər və xəstələrlə təmasda olmuş sağlam şəxslərə əvvəlcədən 20-30 q maqnezium-sulfat, işlədici verilməlidir. Material xüsusi metallik qabda, ayrıca nəqliyyat vasitəsi və bir nəfərin müşayiəti ilə göndərilir. Hər bir götürülmüş materialın üzərində xəstənin adı, soyadı, nümunənin adı, götürülmə vaxtı, yeri, ilkin diaqnoz və nümunə götürənin soyadı qeyd edilir. Patoloji material 1%-li qələvili peptonlu suya, tauroxolattellurit peptonlu suyuna, Monsur mühitinə; bərk mühitlərdən Dedon, Xottinger aqarı kimi mühitlərə əkilir. Bakterioloji müayinənin cavabı 12-36 saata hazır olur. Müsbət cavab 18-24 saata, mənfi nəticə isə 36 saata müəyyən edilir. Vib-rionlann biovarı C (IV-Mukerci) və El- Tor II faq tipləri ilə lizisə uğraması ilə təyin edilir. Toyuq eritrositləri ilə hemaqlutinasiya reaksiyası və polimiksin B ilə sınağın nəticələri də nəzərə alınmalıdır El-Tor vibrionu IV qrup balc-teriofaqa və polimiksinə qarşı davamlıdır, toyuq eritrositlərini aqlutinasiya edir. Diaqnoz qoymaq məqsədi ilə ilkin etaplarda bakterioskopik üsul da tətbiq edilə bilər. Mikroskopiyada vibrionlar balıq sürüsünü xatırladır. Bu üsul yalnız istiqamətverici əhəmiyyətə malikdir. Vəbanın diaqnozunda sürətləndirilmiş bakterioloji üsul da tətbiq edilə bilər, vəba əleyhinə O-zərdabla vibrionların mikroaqlulmasiya və immobilizasi-ya üsulu. Bu zaman kontrast faza mikroskopiyasından istifadə edərək
bir neçə dəqiqəyə diaqnoz qoyulur. Makroaqlutinasiya üsulu spesifik vəba əleyhinə O-zərdabının peptonlu suda nativ material təsiri ilə 3-4 saata nəticə verir.
kompleksinin əmələ gəlməsinə əsaslanır. 1,5-2 saata cavab vermək olur. DoHAR, NR, IFM kimi antitoksik və vibrion əleyhinə antitellərin aşkar edilməsinə yönəlmiş seroloji müayinə üsullarının da müəyyən diaqnostik əhəmiyyəti vardır. Differcnsial diaqnozu. Vəbanı bir sıra xəstəliklərdən fərqləndirmək lazım gəlir. Belə ki, salmonellozun qastrointestinal, baktcrial dizente-riyanın qastroenterokolitik, qastroenteritik formasından, enteropatogen mənşəli qida toksikoinfeksiyalarından, rotavirus qastroenteritlərindən; ağır metal duzları, zəhərli göbələklərlə, kimyəvi maddələrlə zəhərlənmələrdən differensiasiya edilməlidir. Vəba qastrit və enterit əlamətləri olmadan keçir, onu yalnız şərti olaraq infcksion qastroenteritlərə aid etmək olar. Temperaturun yüksəlməməsi, qarında ağrıların olmaması əsas fərqləndirici olamətlərdəndir. İshal və qusmanın baş verməsindəki ardıcıllığa xüsusi diqqət yetirilməlidir. Bütün kəskin bakte-rial qastroenteritlərdə və toksiki qastritlərdə əvvəl qusma, bir neçə saatdan sonra ishal meydana çıxır. Vəbada isə əksinə, digər qastrit və enterit əlamətləri olmadan əvvəl ishal, sonra isə qusma meydana çıxır. Vəbada qısa müddətdə çoxlu maye itirilməsi baş verir. Ağır hallarda itirilən mayenin miqdarı hətta xəstənin çəkisindən belə artıq olur. Differensiasiya ediləcək xəstəliklər üçün xarakterik olan bu və ya digər əlamətlər isə vəbada qeyd edilmir. Salmonellozda yüksək temperatur, mədə bulanması, qarında ağrılar, nəcisin xarakteri; dizenteriyada tenezmlər, qanlı-selikli ishal, rektoskopik dəyişikliklər; downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|