CəFƏrov taleh vəZİR oğlu
Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə
Yüklə 417,36 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə
Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 163 Qeyd etmək lazımdır ki, Daşnaqsütyun partiyasının yaradılmasından iki il sonra partiyanın Cenevrədə I Qu- rultayı keçirildi. Qurultayda partiyanın proqramı qəbul edildi. Praqramda daha çox aşağıdakı məsələlər öz əksini tapmışdır: 1. hərbi dəstələrin yaradılması; 2. əhalinin silahlandırılması; 3. xalqın inqilabi şüurunun möhkəmləndirilməsi; 4. inqilabi komitələrin yaradılması; 5. ermənilərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi. Daşnaqlar həmçinin bu qurultayda silahlı birləşmələrin təlimi və hazırlığını, inqilabi komitələrin yaradılmasını, hökumət məmurlarına qarşı terrordan istifadə edilməsinin vacibliyini önə çəkirdilər. Həmçinin digər fəallar buraya ermənilərin silahlandırılması, höku- mət məmurlarının və idarələrinin müflisləşdirilməsi haq- qında müddəalar da əlavə etmişdilər. Beləliklə, məqsədə çatmaq üçün strategiya tam olaraq işlənib hazırlandı. Xüsusilə, qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq üçün taktiki gedişlərin təşkili də maraq doğurmaya bilməzdi. Daşnaq- lar arasında daha çox yayılmış fikirlər necə hərəkət et- məli, təşkilatı necə formalaşdırmalı, burada hansı for- mada nizam-intizam yaratmalı və qismən də terror hərəkətlərindən istifadə etmək idi. Beləcə Daşnaqsütyun partiyasının yaranması və fəaliyyəti ilə istər Anadoluya, istərsə də Qafqaza terror toxumları səpilməyə başlandı. XIX əsrin sonlarından başlayan erməni terrorizmi yüz minlərlə dinc Türkiyə və Azərbaycan əhalisinin həyatına son qoymaqla bu xalqlar üçün əsl bəlaya çevril- Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 164 mişdir. Erməni terrorizmi müəyyən dövrlərdə səngisə də, onu hərəkətə gətirən qüvvələr yox olmadığı üçün vaxtaşırı daha şiddətlə özünü göstərirdi. I Dünya mü- haribəsindən sonra ermənilərdə irqçilik meyilləri möh- kəmləndikcə onlar arasında terrora olan maraq da artmaqda idi. Belə ki, bəhs olunan dövrdə Daşnaqsüt- yunun başlıca vəzifələrindən biri Türkiyə və Azərbay- canın ictimai-siyasi xadimlərini qətlə yetirmək olmuşdur. Qatillərin cavabsız qalması erməni terrorçularının son- rakı fəaliyyəti üçün zəmin yaratmışdır. Terror əməllərini həyata keçirmək üçün 1919-cu ildə Yerevanda partiyanın IX ümumdünya konqresində “Nemesis” adlı xüsusi qrup təşkil edilmişdir(21, 21). Məhz bu yığıncaqda “Nemesis” terror qrupuna əvvəllər öz ölkəsinin hökumətində aparıcı vəzifələrdə işləmiş bütün mühacir türkləri məhv etmək tapşırığı verilmişdi. Antitürk kompaniyasına erməni mənşəli amerikan Saxan Natali başçılıq edirdi. Bununla da sərhədlərsiz terrorun bünövrəsi qoyuldu, sonralar təkcə türklər deyil, dünyanın bütün ölkələrinin on müxtəlif millətlərinin nümayəndələri də bu terror təşkilatının qurbanları oldular(117, səh. 105). Qeyd etmək lazımdır ki, Daşnaqsütyunun terror fəaliyyəti nəticəsində 1920-1921-ci illərdə Azərbaycanın dövlət xadimləri F.X.Xoyski və H.Ağayev Tiflisdə, B.Ca- vanşır İstanbulda, Osmanlı dövlətinin dövlət xadimləri Tələt paşa, professor Azmi Kamal və Bəhaəddin Şakir Berlində, Səid Həlim paşa Romada, Kamal paşa və onun müavini Sürəyya bəy Tiflisdə, Ənvər paşa Buxarada er- məni terrorçuları tərəfindən qətlə yetirildi (21, 21). Məhz Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 165 bu illər ərzində bütün mövcudluğu dövründə erməni ter- rorizmi uzunmüddətli, mahir təbliğat və ictimai rəyə, mütəşəkkil psixoloji təzyiqlə müşayiət olunur. Nəticədə erməni terror təşkilatları milli-azadlıq hərəkatının bir his- səsi kimi qəbul edilir, bununla da onların cinayətkar əməlləri dəstəklənir. Erməni terroru bir sıra dövlətlər üçün Türkiyədə sabitliyi pozmaq və ona təsir vasitəsidir, “erməni soyqırımı” isə siyasi möhtəkirlik predmetinə çevrilmişdir(21, 20-21). I Dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra erməni si- yasi dairələri və xarici havadarlar müharibə illərində erməni əhalisinin türklər tərəfindən olmazın işgəncələrə və məhrumiyyətlərə məruz qalması, uzun əsrlər boyu “tarixi torpaqlarından” deportasiya edilərək təbii şəraiti isti olan yerlərə köçürülməsi, 1.5 milyon erməninin qətlə yetirilməsi kimi cəfəng iddiaları şişirdərək dünyanın nüfuzlu jurnallarında yaymağa başladılar. Onlar erməni xalqı qarşısındakı günahlarını bu cür yollarla yumağa çalışırdılar. Məqsəd isə Osmanlı imperiyasının hüquqi varisi olan Türkiyə Respublikasının Avropada və beynəl- xalq miqyasda nüfuzunu sarsıtmaq və onun Avropaya açılan qapılarını birdəfəlik bağlamaq idi. Buna nail olmaq üçün böyük güclər daşnaq başbilənləri ilə birgə erməni maraqlarını özündə əks etdirən Hay Dad ideo- logiyasını işləyib hazırladılar. “Hay” (erməni) və erməni dilində “dadavarutyun” (“məhkəmə”) sözlərindən əmələ gələn Hay Dad erməni məhkəməsi, mühakiməsi anlamı kəsb etməkdədir. İdeologiyanın əsas qayəsi guya tarix boyu ermənilərin türklər tərəfindən olmazın işgəncələrə, Yüklə 417,36 Kb. Dostları ilə paylaş:
|