Demokratik Modernite
Yüklə 26,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
78 geriye on binlerce ölü ve sürgün edilmek üzere toplanmış binlerce sürgün kalmıştır. Harekat tamamlanmıştır… Sürgün ‘’Bizi kamyona doldurdular Tüfekli iki erin nezaretinde Sonra o iki erle yük vagonuna doldurdular Günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar Tarih öncesi köpekler havlıyordu’’ Bombalanan, yakılan köylerden, katliamdan geriye kalanların trenlere yüklenip batıya gön- derilmesi anları, savaş sırasında uygulamaları gözden uzak tutulmasını engelleyen en önemli belgelerdir. Hiçbir anlatım, hiçbir resmi belge, sürgüne gönderilme üzere toplanmış insanların fotoğraflarından yansıyan anlamdan daha güç- lü anlatılamaz. Dersim’e yaşatılanları 1915’ten ve yahut Nazi Almanya’sından görüntülerle ayırt edilemeyen yüz ifadelerine sürgünler, gö- renler, tanık olanlar için canlı belgedir. Sürgüne gönderilenlerin seçimi ile ilgili her- hangi bir ayırım yoktur. Kadınlar, çocuklar, as- kerdeki gençler, hastalar, yaşlılar trenlere doldu- rularak zorunlu iskân bölgelerine yollanır. Yanlarına pek az şey almalarına izin veri- lir. Bir daha geri dönmemek üzere doğup bü- yüdükleri yurtlarından koparılırlar. Yollarda hastalık ve bakımsızlıktan ölenler çok sayıdadır kaçan sürgünler takip edilip bulunur. Kimsesiz çocuklardan bazıları “düşkünler evine” gönde- rilir. Çok sayıda çocuk asker ve subaylara hiz- metçi veya evlatlık olarak verilir. Yanlış yere gönderilenler ailelerinden kopar, bu nedenle de aileler parçalanır. Askerden dönenler ailelerinin sürgün olduğu yere gönderilir sürgünlerden zo- runlu iskân yerlerine ulaşanlar yalnız fiziksel katliamdan kurtulmuştur. Topraklarını, dil- lerini, tarihlerini geride bırakmaya zorlanan Dersimliler ikinci bir ölüm şekliyle tanışırlar. Kimlikleri yok edilecektir. Zorunlu iskân ve asi- milasyon yolu ile bu da hayata geçirilir. İskân planı Dersimlilerin sürgün yerlerinde birbiriyle iletişiminin engellenmesi sağlanacak biçimde düzenlenmiştir. “Her köye bir aile” dü- zenlemesine sürgünlerin Türk köyleri içinde kendi insanlarından yalıtılarak yerleştirilmesi, bu yolla Türkleştirilmesi hedeflenmiştir. 1938 Tarihli resmi bir belgeye yansıyanlar iskân pla- nının nasıl uygulandığını, sürgünlerin nasıl dayatıldığını gösterir. Bu belgede sürgünlerin Denizli’ye 158 hane 161 köye, Aydın’a 100 hane 100 köye, Bilecik’e 100 hane 50 köye, Bursa’ya 200 hane 100 köye ve benzeri şekilde dağıtılma- sı belirtilir. Yine Hüseyin Aygün’ün elde ettiği belgele- re dayanarak, sürgünlerin yerleştirilme planı- na başka bir örnek verir, buna göre 6 Ağustos 1938 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 1246 haneden, 5000 kişi 15 ayrı şehrin (batı’dan) 50 kazasına bağlı 922 köye serpiştirilerek yerinden edilmiştir. Sürgünlerin sayısı hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, resmi belgelerden ve tanıklıklardan elde edilen bilgiler 10-12 bin kişinin sürgün edildiği (Dersim katliamı sonra- sı) şeklindedir. Fakat Dersim Tertelesi’ne varın- caya kadar belli aralıklarla sürgünler olduğunu da hatırlamak gerekir. Katliam ve sürgünlerle Dersim büyük oranda insansızlaştırılmıştır. Katliam sırasında ölenlerin sayısı 40 bin olarak bilinir. Sürgünlerle birlikte düşünüldüğünde, Dersim nüfusunun önemli ölçüde ortadan kal- dırıldığı açıktır. Sürgün edilenler zorunlu iskân yasası gereği uzun yıllar yerleştirildikleri Batı bölgelerinden çıkamadılar. Dersim’in boşaltıl- masının dayanağı olan 2510 sayılı yasa ancak 1947’de değişikliğe uğradıktan sonra, geri dön- me hakkı doğar Dersim sürgünleri için; ancak çoğu geri dönmeyecektir. Dersim’in katliamı, sürgün ve iskân yasala- rı yolu ile insansızlaştırılması, bu gün hala tüm yönleriyle ortaya çıkarılmış bir konu olmaktan uzaktır. Oysa sürgünler katliamın düzeyini ve amacını görünür hale getirmek ve hesap sor- mak açısından kritik bir noktada durmaktadır. Dersim katliamı ve sürgün, Cumhuriyet tarihinin en karanlık dönemlerini yansıtmaz yalnızca, ulus -devletin kuruluşunun, resmi tarihin anlattığı gibi bir kahramanlık öyküsü olmadığını, sistemli katliamlar ve acılarla var olup geliştiğini gösterir.1938 koşullarında dün- yada faşizm rüzgarları eserken sorgulanmayan, sonraki yıllarda ise UKH ilkesinin yüceltilmesi nedeniyle üstü örtülen ulus-devlet olgusunun, yapılan katliamların aydınlatılması ile sorgu- lanması bu günün koşullarında mümkündür. Dersim’de yaşatılanların bütün boyutları ve suçların açığa çıkarılması, işlenen suçların or- taya konması ve suçluların cezalandırılması, yalnız Dersim Kürtlerine karşı bir ödev değil; tüm halkların ortak kaderini Demokratik Ulus- ta birleştirmeleri ve ulus-devlet yerine Demok- ratik Ulus seçeneğini koymaları, toplumun de- mokratik dönüşümü için de zorunludur. 79 İkinci Dünya Savaşında Kürtler ve Komintern Ömer Ağın Savaş sözcüğünün bizzat kendisi ürperti yaratmaya, korku salmaya yetiyor. İnsanlık ev- riminin binlerce yıllık tecrübesi, savaşın yıkın- tılarının ne olduğunu fazlasıyla göstermiştir. Savaşlar; yalnız insana zarar vermekle kalma- mış, doğayı tahrip etmiş, iklim değişikliğine yol açmış, hayvanları telef etmiş, üretim araç- larını yıkıma götürmüş, toplumsal değerleri ve kültürleri yok etmiş, hümanist değerleri silip süpürmüş, insanı adeta vahşi bir yaratık haline dönüştürmüştür. Savaş, insanlığın kavrayış ye- teneğini bile yıkar, felce uğratır ve sonunda def olur gider. Savaş politikanın başka araç ve gereçlerle devamıdır Ancak kimi savaşların taraflarının duruşu, niyetleri ve felsefik konumlarının birbirinden farklı olduğuna da tanık oluyoruz. Bu nedenle savaşan taraflar açısından kimi savaşların haklı, kimi savaşların da haksız olmasından söz etmek olasıdır. Hangi savaşların haklı, hangi savaşla- rın haksız olduğunu anlamak için savaşın ni- teliğine bakmak gerekir. Politika, ekonominin yoğunlaştırılmış biçimi olduğuna göre, savaş da politikanın başka araç ve gereçlerle devamıdır. Bu tanımdan da rahatlıkla anlaşıldığı gibi, her savaşın temelinde ekonomik ve toplumsal çı- karlar yatmaktadır. İstila peşinde koşan, başka sınıf ve katmanları sömüren, halkların kimlik ve kültürlerini asimile ederek, onları tarih sah- nesinden silmeye çalışan ve emperyal güçlerin Pazar paylaşımı için aralarında çıkardıkları sa- vaşlar haksız savaşlardır. Tamamen çıkar güden davranışlardır. Sömürüye karşı çıkan, kimlik- lerini ve kültürlerini savunmaya çalışan, yayıl- macı, istilacı güçlere dur diyen, doğayı, üretim araçlarının gelişkinlik düzeyini korumaya çalı- şan “savaşlar” haklı savaşlardır. En büyük yıkım yaratan savaşlar, emperya- lizm çağında vuku bulan savaşlardır. Çünkü en barbar, en sömürücü, kârları için yapamayacağı hiçbir kötülük olmayan, hak ve hukuk arayan sınıfları, halkları kanla, barutla boğmaya ça- lışan sistem kapitalizm ve onun egemen sınıfı olan burjuvazidir. İnsanlık tarihine kara bir leke olarak geçen faşizm bu ekonomik sistemin en kanlı yönetimidir. Bir yandan soykırım uy- gulayan, diğer yandan üretici güçlerde yaptığı tahribatla insanlığı yüz yıllarca geriye götüren, bugün hala insanlığın başına bela olan faşizm ve onun yeni versiyonlarıdır. Savaşlar kapitalizmin doğasından kaynakla- nıyor. Üretim araçlarının özel mülkiyette olma- sı ve üretimin toplumsal karakteri her zaman çelişki doğurmuştur. Bu çelişkiyi bastırmak ve toplumsal muhalefeti dağıtmak ancak ve ancak şiddet uygulamasıyla olasıdır. Buhar makinesi- nin İngiltere’de keşfedilmesi, başka bir ifadeyle İngiltere’de kapitalizmin boy vermesiyle İngiliz politik yapısı da değişmeye başlamıştır. Bu deği- şim bir yandan ulus-devletleri yaratırken diğer yandan sermayeyi merkezileştirdi. Avrupa’nın birçok yerinde egemen olan ulus-devletlerin dünyanın birçok yerinde yeşermesine İngilizle- rin öncülük etmesi tesadüfî değildir. İngiltere, o gün var olan büyük devlet ve imparatorlukların kendi hegemonik yapıları önünde engel teşkil ettiği için onları küçük devletlere bölme ihti- yacını duydu. Bu küçük devletleri bir biçimiyle kapitalist ekonomik ilişkilerle ilişkilendirerek, yapısal olarak da kendisine bağlaması gerekir- di. En önemlisi ortaçağın sonlarında oluşan demokratik toplum geleneğini kapitalizmin önünde engel olarak gördü ve demokratik top- lum örgütlenmesinin önünü tıkamak için öncü- lük yaptı. Bütün bu girişimlerin hepsi kapitalist ilişkileri yerleştirmek ve ulus-devlet hegemon- yasını yerleştirmek için gerekliydi. Hegemonik ulus-devlet inşası için savaşlar kaçınılmaz bir hal alıyordu. İngilizlerin “böl-yönet” politikası bu ihtiyacın sonucunda doğmuştur. Kimilerin Yüklə 26,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|