E. M. Hacizadə

 
 
Asudə vaxt
 - özünü r
dən 
hi ticarət yolu ilə 
ində - avtarkiya, 
tur. 
si, pulla hesablaşmaların həyata keçirilməsi, dövriyyə üçün kredit vəsaitlərinin 
ların buraxılması kimi funksiyaları yerinə yetirən xüsusi 
-təklifin məcmusu, hər hansı  əmtəə üzrə bir qrup 
iymətli kağızlar, mənzil, informasiya məhsulları bazarı 
 
ərinin sərbəstliyini təmin edən azad təsərrüfatçılıq forması. 
ib hissəsi. 
qtisadi və texniki gücünü nümayiş etdirir. Orta biznes 
redelennoqo Mesta Citelğstva sözlərinin abbervaturası/ yaşayış yeri 
kisəsi mənasını ifadələndirir/  əmtəələrin alqı-satqı prosesi ilə 
/ingilis və fransızca brocour vasitəçi, kiçik ticarətçi/ bircada əmtəə, qiymətli kağızlar və 
çün gəlir və 
eallaşma vaxtı. 
 
Attityud 
- köhnəlmiş sosial təcrübənin təsiri ilə yeni sosial hərəkətə hazırlıq. 
 
Audit 
- /latınca  auditus - qulaq asmaq/ predmetini maliyyə-mühasibat hesabatlarının faktları, 
əsas aparıcı qayəsini müstəqillik prinsipi təşkil edən audit, material-texniki, intellektual və 
mənəvi əlamətləri özündə cəmləşdirərək optimal dayanaqlı nəzarəti həyata keçirən təftiş təyinatlı 
fəaliyyət sistemi. 
 
Auksion
 /
hərrac
/ - /latınca auctbo - onis – artırma, qiymətin artırılması yolu ilə satış/ əvvəlcə
müəyyən edilmiş yerdə  və dövrdə bir sıra  əşyaların ayrı-ayrı hissələrlə,  şifa
ümumi aşkarlıq şəraitində satılması nəzərdə tutulur. 
 
Autsayderlər 
- heç bir inhisarçı birliklərə daxil olmayan kiçik və orta müəssisələr. 
 
Avizo 
- bank, kommersiya, mühasibat təcrübəsində əsasən bir kontragentdən digərinə göndərilən 
hesablama əməliyyatlarının yerinə yetirilməsi haqqında rəsmi məlumatdır. 
 
Avtarkiya
  -  öz gücünə istinadən iqtisadiyyat qurma. İqtisadiyyat model spektr
açıq iqtisadiyyat və dünya bazarı kimi konfiquratik sistemə malikdir. 
 
Bağlı cəmiyyət
 - insanları sosial yerdəyişməsinin məhdudlaşdıran sərt sosial struk
 
Banklar 
- /italyanca banko – masa, oturacaq mənasını ifadə edir/ pul vəsaitlərinin toplanılması, 
kreditlərin verilmə
emissiyası, müxtəlif qiymətli kağız
iqtisadi institut. 
 
Bazar
 - ayrı-ayrı  əmtəələr və xidmətlər üzrə satıcılarla alıcıların birgə  fəaliyyəti mexanizmi 
olmaqla iqtisadi münasibətlərdə  tələblə
adamların sövdələşməsi ilə baş verən sıx fəaliyyət münasibətləri və  əmtəə-pul mübadiləsi 
forması. Bazarın  əmtəələr və xidmətlər, istehsal vasitələri, iş qüvvəsi, elmi-texniki işləmələr, 
innavasiya və patent, valyuta, maliyyə-q
kimi növlərini fərqləndirirlər. 
Bazar iqtisadiyyatı
 - bazar subyektl
 
Bazar infrastrukturu
 - iqtisadiyyatın ümumi quruluşunun bazar sisteminə xidmət edən və onun 
fəaliyyəti üçün zəruri şərait yaradan tərk
 
Biznes 
- /ingiliscə bisinesse – məşqul, qayğılı/ gəlir götürməyə yönəldilmiş iqtisadi fəaliyyət. 
Miqyasına rəğmən nəzəri və praktiki təsnifata görə biznes kiçik, orta və böyük fəaliyyət 
qruplarına ayrılır. Böyük biznes dövlətin i
daxili iqtisadi konyukturadan asılı olaraq qrupu daxilində  rəqabətə istinad edən prinsiplər 
əsasında təşəkkül tapır. Kiçik biznes isə  əsasən daxili bazara köklənən  əmtəə  və xidmətləri 
reallaşdırır. Biznes istehsal, kommersiya və maliyyə növlərinə də ayrılır. 
 
Bomj
 - /rusca - Bez Op
olmayan, sərsəri həyat sürən fərd. 
Birca
  -  /almanca pul qabı, pul 
məşğul olan bazarın təşkilati forması. Burada alqı-satqı  əməliyyatları brokerlər və dilerlər 
tərəfindən həyata keçirilir. Bircanın əmtəə, fond, valyuta və əmək növlərini fərqləndirirlər. 
 
Broker
 - 
valyuta bircasında vasitəçilik edən şəxs. 
 
Büdcə
  -  /latıca bulga, fransızca bougette - hər iki dildə kisə, sandıq/ cari il ü
xərclərin pul ifadəsində hesablanmış nisbətdə bölgüsü sistemidir. 
 
 
196

---

 
 
Bürokratiya
 - idarəetmə aparatı, məmurlar. 
n əhalinin ayrı-ayrı 
əşqulluq populyasiyasının dinamik prosesləri.  
yəti. 
luğu. 
ası nəticəsində zərər, 
ın tədavüldən çıxarılması 
ınca ərizə, bəyannamə/ məlumat elanı. Deklarasiyanın gömrük, poçt, vergi kimi 
, uzlaşma aparılır. 
ış 
ə bazarda daxili bazara nisbətən öz dəyərindən ucuz qiymətə satılması. 
n, kredit banklarının müvəqqəti sərəncamına 
əbləği və ya qiymətli kağızlar. 
m də sonradan daha baha qiymətə satmaq məqsədilə qiymətli 
ışı  və 
ığının pozulması. 
 
Cini əmsalı
 - İtalyan iqtisadçısı K.Cininin yaratdığı bütün gəlirlər məbləğini
qrupları arasında bölgüsünü xarakterizə edən gəlirlər konsentrasiyası indeksi. 
 
Cəmiyyət
 - sosial tip və sosial münasibətləri əks etdirən insanların birgə yaşayış və fəaliyyətinin 
tarixən yanamış forması. 
 
populyasiya
 - m
De
 
Devasiya
 - qeyri mənəvi və qanundan kənar hərəkət. 
 
Depersonallaşma
 - insan şəxsiyyətinin dağılmaı vəziy
 
Deprivasiya
 - lazimi həyat normasından məhrum olma və ya müvafiq şərit məhdud
 
Desil
 - əhalinin məcmui gəlirlərinin həcmcə 10 bərabər qrupa bölən rancir variantı. 
 
tlıq, nəyinsə azlığı, maliyyə sahəsində gəlirlər üzrə xərclərin artm
Defisit 
- qı
çatışmama deməkdir. 
 
ınca  deflatio - genişlənmə, şişirtmə/ artıq kağız pullar
Deflyasiya
 - /lat
ilə pul kütləsinin azaldılmasıdır. Proses əksər hallarda pul islahatlarından öncə baş verir. 
 
Depressiya
  -  /latınca depressio - kiçilmə, dərinləşmə/ iqtisadi eniş prosesi  İqtisadi tsikl dörd 
fazanı: eniş, depressiya, canlanma və yüksəlişi  əhatə edir. Yüksəliş iqtisadi inkişaf  əyrisinin 
yüksək nöqtəsi depressiya isə onun aşağı həddidir. 
 
a
 - /lat
Deklarasiy
növləri vardır. 
 
Dekompozisiya metodu
  - idarəetmə  nəzəriyyəsində sistemin sadələşdirilməsinin geniş  təhlil 
obyekti kimi şərh olunur. Onun köməyi ilə sistem tərkib və sistemaltı hissələrə, məqsəd və 
məqsədaltı tapşırıqlara və digər törəmə qruplara bölünərək bir-birindən asılı olmadan həll edilir. 
Sonradan onlar arasında rabitə
 
Dempinq
 - /ingiliscə dompen, dumpen - atmaq, düşmək,  əldən salmaq/ qəsdən ucuzlaşdırılm
eksport malların xaricd
 
Depozit
  - müəssisələrin və ayrı-ayrı fiziki şəxsləri
həvalə olunan pul m
 
Dəqiq
  /birdəfəlik/  tədqiqatlar - informasiya yığımı  və ya sosial hadisənin öyrənilmə anından 
kəmiyyət xarakteristikası. 
 
Diversifikasiya
 - /latınca - diversificatio dəyişkənlik, müxtəliflik, fəaliyyət/ obyektlərinin 
bölünməsi və  məhsul namenklaturnun genişləndirilməsi,
 
istehsalın bir-biri ilə  əlaqəsi olmayan 
növlərinin eyni zamanda inkişafı. 
 
Diler
 - birca agenti olan ayrıca şəxs və firma. Əgər broker alqı-satqıda yalnız vasitəçilik edir və 
buna görə gəlir əldə edirsə, diler hə
kağızlar alır. Bundan başqa, dilerlər bir-birilə, brokerlərlə, bilavasitə alıcı  və ya satıcılarla 
sövdələşmələrə girə bilərlər. 
 
 - etnosun bir hissəsinin mənşəyi məntəqəsindən kənarda, digər ölkələrdə yaşay
Diaspor
yaratdığı icması. 
 
siya
 - sosial institutun funksional
Disfunk
 
Dilənçi
 - yalnız özünün fiziki, bioloji tələblərinin ödəyən, məcmuii gəliri yaşayış minimumunda 
 
197

---