Ədəbiyyat, sənət və fikir dərgisi
Yüklə 5,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011 49 Qənirə PAġAYEVA, Millət vəkili
- OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011 49 Qənirə PAġAYEVA, Millət vəkili ĠLAHĠ SƏSĠN MÖCÜZƏSĠ Belə rəvayət edirlər ki, Həzrət Süleyman ağır bir xəstəliyə - yuxusuzluğa düçar olur. Çox loğmanlar gətirirlər. Bir çarə bulunmur. Nəhayət, deyirlər ki, Qaf dağının ətəyində Uğur adlı bir ixtiyar adam yaşayır. O, çaldığı sazla mərəzə tutulanları uyudur və sağaldır... onu Həzrət Süleymanın yanına gətirirlər. Uğur baba sazını dilləndirməyə başlayır. Qəlb oxşayan, könülləri riqqətə gətirən havalar çalır. Həzrət Süleyman sazın ecazkar səsindən bihuş olub dərin yuxuya gedir. Yüz illərdir ki, nəsillərdən-nəsillərə ötürülən bu rəvayət sazın möcüzəsindən, ecazkar gücündən xəbər verir. Aşıq Əkbər də öz sazı-sözü ilə könüllərə məlhəm olan ustad sənətkar və Allahın sevimli bəndəsi idi. Ulu Yaradan ona sevgisini və vergisini adı ilə bərabər göndərmişdi. Bütün islam əhli “Allahu-Əkbər” (ərəbcə Allah böyükdür deməkdir) deyir. Allah ona bənzərsiz vəcd əta etmiş, saz-söz sənətində böyük zirvələr fəth etmək kimi bir tale yazmışdı. Aşıq Əkbəri xatırlayan hər kəs yaxşı bilir ki, onun istedadı, ilahi səsi şəxsiyyəti və mərhəmətli qəlbi ilə tam vəhdət təşkil edirdi. Bir sözlə, “Əkbər əmi” deyə müraciət etdiyimiz bu böyük ustad və şəxsiyyət Allahın seçilmiş, xoşbəxt bəndəsiydi. Əkbər doğrudan da aşıq sənətində əkbərliyə, yəni böyüklüyə ucalmışdı! Böyük ustadı görməyən nəsil belə, təkcə onun tez-tez televiziya ekranlarında nümayiş etdirilən “Böyük dayaq” və “Ögey ana” kimi unudulmaz filmlərdə ifa etdiyi “Cəlili” və “Mirzəcani” havalarının sehrinə düşərək ona heyran olur. Necə də böyük və təkrarolunmaz ifa! Məhz elə ona görə də Aşıq Əkbərin ifasını seçmişdi film müəllifləri... Kiçik yaşlarımdan saz-söz mühitində böyümüşəm. Aşıq Əkbəri yaxından görmək, büllur səsini dinləmək xoşbəxtliyi mənə də qismət olub. Onun yaratdığı “Əkbər gəraylısı” və “Əkbər gözəlləməsi”ni evimizdə qurulmuş saz-söz məclislərində “əhsən!” nidaları altında o qədər dinləmişəm ki... Onun səsindən, ifasından doymaq olmurdu. Aşıq Əkbərin pərəstişkarı olan atam deyərdi: “Əkbərin səsi adamın iliyinə işləyir, onun səsinə biganə qalmaq olmur”. OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011 50 Yeri gəlmişkən, əmim, professor Qəzənfər Paşayev də “Əkbərin bülbülü susduran səsi” adlı sanballı məqaləsində Aşıq Əkbərin sənətkarlığına yüksək qiymət vermişdir. Aşıq Əkbər Zərbalı oğlu Cəfərov 1933-cü ildə Tovuz rayonunun Bozalqanlı kəndində dünyaya göz açıb. Bu kəndi Allah sanki saz-söz üçün yaradıb. Neçə-neçə böyük ustadların dünyaya göz açdığı Bozalqanlı aşıq sənətinin beşiklərindən biri, saz-söz məkanı sayılır. Aşıq Əkbərin kökü bu sənətin memarlarından olan Aşıq Hüseyn Bozalqanlının nəsli ilə bağlıdır. Allah onu musiqi üçün, saz-söz sənəti üçün yaratmışdı. O, uşaqlıqdan musiqi sevdalısı olub. Kiçik yaşlarında qarğıdan kəsib düzəltdiyi zurnada ilk musiqilərini çalmağa başlayıb. Sonralar balaca bir tütək düzəldərək tay-tuşları ilə iddiaya girərmiş ki, məşhur zurnaçı Lələ kimi çalacaq. Yaxşı deyiblər ki, “niyyətin hara, mənzilin də ora”. Əkbər gəncliyində balaban çalmaqla ad-san qazanıb. Tanınmış aşıqların yanında balabançılıq edib. Lakin bu sonralar olub. Uşaqlıqda isə birinci sinfə gedəndə yeddi hava çalmağı bacaran bu istedadlı oğlanı müəllimləri möcüzə uşaq adlandırırdılar. O, doğurdan da təkrarolunmaz, büllur kimi tərtəmiz möcüzəli bir səs sahibi idi. Heç vaxt özüm öyməmişəm, Bircə qəlbə dəyməmişəm. Haram tikə görməmişəm, Haqdan gəlib baxtım mənim. Çox kiçik yaşlarından məşhur zurnaçı Lələnin, balabançı İbrahimin və qüdrətli saz ustadlarının məclislərində dinləyici kimi daim iştirak edib. Saza-sözə vurğun olan Əkbər bir çox böyük ustad sənətkarların – Aşıq Mirzə Bayramovun, Aşıq Məhəmməd Rzayevin, Aşıq Hüseyn Dəmirçinin, Aşıq Yusif Yusifovun, Aşıq Mikayıl Azaflının, Aşıq Yunis Həsənovun, Aşıq Vəli Qaraxanlının yanında şəyirdlikdən ustadlığa qədər yüksəlib. Əsas müəllimi isə aşıq dastanlarının mahir bilicisi, böyük ustad, Aşıq Hüseyn Bozalqanlının bacısı oğlu Aşıq Qədir İsmayılov olub. Ümumiyyətlə, aşıq sənətinin başlıca xüsusiyyəti ifaçıdan yüksək peşəkarlıq tələb etməsidir ki, bu da yüzilliklər boyu ustaddan şagirdə, nəsildən-nəslə keçən ənənələrin canlı ifaçılıq prosesində təkmilləşməsi yolu ilə əldə olunur. Təsadüfi deyil ki, aşıq adlanmaq üçün keçmişdə ustada şagird olub uzun müddət ona “qulluq” etmək lazım gəlirdi. Ustaddan aldığı bilikləri, götürdüyü vərdişləri tam mənimsədikdən sonra OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011 51 ustad xeyir-duası alan şagird müstəqil aşıq-sənətkar sayılırdı. Bu bir həqiqətdir və bu həqiqət “Qafqazın qoca qartalı” adlandırılan şair-aşıq Azaflı Mikayılın aşağıdakı misralarında da təsdiqlənir: Bu gərdiş ustadsız aşıqlar kimi, Düz hava çalmayıb, çalmayacaqdır. Aşıq Əkbər həmişə deyərdi ki, “yaxşı aşıq yetişdirmək istəyirsənsə, gərək əvvəlcə yaxşı insan tərbiyələndirəsən”. Doğrudan da aşıq sənətində ustalıqla yanaşı, şəxsiyyət anlayışı da çox böyük rol oynayıb. Çünki minilliklər ərzində aşıqlarımız, ozanlarımız həm də xalqın danışan dili, görən gözü, eşidən qulağı və haqq səsi olub. Aşıq Əkbər əsl şəxsiyyət olmaqla, həm də bir haqq aşığı idi. Ustad aşığın ustadnamələri çox mətləblərdən xəbər verir: Dəli könlüm, havalanıb hər yetənə can demə, Gül-çiçəyi açılmayan bağa gülüstan demə. İnsaf elə, gözlərinlə gördüyünü düz danış, Hakim haqqı seçəmməsə, ədalət-divan demə. Yüklə 5,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|