Horadiz s
əni unutmadım...
107
K
ənd ağsaqqalı Bəhlul Soltanov (78 yaşlı) deyir ki; “Cavanlıq-
da
biz axşamlar tez-tez Gölbağa yığışaraq kart oynayaraq vaxtımızı
keçir
ərdik. Günlərin birində Şurya kişi bankir idi, xeyli pul
yığılmışdı. İsmayıl Alı oğlu 29 xal olduğundan, yeznəsi Kamal
Behbud oğlu ilə baxışandan sonra, istədilər Şurya kişiyə kələk gəlib
pulları götürsünlər. Bunu başa düşən Şurya kişi, divardan asılmış ov
tüf
əngini dərhal götürüb, onlara tərəf tuşlayaraq: “Köpək uşağı
ağzınıza torpaq alın” deyərək, üç tuzu atdı bunların üstünə və pulları
yığışdırdı”. O hadisədən sonra xeyli vaxt ora getmədik.
HƏSƏN GÖLÜ
H
əsən gölü - Kazımlılar məhəlləsində olan kiçik süni göldür. Bu
göl h
əmin məhəllədə olan çoxlu bulaqların suyu ilə təmin edilir. Bu
gölün “H
əsən gölü” adlanması burada yaşamış Həsən kişinin bu gölü
ərsəyə gəlməsində müstəsna rolu olduğundan adı verilmişdir. Bu
m
əhəllədə demək olar ki, hər qapıda öz-özünə yerdən çıxan bulaqlara
rast g
əlinir. Bulaqlardan gələn sularla bu göl dolduqdan sonra suyu
açıb həyətyanı bağları suvarırdılar. Həsən kişi Qarağan təpədə
yaşayan çolaq Hamayılın atası olub.
GÜNEY
KƏHRİZİ
Güney k
əhrizi – Kəndimizin aşağı hissəsində, Saqqızlı məhəl-
l
əsində, kolxoz bağının baş hissəsində, Qozlu çayın sol yaxınlığında
qeyd
ə alınan hidronimdir. Toponim “güney” və “kəhriz” sözlərin-
d
ən ibarətdir. “güney” sözü hər hansı bir yüksəkliyin – dağın,
t
əpənin, geniş işığı olması üçün yaxşı işıq düşən tərəfi, günəşli yeri,
gün
əş işığı düşən tərəf mənasındadır. Kəhriz isə yeraltı su yolu, su
k
əməridir. Qrunt sularını toplayıb, yer səthinə çıxarmaq üçün yeraltı
qurğulara – kəhriz deyilir.
Güney k
əhriz öz mənbəyini Əziz kişinin bərəsindən götürərək,
Əmirqulular məhəlləsindən və Saqqızlı məhəlləsində – qazılmış
quyuların suyu ilə qarışaraq üzə çıxır.
Suyu büllur kimi şəffaf, soyuq və boldur.
Bu k
əhrizin suyu ilə əsasən kolxoz bağı suvarılırdı.
Güney k
əhrizin ərafında yaşayış evləri vardır.
Ərşad Namazalı
108
XAN
KƏHRİZİ
Xan k
əhrizi – Horadiz kəndində suyu bol olan kəhrizlərdən
biridir. Xan k
əhrizi Rzalılar məhəlləsinin, Qozlu çay kənarında yer
s
əthinə çıxır. Xan kəhrizin toponimi “Xan” və “kəhriz” sözlərindən
ibar
ət olub, “Xana məxsus olan kəhriz” mənasındadır. Bundan başqa
bel
ə bir məna verir ki, “Xan kəhrizi”, “Baş kəhriz”, yəni: Horadiz
k
əndində ən yuxarı hissəsində olduğu üçün bu kəhrizə belə ad
vermişlər. Onun mənbəyi Hüngütlü sıra təpəliklərin altından
götür
ərək, qrunt sularını yer səthinə çıxarmaq üçün yeraltı şaquli
quyularla v
ə üfiqi lağımlarla Qozlu çay boyunca, peşəkar
kankanlardan H
əsən, Şirin, Ağalar Şirinovlar, Qəmbər İsmayılov,
K
ərim Kərimov, Cabbar Hacıyevin tərəfindən 1955-ci ildə ən son
k
əhriz kimi inşa edilib.
Xan k
əhrizin suyu soyuq, şəffaf və yüngüldür. Bu kəhrizin suyu
ətraf həyətyanı sahələrin və Qozlu çayın üstündən dəmir boru ilə
keç
ərək Dullar məhəlləsinindəki həyətyanı bağları da suvarırdı.
İBƏ BULAĞI
İbə bulağı – Horadiz kəndindən şimal-qərbdə, Teşnək əkin
sah
əsinin Cəbrayıl rayonu ilə həmsərhəd olan yerdə üzə çıxan
bulaqdır. Aşağı Aybasanlı kəndində bu qəbilədən olan İbə (İbrahim)
adlanan v
ə xalq arasında əziz sayılan müqəddəs ziyarətgah da qeydə
alınmışdır. Füzuli rayonunun Yuxarı Seyidəhmədli kəndi ərazisində
İbə bulağı, ocaq və ziyarətgah yəqin ki, xalq arasında tanınmış
İbrahim kişinin adı ilə bağlıdır.
İMAM BULAĞI
İmam bulağı – Horadiz kəndində qeydə alınan hidronimlərdən
biridir. İmam bulağı İmam Pirinin yaxınlığında 100 metr şimal-
q
ərbdə yerləşir. Bulaq yeraltı suların yer üstünə təbii çıxışıdır. İmam
bulağı hidroniminin tərkibindəki “İmam” sözü şiə məzhəbinin başçısı
q
əbul edilmiş Həzrət Əli və onun övladlarına verilən ad mənasın-
dadır.
İmam sözünün “Camaata namaz qıldıran” anlamı da var. Bəzi
ərəb dövlətlərində dövlət başçısına Imam da deyirlər. İmam bulağın
Horadiz s
əni unutmadım...
109
suyu gö
z yaşı kimi dup-duru, soyuq və yüngüldür. Yerli adamlar bu
suyu möcüz
əli su adlandırırlar.
İmam Pirindəki hovuz üstündə Teyyub Mikayıl oğlu
İmam bulağını 1989-cu ildə Əhməd Seyid Səyyad oğlu tərə-
find
ən bulağın üstünə mərmər çəkdirərək onu abadlaşdırıb. Bulağın
yanındakı hovuzu isə usta Tapdıq Hüseyn oğlu İmanov inşa edib.
İmam bulağın suyu həqiqətən möcüzəli sudur, ona görə də kənd
adamları və bura ziyarətə gələnlər bu sudan içərək alqış edir, həm də
qablara doldurub evl
ərinə aparırlar. Bu suyu içən şəxs, hər cür
x
əstəlikdən və xətadan hifz olur.
Bel
ə rəvayət edirlər ki, bir nəfər səyyah uzaq yoldan gəlir, ac,
susuz taq
ətdən düşən vaxtı bu bulağa çatır və doyunca su içərək
burada uzanıb yuxuya gedir. Ayılanda görür ki, qarşısında yemək var
v
ə o doyunca yedikdən sonra, bu yeməyi verənə şükür edib yoluna
davam edir. El
ə məhz ona görə də İmam Pirinə ziyarətə gələnlər,
g
ətirdikləri xörəkdən bir hissəsini bu bulağın başına qoyurlar ki, yol
adamların və ziyarətə gələnlərin ehtiyacı varsa onu yesinlər. Bu,
bizim k
ənddə adət halına çevrilmişdi.
KAZIMLILAR BULAQLARI
Kazımlılar bulaqları - bu məhəllədə hərənin öz bulağı həyətyanı
bağçasından öz-özünə çıxirdı. Bu məhəllənin relyefi və şəraiti bam-