126
fiqh təlimi
1 . Üzərinə təyəmmüm edilən Ģey pak olmalıdır
1
2 . Üzərinə təyəmmüm edilən Ģey mübah olmalıdır. Amma əgər in-
san bu Ģeyin mübah olduğunu bilməsə və ya qəsbi olduğunu unutsa,
etdiyi təyəmmüm düzdür
2
.
3 . Təyəmmüm üzvlərində heç bir maneə olmamalıdır
Odur ki, təyəmmüm edərkən üzüyü barmaqdan çıxartmaq lazımdır.
Həmçinin əgər bu üzvlərə bir Ģey yapıĢsa və ya dərinin üzərini örtsə,
təyəmmümdən öncə onu aradan qaldırmaq lazımdır
3
.
Diqqət:
• Əlin üstündəki və ya alındakı tüklər təyəmmüm üçün maneə sayıl-
mır. Lakin əgər baĢdakı saç alına tökülsə, təyəmmüm zamanı onu kə-
nara çəkmək lazımdır
4
.
• Əgər yara, sınıq və s. bu kimi səbəblərə görə təyəmmüm üzvü sarğı
ilə sarılıbsa və və onu açmağın zərəri və ya məĢəqqəti varsa, sarğını
açmadan təyəmmüm etmək lazımdır
5
.
4 . Alın və əlin üstü yuxarıdan aĢağıya doğru məsh edilməlidir
1
5. Tərtib
Təyəmmüm, yuxarıda qeyd olunan qaydada yerinə yetirilməlidir (yə-
ni, təyəmmüm əməllərinin ardıcıllığına riayət edilməlidir). Əks təqdir-
də, təyəmmüm düzgün deyildir
2
.
1
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 134-cü məsələ.
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 135-ci məsələ.
3
Rəhbərdən soruşulan suallar,Təharət bölümü, 141-ci məsələ.
4
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 143-cü məsələ.
5
Rəhbərdən soruşulan suallar,Təharət bölümü, 142-ci məsələ.
127
fiqh təlimi
6. Muvalat
Təyəmmüm əməlləri fasiləsiz yerinə yetirilməlidir.
Deməli, əgər təyəmmüm edən Ģəxs, təyəmmüm əməllərinin arasında o
qədər fasilə etsə ki, kənardan təyəmmüm etdiyi müĢahidə olunmasa,
onun təyəmmümü düzgün deyildir
3
.
7. MübaĢirət
Təyəmmüm edən Ģəxs təyəmmüm əməllərini Ģəxsən özü və heç kimin
köməyi olmadan yerinə yetirməlidir. Amma əgər insan iflic olduğu
üçün və ya digər xəstəliklərə görə özü təyəmmüm edə bilməsə, özünə
nayib tutmalıdır.
Nayib olan Ģəxs təyəmmüm edən Ģəxsin əlindən tutub, onun öz əli ilə
təyəmmüm etdirməlidir. Əgər belə etmək mümkün olmasa, nayib olan
Ģəxs öz əlini yerə vurub, həmin Ģəxsin alnına və əllərinə çəkməlidir
4
.
Diqqət:
Təyəmmüm üzvlərinin (alın və əllərin üstü) pak olması Ģərt deyildir.
Hərçənd pak olması ehtiyata uyğundur
5
.
6 .Təyəmmümün hökmləri
1) Əgər üzərinə təyəmmüm etmək üçün əvvəldə sadalanan Ģeylər ta-
pılmasa, xalça, paltar və s. bu kimi əĢyaların üzərinə yığılan toza tə-
yəmmüm etmək olar. Bu da tapılmasa, palçığa təyəmmüm etmək olar.
Əgər bunların heç birini əldə etmək mümkün olmasa (məsələn, insan
1
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 131-cu məsələ.
2
Şəri suallara cavab, 211-cu sual. Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət
bölümü, 136-cı məsələ.
3
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 131-cu məsələ.
4
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 141-cı məsələ.
5
Rəhbərbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 141-cı məsələ.
128
fiqh təlimi
təyyarədə olsa), vacib ehtiyata görə namazı öz vaxtında dəstəmazsız
və təyəmmümsüz qılmaq, sonra dəstəmaz və ya təyəmmümlə qəzasını
qılmaq lazımdır
1
.
2) ġəri vəzifəsi təyəmmüm etmək olan Ģəxs, vacib ehtiyata görə na-
maz vaxtından öncə namaz üçün təyəmmüm edə bilməz. Lakin əgər
bir Ģəxs, namaz vaxtından öncə vacib və ya müstəhəb bir əməl üçün
təyəmmüm etsə və namaz vaxtınadək təyəmmüm etmək üçün olan üz-
rü aradan qaxlmasa, həmin təyəmmümlə namaz qıla bilər
2
.
3) Namaz vaxtının axırına qədər təyəmmüm etmək üçün Ģəri üzrünün
aradan qalxacağını bilən Ģəxs, vaxtın əvvəlində təyəmmüm edib na-
maz qıla bilməz. Bu Ģəxs üzrü aradan qalxanadək gözləməli, üzrü ara-
dan qalxdıqdan sonra dəstəmaz alıb və ya qüsl edib namaz qılmalıdır
3
.
4) Əgər qüsl əvəzınə təyəmmüm edən Ģəxsdə hədəsi-əğsər baĢ versə,
məsələn, bövl etsə, təyəmmüm etmək üçün Ģəri üzrü aradan qalxana-
dək vacib ehtiyata görə, təharətin Ģərt olduğu əməllər üçün qüsl əvəzi-
nə yenidən təyəmmüm etməli və dəstəmaz almalıdır. Lakin əgər dəstə-
maz ala bilmirsə, dəstəmaz əvəzinə də bir təyəmmüm etməlıdır
4
.
1
Şəri suallara cavab, 212-ci sual. Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət
bölümü 133-cü məsələ.
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 145-ci məsələ.
3
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü 146-cı məsələ.
4
Şəri suallara cavab, 211-ci sual.Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət
bölümü, 142-ci məsələ.
129
fiqh təlimi
5) Əgər insan, su olmadığı üçün və ya digər səbəblərə görə
təyəmmüm etsə, üzrü aradan qalxdıqdan sonra etdiyi təyəmmüm
batildir
1
.
6) Dəstəmazı pozan iĢlər dəstəmaz əvəzinə olan təyəmmümü də pozur
və qüslü pozan iĢlər qüsl əvəzınə olan təyəmmümü də pozur
2
.
2) Namaz vaxtının darlığı səbəbi ilə edilən təyəmmümdən baĢqa digər
səbəblərə görə qüsl əvəzinə edilən təyəmmüm, Ģəri baxımdan qüsl
hökmündədir. Deməli, insan, cənabət qüslü əvəzinə edilən təyəm-
mümlə məscidə daxıl ola, namaz qıla, Quranın yazısına əl vura və bu
kimi əməlləri yerinə yetirə bilər
3
.
SUALLAR:
1.Təyəmmümün şərtləri hansılardır?
2. Təyəmmüm edərkən üzüyü barmaqdan çıxartmaq lazımdırmı?
3. Əlin üstündə və alında bitən tüklər təyəmmüm üçün maneə
sayılırmı?
4. Təyəmmüm üzvləri pak olmalıdırmı?
5. Əgər insan namaz qılmaq üçün dəstəmaz ala bilməsə, təyəmmüm
etmək imkanı da olmasa, nə etməlidir?
6. Qüsl əvəzinə təyəmmüm qüsl hökmündədirmi? Məsələn, bu tə-
yəmmümlə məscidə daxil olmaq olarmı?
1
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 142-ci məsələ.
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü 141-cu məsələ.
3
Şəri suallara cavab, 182, 212, və 214-cü suallar.
Dostları ilə paylaş: |