•
layihədəki işlərin keyfiyyətinə nəzarət edilməsi;
•
layihədəki vaxt, qiymət və digər parametrlərin idarə
edilməsi;
•
yaranmış problemlərin dərhal həll edilməsi.
Tamamlanma fazasu Layihənin bu dövründə son məqsəd, nəticə
əldə edilir, münaqişələr həll olimur və layihə bağlanır. Bu faza
aşağıdakı işlərdən təşkil edilmişdir:
•
layihənin tamamlanma prosesinin planlaşdırılması;
•
layihənin son məhsulunun smaqdan keçirilməsi;
•
yeni yaradılmış obyekt üçün kadr hazırlığı;
•
obyektin sifarişçiyə təhvil verilməsi, istismara
buraxılması və bu işlər ilə bağlı sənədlərin hazırlanması;
•
layihənin yekunlaşdıniması və nəticənin
qiymətləndirilməsi;
•
yekun sənədlərin hazırlanması;
•
layihədəki işlərin yekunlaşdıniması və bağlanması;
•
münaqişə məsələlərinin həll edilməsi;
•
qalmış ehtiyatların realizə edilməsi;
•
layihə və onun yerinə yetirilməsi haqqında biliklər
bazasının yaradılması;
•
layihənin komanda heyətinin buraxılması.
1.8.3.
Layihənin elementləri və xüsusiyyətləri
Layihəni vaxtında və keyfiyyətli yerinə yetirmək üçün onu
düzgün idarə etmək lazımdır. Layihələrin idarə edilməsi prosesində
bəzi xüsusiyyətlər və elementlər mövcuddur. Bu elementlər
aşağıdakılardır:
® layihərin ilkin şərtləri, mədudiyyətlər və tələblər;
•
layihədə qərar qəbuletmə mexanizmi:
55
•
alternativ layihənin qiymətləndirilməsi və seçilməsi;
•
layihənin sənədləşdirilməsi;
•
layihənin təminat növləri;
•
layihənin idarəetmə texnikası və metodikası.
Elementlərin hər birini aynlıqda nəzərdən keçirək:
hənin konsepsiyasını işləmək və yaratmaq üçün zəruri məsələlərdən
biri onun ilkin şərtləri, məhdudiyyətləri və tələbləridir. Bu
parametrlər aşağıdakılarla xarakterizə olunurlar:
•
sistemin mövcud vəziyyətilə;
•
sistemin ətraf mühitilə;
•
layihənin nəticəsinə olan tələblərlə;
•
layihəni həcminə, keyfiyyətinə, xərcinə, gəlirinə, vaxtına,
ehtiyatına, riskinə və digər parametrləri üzrə
məhdudiyyətlərlə.
Layihənin qərar qabuletm^ mexanizmi Layihənin yerinə
yetirilməsində qəbul edilmiş qərarlar layihənin parametrləri
qarşısında qoyulmuş məhdudiyyətləri təmin edir. Əgər layihə- deki
məhdudiyyətlər düzgün qoyulmuşdursa, yəni məhdudiyyətlər
bir-birini inkar etmirlərsə, onda layihənin yerinə yetirilməsi üçün bir
neçə alternativ variant yarana bilər. Bu alternativ variantların
seçilməsi üçün bir neçə qərarlar mövcuddur. Qə- rarlann və
variantların sayı layihədəki dəyişənlərin və parametrlərin sayından
asılıdır. Qərar və parametrlərin sayı çox olduğundan yaxşı və
münasib variantın seçilməsi hətta ən müasir kompüterlərdən istifadə
etməklə yerinə yetirmək mümkün deyildir. Dəqiq seçmə metodu
mövcud deyil. Lakin kompüter vasitəsilə bu işi avtomatlaşdırmaq,
yüngülləşdirmək
56
mümkündür. Bu iş modelləşdirmə yolu ilə məhdudiyyətlər
çərçivəsində həyata keçirilir.
əhatə edən bütün sənədlər çoxluğu və bu sənədlərin bir-birilə
olaqələndirilməsi layihənin sənədləşdirmə sistemini əmələ gətirir.
Layihələrin sənədləşdirmə sistemində mövcud olan sənədlər
layihənin həyat dövrünün bütün fazalanm əhatə edir və bu sənədlər
komanda heyəti ilə layihənin digər iştirakçılan arasında əlaqələrin
yaradılmasında müsbət rol oynayır.
Sənədləşdirmə sisteminin yaradılmasının əsas səbəbləri
aşağıdakılardır:
•
zəruri informasiyalann qeydə alınması;
•
layihə iştirakçılannm tələblərini ödəmək üçün
informasiya xarakterli sənədlərə olan tələbat;
•
layihənin iştirakçılan arasında əlaqələrin təmin edilməsi;
•
standartlaşdırma prosesləri ilə bağlı sənədlər;
•
analitik işlər üçün inforamsiya bazasının yaradılması;
•
layihələrin idarə edilməsi üzrə təcrübə və biliklər
bazasmın yaradılması;
•
öhdəliklərin və qərarların yerinə yetirilməsi, nəzarət
sistemi;
•
münaqişələrin minimumlaşdıniması;
•
«kağız» sənədlərin minimumlaşdıniması və elektron
sənədləşmə sisteminin qurulması;
•
layihənin yeni komanda heyəti;
•
iştirakçılann tez bir zamanda işə qoşulması.
57
Layihanin təminat növləri Müasir layihələrin idarə edilməsi
metodologiyası vasitələrindən istifadə etməklə layihənin hazırlanma
və realizəetmə mərhələlərində müxtəlif təminat növləri tələb edilir.
Layihənin səmərəli idarə edilməsi üçün əsas təminat növlərinə
aşağıdakılar daxildir:
•
informasiya təminatı
•
riyazi təminat
•
proqram təminatı
•
texniki təminat
•
təşkilati təminat
•
hüquqi təminat
•
metodiki təminat
Layihənin yerinə yetirilmə prosesində bir çox formal,
məntiqi, təşkilati metodlardan və texniki üsullardan istifadə edilir.
Bu metodlar layihənin bütün fazalan üzrə paylanılır.
Layihələrin idarə edilməsi prosesində aşağıdakı metodlardan
istifadə edilir:
□ Layihənin konsepsiyasında istifadə olunan metodlar
•
layihə məqsədinin təyinetmə metodlan
•
məqsədin təşkili metodlan o
sosioloji metodlar
o ekspert sistemləri o
marketinq metodlan o
məqsədlər qrafı
•
konseptual layihələndirmə metodlan o
prcdmet sahəsinin formal yazılışı o
məhdudiyyətlər və ilkin şərtlər
58
Dostları ilə paylaş: |