Фуат рясулов



Yüklə 3,32 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə64/67
tarix13.11.2017
ölçüsü3,32 Kb.
#10140
növüDərs
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   67

 162 
olmayaraq  vergitutma  vah
idinə  görə  mütləq  məbləüdə  təyin  edilir),  proporsional 
(
gəlirlərin  səviyyəsi  nəzərə  alınmadan  sabit   faizlə  hesablanır),  reqresiv  (vergi 
tutulan 
gəlir  artdıqca  vergi  dərəcəsi  də  azalır)  və  proqressiv  (vergi  tutulan  gəlir 
artdıqca vergi dərəcəsi də artır) ola bilər.  
Proporsional  vergi  tutma 
zamanı  məbləğin  artmasından  asılı  olmayaraq  vergi 
dərəcəsi sabit olur. (Bax şək.39) 
Vergi 
formasında 
ödənilən gəlirin 
faizi                                   Proporsional vergi 
Sabit 
                                     % 
Sabit 
 
 
 
                                 
 
                       
                                 
Aşağı gəlirlər                                Yüksək gəlirlər 
 
 
Şəkil 39. Proporsional verginin qrafik təqdimatı 
Proqressiv  vergiqoyma 
zamanı  dövlət  aşağı  gəlirlərlə  müqayisədə  yüksək 
gəlirlərdən daha çox vergi tutur. (Bax şək.40) 
 
Vergi 
formasında 
ödənilən gəlirin                                     Proqressiv vergi 
faizi 
Yüksək 
 
 
 
                                          %  
Aşağı 
 
                                    
Aşağı gəlirlər                                Yüksək gəlirlər 
Şəkil 40. Proqressiv verginin qrafik təqdimatı 


 163 
 Reqressiv vergiqoyma 
zamanı dövlət aşağı gəlirlərdən yüksək gəlirlərə nisbətən 
daha çox vergi tutur. (Bax 
şək.41) 
 
Vergi 
formasında 
ödənilən gəlirin  
faizi 
 
                                                Reqressiv   vergi   
Yüksək 
 
 
 
Aşağı 
                                       
                     
 
 
 
Aşağı gəlirlər                                Yüksək gəlirlər 
Şəkil 41. Reqressiv verginin qrafik təqdimatı 
 
Vergi 
dərəcələri    
(1 yanvar 2004-cü il 
tarixə) 
Vergi 
siyasətinin  əsasını  vergi  dərəcələri  və  tarifləri  təşkil  edir  .Bu  dərəcələr 
Vergi 
Məcəlləsi  ilə  müəyyənləşdirilir.  Məcəllədə  bütün  dövlət  vergilərinin 
dərəcələrinin  ən  yüksək  həddləri  müəyyən  edilmişdir.  Dövlət  vergilərinin  hər  il 
tətbiq  olunan  dərəcələri  bu  Məcəllədə  müəyyən  edilən  həddlərdən  yüksək  ola 
bilməz.  Lakin  bununla  belə,  Məcəllədə  göstərilir  ki,  hər  il  Azərbaycan 
R
espublikasının  dövlət  büdcəsi  haqqında  qanun  qəbul  edilən  zaman  həmin 
dərəcələrə yenidən baxıla bilər. Bu isə zərurət yarandıüı hallarda çevik vergi siyasəti 
h
əyata  keçirməyə  imkan  verir.  Belə  ki,  Məcəllədə  hüquqi  şəxslərin  mənfəət 
vergisinin 
dərəcəsi 24 faiz müəyyənləşdirildiyindən, Dövlət büdcəsi haqqında qanun 
qəbul edilərkən müxtəlif illərdə bu dərəcə aşaüı salına (məsələn, 23-ə, 22-ə, 20-yə 
və s.) və yaxud yenidən 24 faizə qədər qaldırıla bilər. Ancaq heç vaxt bu Məcəllədə 
göstərilən həddən yuxarı ola bilməz. 
  
Fiziki 
şəxslərin gəlir vergisi. Gəlirlərə muzdlu işlə əlaqədar alınan gəlir (əmək 
h
aqqı, muzdlu işlə əlaqədar alınan digər fayda və ya ödəmə və s.) və muzdlu işə aid 
olmayan 
fəaliyyətdən  əldə  edilən  gəlir  (sahibkarlıq  fəaliyyətindən  gəlir,  qeyri-
sah
ibkarlıq  fəaliyyətindən  gəlir  və  s.)  aiddir.  Aylıq  gəlirdən  aşaüıdakı  dərəcələrlə 
vergi tutulur: 
 


 164 
 
Cədvəl 17 
A
ylıq gəlirdən  tutulan vergi dərəcələri şkalası 
 
Vergi tutulan 
aylıq gəlirin məbləüi 
Verginin 
məbləüi 
150000 
manatadək 
vergi tutulmur 
150001-3000000 
manatadək 
150000  manatdan  çox  olan 
məbləüin 
14 faizi 
3000000 manatdan çox olduqda 
399000  manat+ 3000000 manatdan 
çox olan 
məbləüin 35 faizi 
 
İllik gəlirdən aşağıdakı dərəcələrlə vergi tutulur: 
Cədvəl 18 
İllik gəlirdən  tutulan vergi dərəcələri şkalası 
 
Vergi tutulan illik  
gəlirin məbləüi 
Verginin 
məbləüi 
1800000 
manatadək 
vergi tutulmur 
1800001-36000000 
manatadək 
1800000  manatdan  çox  olan 
məbləüin 
14 faizi 
36000000 manatdan çox olduqda 
4788000  manat+ 36000000 manatdan 
çox olan 
məbləüin 35 faizi 
 
Cədvəllərdən göründüyü kimi, illik gəlirlərin vergitutma şkalası aylıq gəlirlərin 
vergi 
şkalasının müvafiq sətirlərinin 12 mislinə uyüundur.  
  
2.  Hüquqi 
şəxslərin  mənfəət  vergisi.  Müəssisələrin  mənfəətindən  24  faiz 
dərəcəsi  ilə  vergi  tutulur.  Mənfəət  vergisi  hesablanarkən  vergi  tutulan  mənfəət 
istehsal 
təyinatlı  kapital  qoyuluşunun  maliyyələşdirilməsinə  və  ya  bu  məqsədlər 
üçün 
alınmış və istifadə edilmiş bank kreditlərinin ödənilməsinə müəssisənin faktiki 
ç
əkdiyi xərclər məbləüində azaldılır.  
Bu  gü
zəştin  verilməsində  nəzərə  alınan  istehsal  təyinatlı  kapital  qoyuluşları 
dedikdə  bilavasitə  məhsul  istehsalı  prosesində  iştirak  edən  binaların-sexlərin  yeni 
tikinti 
formasında  əsaslı  tikintisi,  yenidən  qurulması,  fəaliyyətdə  olan  müəssisələrin 
genişləndirilməsi   və  texniki  cəhətdən  yenidən  təchizi,  habelə  qurüuların, 
avadanlıqların,  istehsaldaxili   nəqliyyat  vasitələrinin  və  əsas  vəsaitlərin,  digər 
obyektlərin (və ya hissələrinin) satın alınması başa düşülür.  
 
3. 
Əlavə  dəyər  vergisi  (ƏDV)  -   istehlakçılardan  tutulan  dolayı  vergilərdən 
biridir. 
Məhsulun istehsalı, işlərin görülməsi və xidmətlər göstərilməsi zamanı əlavə 
edilən  dəyərdən  hesablanır. Azərbaycan Respublikasının  Vergi Məcəlləsinə əsasən 
Azərbaycan Respublikası ərazisində malların istehsalı, işlərin görülməsi, xidmətlərin 
göstərilməsi  və  tədavülü  prosesində  onların  dəyərinə  əlavənin  bir  hissəsinin, 
h
əmçinin,  Azərbaycan  Respublikası  ərazisinə  gətirilən  və  vergi  tutulan  bütün 


Yüklə 3,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   67




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə