Filologiya məsələləri, 2017
83
ilə əlaqədar bu fəaliyyət sahəsi ilə məşğul olan şəxslər öz işlərini
məxfiləşdirmək üçün yeni sözlər yaratmağa məcbur idilər.
60-cı illərdə qərb incəsənətini bürüyən eksperiment keçirmək prosesi
linqvistik xəritədə yeni sinonimlik sıralar yaradan yeni terminlər kimi
kodlaşdırılan yeni növ və istiqamətlərin yaranmasına səbəb olmuşdur.
Məsələn: mirıimal art, mlnimalism, rejected art, reduktivism, ABC art "rəng və
formalı elementar tərkib hissələrə bölmək və sadələşdirmək sənəti"; soft art
"yumşaq materiallardan istifadə olunan sənəd"; luminal art "işıq
effektlərindən istifadə olunan sənəd"; op-art (optical art) "optik effektlərdən
istifadə olunan sənəd"; pop-art "populyar sənəd" kimi yeni terminlər
meydana gəlmişdir.
70-ci illərdə bu sektorun sonrakı genişlənməsi baş vermişdir. Rəsm
yaradıcılığında sənət əsərini yaradarkən rəssamın şüurunda və alt-şüurunda
baş verən prosesləri xüsusilə nəzərə çarpdıran yeni istiqamətin meydana
çıxması ilə əlaqədar bu istiqaməti əks etdirən bir neçə sinonimik termin
yaranmışdır: conceptual art, process art, antifonn art, impossible art. 80-ci illərdə
computer art "kompüterlərdən istifadə etmək sənəti" termini meydana
çıxmışdır.
Bəzən yeni adlandırma vahidləri artıq çoxdan mövcud olan və dil
daşıyıcılarının şüurunda əks olunan, lakin hələ söz formasına gətirilməyən
dünya xəritəsinin fraqmentini göstərmək üçün yaranır. Qərb dünyasının
mənəvi və etik normaları krizisi artıq uzun müddət idi ki, həyatda dildə
müəyyən yazılışı olmadan mövcud olan müxtəlif nikah növlərinə səbəb
olmuşdur. 80-ci illərdə bu növ formaların geniş yayılması ilə əlaqədar dildə
coniract marriage "müəyyən müddətə bağlanan nikah", open marriage"həyat
yoldaşına (ərə) sosial və seksual azadlıq verilən nikah", serial marriage"bəzi
müvəqqəti nikahların ardıcıllığı" tipli vahidlər meydana çıxmışdır.
ƏDƏBİYYAT
1. Xavər Zeynalova,Rəfiq Cəfərov “Qərbi Avropa məşəli alinma sözlərin
izahli lüğəti” Baki.Elm və Təhsil. nəşri 1914 cü il.
2. R.C.Cəfərov, F.M.Rəhiməva, P.D.Həsənova “Azərbaycan dilinin texni-
ki terminologiyasında işlənən mürəkkəb tərkibli və çoxkompanentli
terminlər”. Baki. “Elm” nəşriyyatı 1997-ci il.
3. Səbinə Alməmmədova “Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində sözlər.
Bakı. Elm və Təhsil.20104-il.
Filologiya məsələləri, 2017
84
РЕНА ГУСЕЙНОВА
СЛОВООБРАЗОВАНИЯ ПУТЁМ КОНВЕРСИИ В
СОВРЕМЕННОМ АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ
РЕЗЮМЕ
В статье рассматривается классификация неологизмов созданные
в современном Английском языке во второй половине ХХ века, их
сравнитеьная характеристика с Азербайджанском языком.а также их
роль и значение в простых и сложных предложениях. В статье также
анализируется новые слова созданные путём конверсии в Английском
языке и ее выражения в Азербайджанском языке.
В статье также анализируется структура конверсии в
художественных текстах английского языка и его выражение на
Азербайджанском языке.Рассматривается также некоторые проблемы
конверсии на английском грамматике и синтактический связ с другими
частями речи английского языка.Механизм перевода от точного и
конкретного употребление конверсии в простых и сложных
предложениях.
R.GOUSSEYNOVA
NEOLOGUIZMS IN INGLISH CONTEMPORIN AND ABOUT
CLASS IFICATION
SUMMARY
The article speaks about the classification of neologuizms formed in
English At the second part of XX centry, their comparative characteristic
with Azerbaijani, also their roles and meaning in the simple and compound
sentences:
1)The article deals with the conversiale structure of the literary text in
English and its expression in Azerbaijani,
2)The article also analyses some problems of the category conversial of
time in the English grammar and syntactical convertion with the other parts
of speech in English.
3)Convertial structure of litrrary text in English and its identity in
Azerbaijani are spreadly learned and invsestigated by thebconvertial local
and foreign scientist-linguists.
Rəyçi: Adilə Zeynalova
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,dosent
Filologiya məsələləri, 2017
85
SEVİNC ƏSƏDOVA
ADPU, İngilis dili kafedrası
Mail:sevinj_asadova@yahoo.com
XALQIN ETNOQRAFİYASININ ZOONİMLƏRDƏ ƏKSİ
Açar sözlər: Zoonimlər, frazeoloji birləşmələr, etnoqrafiya, quşlar, atlar,
balıqlar və s.
Ключевые слова: Зоонимы, фразеологические выражения, этногра-
фия, птицы, лошади,рыбы и др.
Key words: Animals, birds, fish, belief, phrase logical combinations,
ethnography
Azərbaycan dilçiliyində zoonimlər kifayət qədər geniş, hərtərəfli sis-
temli tədqiqata cəlb edilməmişdir. Lakin ara-sıra bəzi məqalələr, ayrı-ayrı
tədqiqat işlərində zoonimlərlə bağlı müxtəlif fikirlər öz əksini tapmışdır.
Aparılan araşdırmalardan belə bir nəticə hasil olmuşdur ki, dilimizin zooloji
sistemində it və at adları kəmiyyətcə daha çox işlənmişdir ki, bunu
araşdırmaçılar bəzən həmin heyvanların qədim dövrdə totem olaraq qəbul
edilməsi ilə
;
bəzən
xalqın təsərrüfat fəaliyyəti ilə; bəzən də xaqanların,
sərkərdələrin, başçıların minik və döyüş vasitəsi kimi tarixən öz xüsusi atının
olması ilə izah etmişlər (1.59-66).
Belə zooleksemlərə müxtəlif tarixi dövrlərə aid sonsuz sayda nümu-
nələr göstərmək olar. İlk olaraq müqəddəs səmavi kitabımız olan “Qurani-
Kərim” dən götürdüyümüz nümunələri təqdim edə bilərik. Məsələn;
1.Həz. Məhəmməd Peyğəmbərin mindiyi və çox sevdiyi heyvanlar
olmuşdur:
A) Atlar:
-Düldül: Mukavkıs'ın Peyğəmbər Əfəndimizə hədiyyə etdyi ve
müsəlmanların mindiyi ilk qatır idi. Onun katırına, eş-Şehba, bəzən də
Düldül deyirlərmiş.
-Fidde: Hz. Ebu Bekir tərəfindən peyğəmbərə verilmişdir.
-Eyliyye: bunu da Hz. peyğəmbərə Eyle məliki hədiyyə etmiştir.
-Neam: Deyilənə görə, dəvə ( bəzi mənbələrdə isə at, ya da eşşək
balası) idi. O, çox iri cüssəli olduğu üçün minik üçün istifadə edilməmişdir.
- Fidde: Peyğəmbərimizə bu heyvanı Fereve bin Amr hədiyyə etmiş ve O da
bunu Hz. Ebu Bekir'e vermişdir.
Hz. Məhəmməd Peyğəmbərin bir neçə atı da olmuş və O, atları çox
sevmişdir. Mənbələrdə göstərilir ki,"Rəsulullahın (s.a.v.) ən çox sevdiyi
Dostları ilə paylaş: |