Microsoft Word 2017-ci№ doc

Filologiya məsələləri, 2017 
 83
ilə  əlaqədar bu fəaliyyət sahəsi ilə  məşğul olan şəxslər öz işlərini 
məxfiləşdirmək üçün yeni sözlər yaratmağa məcbur idilər. 
60-cı illərdə  qərb incəsənətini bürüyən eksperiment keçirmək prosesi 
linqvistik xəritədə yeni sinonimlik sıralar yaradan yeni terminlər kimi 
kodlaşdırılan yeni növ və istiqamətlərin yaranmasına səbəb olmuşdur. 
Məsələn:  mirıimal art, mlnimalism, rejected art, reduktivism, ABC art "rəng və 
formalı elementar tərkib hissələrə bölmək və sadələşdirmək sənəti"; soft art 
"yumşaq materiallardan istifadə olunan sənəd";  luminal art "işıq 
effektlərindən istifadə olunan sənəd"; op-art (optical art) "optik effektlərdən 
istifadə olunan sənəd";  pop-art "populyar sənəd" kimi yeni terminlər 
meydana gəlmişdir. 
70-ci illərdə bu sektorun sonrakı genişlənməsi baş vermişdir. Rəsm 
yaradıcılığında sənət  əsərini yaradarkən rəssamın  şüurunda və alt-şüurunda 
baş verən prosesləri xüsusilə  nəzərə çarpdıran yeni istiqamətin meydana 
çıxması ilə  əlaqədar bu istiqaməti  əks etdirən bir neçə sinonimik termin 
yaranmışdır: conceptual art, process art, antifonn art, impossible art. 80-ci illərdə 
computer art "kompüterlərdən istifadə etmək sənəti" termini meydana 
çıxmışdır. 
Bəzən yeni adlandırma vahidləri artıq çoxdan mövcud olan və dil 
daşıyıcılarının  şüurunda  əks olunan, lakin hələ söz formasına gətirilməyən 
dünya  xəritəsinin fraqmentini göstərmək üçün yaranır. Qərb dünyasının 
mənəvi və  etik normaları krizisi artıq uzun müddət idi ki, həyatda dildə 
müəyyən yazılışı olmadan  mövcud olan müxtəlif nikah növlərinə  səbəb 
olmuşdur. 80-ci illərdə bu növ formaların geniş yayılması ilə əlaqədar dildə 
coniract marriage  "müəyyən müddətə bağlanan nikah", open marriage"həyat 
yoldaşına (ərə) sosial və seksual azadlıq verilən nikah", serial marriage"bəzi 
müvəqqəti nikahların ardıcıllığı" tipli vahidlər meydana çıxmışdır. 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1.  Xavər Zeynalova,Rəfiq Cəfərov “Qərbi Avropa məşəli alinma sözlərin 
izahli lüğəti” Baki.Elm və Təhsil. nəşri 1914 cü il. 
2.  R.C.Cəfərov, F.M.Rəhiməva, P.D.Həsənova “Azərbaycan dilinin texni-
ki terminologiyasında işlənən mürəkkəb tərkibli və çoxkompanentli 
terminlər”. Baki. “Elm” nəşriyyatı 1997-ci il. 
3.  Səbinə Alməmmədova “Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində sözlər. 
Bakı. Elm və Təhsil.20104-il. 
  
 
 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 84
 
РЕНА ГУСЕЙНОВА 
 
СЛОВООБРАЗОВАНИЯ ПУТЁМ КОНВЕРСИИ В 
СОВРЕМЕННОМ АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ 
 
РЕЗЮМЕ 
В  статье рассматривается классификация неологизмов созданные 
в  современном  Английском  языке  во  второй  половине  ХХ  века,  их  
сравнитеьная    характеристика  с  Азербайджанском  языком.а  также  их 
роль и значение в простых и сложных предложениях. В статье  также 
анализируется  новые  слова  созданные  путём  конверсии  в  Английском  
языке и ее выражения в Азербайджанском языке. 
 В  статье  также  анализируется  структура  конверсии  в 
художественных  текстах  английского  языка  и  его  выражение  на 
Азербайджанском  языке.Рассматривается  также  некоторые  проблемы 
конверсии на английском грамматике и синтактический связ с другими 
частями  речи  английского  языка.Механизм  перевода    от  точного  и 
конкретного  употребление  конверсии  в  простых  и  сложных 
предложениях. 
 
      R.GOUSSEYNOVA 
 
NEOLOGUIZMS  IN INGLISH  CONTEMPORIN AND ABOUT 
CLASS IFICATION 
 
  
SUMMARY 
The article speaks about the classification of neologuizms formed in 
English  At the second part of XX centry, their comparative characteristic 
with  Azerbaijani, also their roles and meaning in the simple and compound 
sentences: 
1)The article deals with the conversiale structure of the literary text in 
English and its expression in Azerbaijani, 
2)The article also analyses some problems of the category conversial of 
time in the English grammar and syntactical convertion with the other parts 
of speech in English. 
3)Convertial structure of litrrary text in English and its identity in 
Azerbaijani are spreadly learned and invsestigated by thebconvertial local 
and foreign scientist-linguists. 
 
Rəyçi: Adilə Zeynalova 
            filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,dosent 

---

Filologiya məsələləri, 2017 
 85
 
SEVİNC  ƏSƏDOVA  
    ADPU, İngilis dili kafedrası 
  
 
 
 
Mail:[e-mail] 
   
 
XALQIN  ETNOQRAFİYASININ ZOONİMLƏRDƏ ƏKSİ 
 
Açar sözlər:  Zoonimlər, frazeoloji birləşmələr, etnoqrafiya, quşlar, atlar, 
balıqlar  və s.
 
 
Ключевые  слова:  Зоонимы,  фразеологические  выражения,  этногра-
фия, птицы, лошади,рыбы и др. 
Key words:   Animals, birds, fish, belief, phrase logical combinations, 
ethnography  
 
 Azərbaycan dilçiliyində zoonimlər kifayət qədər geniş, hərtərəfli sis-
temli tədqiqata cəlb edilməmişdir. Lakin ara-sıra bəzi məqalələr, ayrı-ayrı 
tədqiqat işlərində zoonimlərlə bağlı müxtəlif  fikirlər öz əksini tapmışdır. 
Aparılan araşdırmalardan belə bir nəticə hasil olmuşdur ki, dilimizin zooloji 
sistemində it və at adları  kəmiyyətcə daha çox işlənmişdir ki, bunu 
araşdırmaçılar bəzən həmin heyvanların qədim dövrdə totem olaraq qəbul 
edilməsi ilə
; 
bəzən
 
xalqın təsərrüfat fəaliyyəti ilə; bəzən də xaqanların, 
sərkərdələrin, başçıların minik və döyüş vasitəsi kimi tarixən öz xüsusi atının 
olması ilə izah etmişlər (1.59-66).  
Belə zooleksemlərə müxtəlif tarixi dövrlərə aid sonsuz sayda nümu-
nələr göstərmək olar. İlk olaraq müqəddəs səmavi kitabımız olan “Qurani-
Kərim” dən götürdüyümüz nümunələri təqdim edə bilərik. Məsələn; 
1.Həz. Məhəmməd Peyğəmbərin mindiyi və çox sevdiyi heyvanlar 
olmuşdur: 
A) Atlar: 
  -Düldül:  Mukavkıs'ın Peyğəmbər  Əfəndimizə  hədiyyə etdyi ve 
müsəlmanların mindiyi ilk qatır idi. Onun katırına, eş-Şehba, bəzən də 
Düldül deyirlərmiş. 
-Fidde: Hz. Ebu Bekir tərəfindən peyğəmbərə verilmişdir. 
  -Eyliyye: bunu da Hz. peyğəmbərə Eyle məliki hədiyyə etmiştir. 
   -Neam:  Deyilənə görə, dəvə ( bəzi mənbələrdə isə at, ya da eşşək 
balası) idi. O, çox iri cüssəli olduğu üçün  minik üçün istifadə edilməmişdir.  
 - Fidde: Peyğəmbərimizə bu heyvanı Fereve bin Amr hədiyyə etmiş ve O da 
bunu Hz. Ebu Bekir'e  vermişdir. 
Hz. Məhəmməd Peyğəmbərin bir neçə atı da olmuş  və O, atları çox 
sevmişdir. Mənbələrdə göstərilir ki,"Rəsulullahın (s.a.v.) ən çox sevdiyi 

---