Teqvim-2017. pdf

80

Milli ədəbiyyat 

80 

illiyi

 Fərmаn Kərimzаdə  

 1937-1989

MART

Fərman  İsmayıl oğlu Kərimov 

(Fərman Kərimzadə) 1937-ci il mart ayı-

nın 3-də Ermənistanın Vedi rayonunun 

Böyük Vedi kəndində anadan olmuşdur. 

1944-1951-ci illərdə ibtidai 

təhsilini kənddə almış, 1949-cu ildə 

doğma kəndindən zorla çıxarılaraq,  

Azərbaycanın Beyləqan (keçmiş Jdanov) 

rayonuna deportasiya olunmuşdur. 1954-

ci ildən orta məktəbin yuxarı siniflərini 

Beyləqan rayonunun Şahsevən kəndində  

bitirmişdir. 1955-1960-cı illərdə  Əzim 

Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət 

Rəssamlıq Məktəbində təhsil almışdır.

1962-1965-ci illərdə  İsmayıllı  və 

Beyləqan rayonlarında orta məktəb 

müəllimi kimi fəaliyyət göstərmiş, 

1962-1965-ci illərdə “Yüksəliş” rayon 

qəzeti redaksiyasında  ədəbi işçi,  şöbə 

müdiri, məsul katib işləmişdir. 

1965-1967-ci illərdə Moskvada 

Ümumittifaq Kinematoqrafiya İnstitutu-

nun ssenari fakültəsinin 

ikinci kursunu 

bitirmişdir. 

1966-1970-ci illərdə Azərbaycan 

Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri 

Komitəsində tərcüməçi, böyük redaktor, 

“Abşeron”, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

qəzetlərinin redaksiyasında  şöbə mü-

diri,  ədəbi işçi, 1970-1977-ci illərdə 

C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” ki-

nostudiyasında kollegiya üzvü, 1977-

1980-ci illərdə “Ədəbiyyat və incəsənət” 

qəzetinin xüsusi müxbiri olmuşdur. 

1980-1981-ci illərdə Şüvəlan Yaradı-

cılıq Evinin direktoru işləmişdir.

1958-ci ildə qələmə aldığı “41 nömrəli 

ayaqqabı” hekayəsi ilk təcrübə olsa da, 

müharibənin fəlakət dolu nəticələrini 

təsirli bir dil ilə oxucuya çatdıra bil-

mişdir. “Son eksponat”, “Toy toğlusu” 

hekayələri də müharibə mövzusunda 

olub onun ağrı-acılarından bəhs edir. 

60-cı illərdən etibarən kitabları  nəşr 

olunmağa başlamışdır. Yaradıcılığında 

əsas yeri tarixi mövzular tutur. Bəlkə 

də  Fərman Kərimzadənin yaşadığı 

dəhşətli, ağrılı-acılı həyat onu bir yazıçı 

kimi klassikləşdirdi, bir şəxsiyyət kimi 

erkən müdrikləşdirdi, insan kimi erkən 

qocaltdı. “Qarlı  aşırım“ı çap etdirəndə 

30 yaşı vardı, bu əsərin əsasında “Axı-

rıncı aşırım” bədii filmi ekranlara çıxan-

da - 33. Fərman Kərimzadə tariximizin 

qaranlıq səhifələrini vərəqləyir, milli 

dəyərlərimizi ədəbiyyata gəirir, millətə öz 

böyüklüyünü ,əzəmətini tarixi hadisələr 

fonunda  əyani  şəkildə göstərərək onu 

bu təcrübədən nəticə  çıxarmağa,özünü, 

dostunu və düşmənini tanımağa çağırır-

dı. Hər biri ədəbiyyatımızda hadisə olan 

biri-birindən dəyəli  tarixi romanları - 

“Xudafərin körpüsü” (1981), “Çaldıran 

döyüşü” (1984-1985), “Qarlı  aşırım” 

2-ci variantı (1986-1987), “Təbriz na-

musu”, “Vedinin yanı dağlar”, “Qoca 

qartalın ölümü” (1988) qələmə almış-

dır.

Fərman Kərimzadə 1989-cu il mart 

ayının 17-də, 52 yaşında vəfat etmişdir.

3

Yazıçı

Ə d ə b i y y a t

Seçilmiş əsərləri: 5 

cilddə /F.Kərimzadə; 

tərt. ed. Q.Kərimzadə.-

Bakı: Ağrıdağ, 2002.- C. 

1: Xudafərin körpüsü: 

roman.-390 s.; C.2: Çal-

dıran döyüşü: roman.-

326 s.; C.IV: Təbriz 

namusu  roman.- 320 s.

Xudafərin körpüsü: 

roman /F. Kərimzadə.-

[Bakı]: [Qanun], 

[2012].-479 s.

İsmayıl. Fərman 

Kərimzadənin Vətən 

sevgisi...: Tariximizi bu 

əsərlərində əks etdirən 

yazıçı, azərbaycançılığın 

ədəbi sütunlarını yaradıb 

/İsmayıl //Şərq.- 2014.- 

22 iyul.- S.11.

Mədətoğlu, Ə. Axırın-

cıdan əvvəlki aşırım: 

Ruhun şad olsun, 

Fərman Kərimzadə! 

/Ə.Mədətoğlu //Ədalət.-

2014.- 25 oktyabr.- S.6.

İ n t e r n e t d ə

http://www.anl.az/down/

meqale/adalet/2014/

oktyabr/398885.htm

anl.az/down/meqale/

sherq/

---

81

Ə d ə b i y y a t 

Əsərləri: uşaqlar üçün 

şeirlər /Zahid Xəlil; tərt. 

ed. Ş.Xəlil; ön söz müəl. 

F.Əsgərli; red. V.Əliyev.- 

Bakı: [s.n.], 2008.- I cild.- 

387, [1] s.

Seçilmiş əsərləri: kiçik 

nağıllar və hekayələr             

/Zahid Xəlil; tərt. ed. və 

ön sözün müəl. Ş.Xəlil; 

red. V.Əliyev.- Bakı: [s.n.], 

2008.- C.II.- 411, [3] s.

Dünyanın ən balaca na-

ğılları /Zahid Xəlil.- Bakı: 

Nağıl evi, 2002.- 152 s.

Zahid Xəlil: biblioqra-

fik göstərici /tərt.-müəl. 

B.Ələsgərov; elmi red. 

F.Əsgərli; red. F.Quliyeva; 

F.Köçərli ad. Resp. Uşaq 

Kitabxanası.- Bakı: [Pe-

daqoji Universitet], 2012.- 

249, [1] s.

Xələfov, A. Görkəmli 

uşaq şairi və tədqiqatçısı 

haqqında biblioqrafiya                

/A.Xələfov //İqtisadiyyat.- 

2012.- 17-30 avqust.- S.4.

Seyidzadə, H.T. 

Qələmin iti olsun, Zahid 

müəllim!: Zahid Xəlil-70 

/H.T.Seyidzadə //Azad 

Azərbaycan.- 2012.- 10 

aprel.- S.7.

İ n t e r n e t d ə

http://web.anl.az/el/

Kitab/2013/2011-1890.pdf

Yazıçı

Zahid Xəlilov

1942

Zаhid Аbdullа оğlu Хəlilоv 1942-ci 

il mаrt ayının 20-də Yеvlах  şəhərində 

аnаdаn оlmuşdur. Ortа təhsilini Yеvlах 

şəhərindəki M.Ə.Sаbir аdınа 2 nömrəli 

məktəbdə аlmışdır. 

1959-cu ildə “Yeni Yevlax” qəzetində 

“Vətənim” adlı ilk şeiri nəşr olunmuş-

dur. 1960-1965-ci illərdə Azərbaycan 

Dövlət Universitetinin filologiya 

fakültəsinin jurnalistika şöbəsində qi-

yabi təhsil almış, müхtəlif mətbuаt 

оrqаnlаrındа  ədəbi işçi, məsul kаtib, 

rеdаktоr vəzifələrində  çаlışmışdır. 

1969-cu ildə “Uçаn çırаqlаr”  аdlı ilk 

şеirlər kitаbı  çаp  оlunmuşdur. 1970-ci 

ildə Pedaqoji İnstitutunun Azərbaycan 

ədəbiyyatı tarixi” kafedrasında 

müəllim işləmişdir. 1971-ci ildə “Qa-

rışqalar” adlı kitabı  Azərbaycan və fars 

dillərində  nəşr olunmuşdur. 1974-cü 

ildə  nаmizədlik dissеrtаsiyаsı müdаfiə 

еtmişdir. 1977-ci ildən Azərbaycan 

Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 1990-

ci ildə  filologiya elmləri doktoru elmi 

dərəcəsini, 1991-ci ildə professor elmi 

rütbəsini almışdır. 1981-ci ildə “Ballı-

ca” adlı ilk nəsr kitabı nəşr olunmuşdur. 

1982-ci ildə “Literaturnaya qazeta”da 

dərc olunan “Kölgələr” və “Limonad 

içməyin” hekayələrinə görə redaksiya-

nın “Zolotoy telyonok” mükafatına la-

yiq görülmüşdür. Mоskvаnın “Dеtskаyа 

litеrаturа” nəşriyyаtındа  çаp  оlunmuş 

“Dеtskаya litеrаturа  Аzеrbаydjаnа” 

(tərcümə  еdəni  İ.Mоtyаşоvdur)  аdlı 

mоnоqrаfiyаsı (1987) Lоmоnоsоv аdınа 

Mоskvа Dövlət Univеrsitеtində dərslik 

kimi qəbul оlunmuşdur. Onun “Göydən 

üç  аlmа düşdü” (1974), “Tоrаğаylаr 

охuyur” (1979), “Çırаq nənənin nаğıl-

lаrı” (1983), “Cırtdаnlа  Аzmаnın yеni 

sərgüzəştləri” (1986), “Dünyаnın  ən 

bаlаcа  nаğıllаrı” (2002), “Оrхаn və 

dоstlаrı” (2004), “Qızlаr  şеir  охuyur 

sеvgi yаşındа” (2007) və  sаir  əsərləri 

işıq üzü görmüşdür. Keçmiş SSRİ 

Dövlətnəşrkomun və SSRİ Yazıçılar İt-

tifaqının uşaq ədəbiyyatı şuralarına üzv 

seçilmişdir. 2002-ci ildə Azərbaycan 

Jurnalistlər Birliyinin “Qızıl qələm” 

mükafatına layiq görülmüş, 2006-cı ildə 

“Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur. 

2008-2010-cu illərdə 6 cildlik “Seçil-

mış əsərləri” nəşr olunmuşdur. 2009-cu 

ildə II sinif şagirdləri üçün “Azərbaycan 

dili” dərsliyi (həmmüəllif), 2011-ci ildə 

ali məktəblər üçün yenidən işlənmiş 

“Uşaq  ədəbiyyatı” dərsliyi (F.Əsgərli 

ilə birlikdə), 2011-ci ildə isə “Yumru 

Yumaq və Qumru” kitabı  nəşr olun-

muşdur. 

2010-cu ildə Ankaranın Hacıtəpə 

Universitetində keçirilən Beynəlxalq 

simpoziumunda “Uşaqlar nə üçün 

oxumaq istəmir” və  həmin ildə 

YUNESKO-nun Moskva Şəhər Pe-

daqoji Universitetində keçirilən  

Beynəlxalq konqresində “Azərbaycanda 

məktəbəqədər təhsilin problemləri” 

mövzularında məruzələr etmişdir.

2010-cu ildə yaradıcılığı haqqında 

Füzuli Əsgərlinin “Ömrün sözü, sözün 

ömrü” monoqrafiyası çapdan çıxmış-

dır.

75 

illiyi

Milli ədəbiyyat

20

MART

---