Giriş (Ümumtəhsil məktəbində riyaziyyatın tədris konsepsiyası)


İstiqamət: Göstəricilərin analizi, ehtimal və statistika



Yüklə 0,71 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/31
tarix02.01.2018
ölçüsü0,71 Mb.
#19548
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   31

Riyaziyyat

2009

İstiqamət: Göstəricilərin analizi, ehtimal və statistika

Riy. X.13.  Verilən məsələnin həlli üçün lazımi xassə və miqdar      

 

      

göstəricilərini tapır 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Göstəricilərin  toplanılma  vasitələrindən  (ölçmək,  müşahidə  etmək,  verilən  respondent 

qrupunun hazır anket vasitəsilə sorğusu) istifadə edir



statistik eksperiment aparır (eləcə də təsadüfi)  və göstəriciləri toplayır

göstəricilərin tarixi və müasir mənbələrini araşdırır və onlardan istifadə edir (məs., məlumat 



kitabçası, internet, kataloq və s.)



Riy. X.14.  Verilən məsələni münasib forma ilə həll etmək üçün xassə və  

      

miqdar göstəricilərini qaydaya salır və təqdim edir

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

qruplaşdırılmış miqdar və xassə göstərcilərinin təqdim edilməsinin münasib qrafik formasını 

seçir, seçimini əsaslandırır və cədvəl/diaqram hazırlayır 



eyni xassə və miqdar göstəriciləri üçün müxtəlif diaqramlar hazırlayır və müzakirə edir ki, 

onlardan hər biri göstəricilərin nə qədər əhəmiyyətli aspektlərini təqdim edir və hər biri 



hansı üstünlüyə malikdir

Göstəriciləri qruplaşdırır/düzür, qruplaşdırma/düzülüş prinsipi barədə müzakirə edir



Riy. X.15.  Ehtimal modelinin vasitəsilə təsadüfiliyi təsvir edir

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

təsadüfi  eksperiment  hadisələrinin  elementar  hadisə  məkanını  təsvir  edir,  hadisələrin 

ehtimallarını hesablamaq üçün variantların hesablama üsullarından istifadə edir (məs., 



ağacabənzər diaqram vasitəsilə)

təsadüfilik yaradan hər hansı bir qurğu ilə təsadüfi eksperimenti həyata keçirir və hadisələrin 

ehtimalını eksperiment göstəriciləri əsasında  (nisbi tezlik vasitəsilə) qiymətləndirir, nəzəri 



(gözlənilən)  nəticələr  və empirik (eksperimental) nəticələr arasında fərqi müzakirə edir

verilən tamamlanmış ehtimal məkanı üçün təsadüfiliyə səbəb olan qurğunu yaradır, hansının 

ehtimal modelini həmin məkan təqdim edir və həmin qurğununu dizaynını əsaslandırır



Riy. X. - 8


Riyaziyyat

2009

Riy. X.16.  Gündəlik vəziyyətdə statistikadan və ehtimal anlayışlarından/ 

      

nəzərlərindən istifadə edir

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

təcrübəsi olduğu statistik vəziyyətləri müzakirə edir (məs., 



əhalinin qeydiyyata alınması, 



seçkilər, ictimai rəy sorğusu); dərc olunmuş faktlar/göstəricilərdən istifadə edir və verilən 

problemi müzakirə edir (məs., ekoloji məsələlər haqqında)

sığortada, sosioloji sorğuda, demoqrafiyada ehtimal modelinin istifadəsini müzakirə edir

 təbiətşünaslıq və təbabətdə (məs., 





fizikada, genetikada mikro və makro hissəciklər) ehtimal-

statistik modellərin istifadə misallarını gətirir, təsadüfilik mexanizminin hərəkəti vasitəsilə 

hadisələri  izah edir

Məzmun

Göstəricilərin mənbələri və göstəricilərin elmdə (təbiətşünaslıq, humanitar, sosial, texniki 

1. 

elmlər), istehsalatda, idarəçilikdə, iqtisadiyyatda, təhsildə, idmanda, tibbdə, xidmət və kənd 



təsərrüfatında əldə edilmə üsulları; müşahidə, eksperiment, hazır anketlər

Göstəricilərin təsnifatı və təşkili: xassə və miqdar göstəriciləri; göstəricilərin artma\azalma 

2. 

və ya leksikoqrafik metodla düzülüşü



Göstəricilər birliyinin miqdar və xassə əlamətləri: birlikdə göstəricilərin miqdarı, mövqeyi 

3. 


və ardıcıllığı; göstəricilərin tezliyi və nisbi tezliyi

Göstəricilərin təqdimat vasitələri xassə və miqdar göstəriciləri üçün (eləcə də qruplaşdırılmış 

4. 

göstəricilər üçün): siyahı, cədvəl; piktoqrama; diaqramların müxtəlif növləri (nöqtəli, damalı, 



xətli, sütunlu, dairəvi)

Yekun  ədədi  xarakterlər  xassə  və  qruplaşdırılmış  miqdar  göstəriciləri  üçün:    mərkəzi  

5. 

tendensiya  ölçüləri  (orta,  moda,  mediana);  göstəricilərin  dağınıqlıq  ölçüləri  (dağıntı 



diapozonu, orta kvadrat əyrisi)

Ehtimal: təsadüfi eksperiment, elementar hadisələr məkanı (tamamlanmış məkan halında); 

6. 

təsadüfiliyə səbəb olan qurğular (dəmir pul, oyun zərləri, ruletka, urna); hadisənin ehtimalı, 



variantların hesablama üsullarından istifadə etməklə ehtimalların hesablanması

Nisbi tezlik və ehtimallar arasında əlaqə

7. 

Riy. X. - 9




Riyaziyyat

2009

Riy. X. - 10




Riyaziyyat

2009

XI sinif

İlin sonunda əldə edilən nəticələr:

Riy. XIİstiqamət:

Ədədlər və əməllər

Qanunauyğunluq 

və cəbr

Həndəsə və məkan 

anlayışı 

Göstəricilərin 

analizi, ehtimal 

və statistika

Ədədlərin 

1. 

müxtəlif müsbət 



sistemlərini / 

həqiqi ədədlərin 

çoxluqlarını 

bir-biri ilə 

əlaqələndirir 

Müxtəlif 

2. 

üsullarla həqiqi 



ədədlər üzərində 

əməlləri yerinə 

yetirir və onların 

nəticələrini 

qiymətləndirir 

Təhlil-


3. 

əsaslandırmanın 

müxtəlif 

üsullarından 

istifadə edir 

Praktiki 

4. 

fəaliyyətdən irəli 



gələn problemləri 

həll edir 

Real vəziyyətin 

5. 


modelləşdirilməsi 

və onun 


öyrənilməsi üçün 

funksiyalardan 

və onların 

xassələrindən 

istifadə edir

Funksiya/

6. 

funksiyalar 



qrupunun 

xassələrini 

öyrənmək üçün 

qrafiki, cəbri 

metodlar və ya 

texnologiya-

lardan istifadə 

edir 


Problemlərin 

7. 


həlli  və 

modelləşdirmə 

zamanı diskret 

riyazi anlayışlar 

və aparatdan 

istifadə edir

Vektorlar 

8. 


üzərində 

əməlləri 

yerinə yetirir 

həndəsi və 

təbiət elmləri 

problemlərini 

həll etdikdə 

vektorlardan 

istifadə edir

Həndəsi qanunu 

9. 

isbat etdikdə 



deduktiv/induktiv 

müzakirədən 

və ya cəbr 

texnikasından 

istifadə edir 

Həndəsi 


10. 

çevrilmələri 

araşdırır və 

xarakterizə 

edir və həndəsi 

problemlərin 

həllində onlardan 

istifadə edir 

Məkan  fiqurunu 

11. 


öyrənmək 

üçün məkan 

fiqurlarının 

parçalarından və 

proeksiyasından 

istifadə edir

Verilən 

12. 


məsələnin 

həlli üçün 

lazımi 

göstəricilər 



tapır 

Verilən 


13. 

məsələni 

münasib 

forma ilə həll 

etmək üçün 

göstəriciləri 

təqdim edir 

və onları şərh 

edir

Ehtimal 


14. 

modelinin 

vasitəsilə 

təsadüfiliyi 

təsvir edir 

Göstəriciləri 

analiz edir 

və yekun 

nəticələri 

formalaşdırır

Riy. XI. - 1



Yüklə 0,71 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə