50-ci dərs. AZIX MAĞARASI (3 saat)
Motivasiya
Müəllimin nəzərinə! Bu bölmədəki mövzular, eləcə də bu dərs ümumi
tarix və Azərbaycan tarixi fənləri ilə sıx inteqrasiya təşkil edir. Nəzərə
almaq lazımdır ki, şagird VI sinifdə tarixin qədim dövrü ilə tanış olur.
Bu sinfin sonuna yaxın o, “daş dövrü”, “paleolit”, “mezolit”, “neolit”
anlayışlarına bələd olmalıdır.
Müəllim tarixi-arxeoloji dövrlər haqqında qısa sual-cavabdan sonra belə
bir sualla müraciət edə bilər:
Sizcə, Azərbaycan ərazisində insanlar hansı
dövrdən məskən salmağa başlamışlar?
Şagirdlər Azərbaycan tarixi fənnindən aldıqları biliklər əsasında sualı
cavab landırırlar. Daha sonra
BİBÖ cədvəli qurulur:
Şagirdlər Azərbaycan tarixi fənnindən Azıx mağarası və Damcılı mağarası
haqqında aldıqları biliklər əsasında cədvəlin 1-ci və 2-ci sütunlarını doldururlar.
Oxu
(St. 2.2.1)
Mətn informasiya
ilə zəngin olduğundan Cütlükdə oxuma –
cüt lükdə ümumiləşdirmə və ya
Öyrənirəm – öyrədirəm üsulunu tətbiq
Standartlar
Təlim nəticələri
2.2.1. Mətndəki əsas fikri nəzərə çarp -
dırmaq məqsədi ilə mühüm məqamları
vurğulayır.
Mətndəki elmi məlumatları
ümumi ləş -
dirib lakonik tezislərlə ifadə edir.
Qoyulmuş suallara cavab tapmaq üçün
mətndən müvafiq məqamları seçir.
2.2.2. Mətni tərkib hissələrinə ayırır.
Mətnin tərkib hissələrinin məzmununu,
ümumi kompozisiyadakı rolunu və
funksiyasını izah edir.
2.1.1. Lüğətlərdən istifadə etməklə ta -
nış olmadığı sözlərin mənasını şərh
edir.
Mənasını
müəyyənləşdirdiyi sözləri
kontekstə uyğun izah edir.
1.2.1. Şifahi məlumat üçün əsas fikrin
təqdimetmə formasını müəyyənləşdirir.
Dinləyicilərə məlumatları çatdırar kən
öz nitqini əyani vəsaitlər və qrafik infor-
masiya ilə müşayiət edir.
4.1.1. Cümlənin qrammatik əsasını
müəyyənləşdirir.
Cümlənin baş üzvlərini ikinci dərəcəli
üzvlərdən fərqləndirir.
Azərbaycanda qədim insan məskənləri haqqında
Bilirəm
İstəyirəm bilim
Öyrəndim
157
FƏRD VƏ CƏMİYYƏT
157
QƏDİM DÜNYA
157
QƏDİM DÜNYA
157
QƏDİM DÜNYA
157
QƏDİM DÜNYA
Çap üçün deyil
etmək daha effektli olardı. Hansı üsulun tətbiq edilməsindən asılı
olmayaraq,
əsas məqsəd mətndəki bütün informasiyanın şagirdlər tərəfindən tam qavra -
nıl masıdır.
(St. 2.2.2)
Mətnin tərkib hissələri müəyyən edilir. Bu mətndə birinci iki
abzas giriş, sonuncu abzas sonluq hissədir. Şagirdlər bu hissələrin məz -
mununu, mətnin kompozisiyasındakı rolunu və funksiyasını müəyyən edirlər.
Әsas hissədəki hər bir abzasa oradakı məlumatlardan asılı olaraq başlıq
seçilir.
3-cü tapşırıq test şəklində qoyulub. Şagirdlər bu sualı cavab lan dır maqla
mətni diqqətlə oxuduqlarını nümayiş etdirirlər. Mətndə deyi lir ki, Azıx ma -
ğarasında tapılmış alətlər arasında ox ucluqları
və heyvan sümükləri olmuş -
dur. Bu o deməkdir ki, Azıx adamı ovçuluqla məşğul olmuş dur.
Mətn şagirdlər tərəfindən tam mənimsənildikdən sonra BİBÖ cədvəlinin 3-cü
sütunu doldurulur.
Söz ehtiyatı
(St. 2.1.1)
2-ci tapşırıqdakı sözlərin izahı lüğətin köməyi ilə müəy yən -
ləşdirilir və mətndəki kontekst daxilində şərh olunur.
Danışma
(St. 1.2.1)
4-cü tapşırıq yerinə yetirilərkən müəllim şagirdlərə müxtəlif
mənbələrdən istifadə etməklə tarixi-arxeoloji abidələr haqqında məlumat
toplamağı tapşırır. Hazırda Azər baycanın bir çox
bölgələrində arxeoloji qa -
zın tılar aparılır. Şagirdlər bu qa zıntıların nəticələri ilə maraqlanıb kiçik mə ru -
zələr hazırlaya bilərlər. Növbəti dərsdə “Arxeoloji qazıntılar və tarixin
öy rənilməsində onların rolu” mövzu sunda
konfrans keçirilir. Şagirdlərə tap -
şı rılır ki, öz çıxışlarını əyani vəsaitlərlə (fotoşəkillər, cədvəllər)
müşayiət
etsinlər.
Dil qaydaları
(St. 4.1.1)
5-ci tapşırıq vasitəsilə şagirdlərdə cümlənin qrammatik əsası
barədə ilkin anlayış formalaşır. Müvafiq dil qaydaları mənimsədildikdən sonra
6-7-ci tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Qiymətləndirmə
Müəllim girişdə verilmiş nümunələrə əsasən (səh. 17-18), dərsdə real laş -
dırılan standartlara uyğun meyarları və səviyyələri müəyyən
ləş dir mək lə
qiymətləndirmə aparır.
158
VI BÖLMƏ
158
VI BÖLMƏ
158
VI BÖLMƏ
158
VI BÖLMƏ
158
VI BÖLMƏ
Çap üçün deyil