Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu

 
198 
Xurmanın faydaları 
 
Xurma  Quranda  haqqında  bir  çox  ayədə  bəhs 
olunan,  cənnət  nemətləri  arasında  “bənzərsiz  xurma” 
(Rəhman  surəsi,  68)  ifadəsi  ilə  qeyd  edilən  bir 
meyvədir. Allahın Quranda bildirdiyi bu meyvə tədqiq 
ediləndə  onun  bir  çox  əhəmiyyətli  xüsusiyyətlərinin 
olduğu  üzə çıxır.  Məlumdur  ki,  xurma  məlum olan ən 
qədim  bitki  növlərindəndir.  O,  ləzzətli  dadı  ilə  yanaşı 
qidalandırıcı  xüsusiyyətinə  görə  də  əhəmiyyət  verilən 
bir qidadır. Hər ötən gün kəşf edilən faydaları xurmaya 
həm  qida,  həm  də  dərman  kimi  istifadə  edilən  bir 
meyvə  statusu  verib.  Xurmanın  malik  olduğu  bu 
xüsusiyyətlərə “Məryəm” surəsində diqqət çəkilir:  
Allahın Hz. Məryəmə “xurma yeməsini” bildirmə-
sinin bir çox hikməti var. Allahın Hz. Məryəmin doğu-
şunu  asanlaşdırmaq  üçün  təqdim  etdiyi  nemətlərdən 
biri olan xurmanın hamilə və yeni doğan zahı qadınlar 
üçün  xüsusi  əhəmiyyət  kəsb  etməsi  və  faydaları  elm 
tərəfindən 
bu 
günlərdə 
təsdiq 
edilib. 
Xurma 
tərkibindəki  60-65%  şəkərlə  ən  çox  şirinliyə  malik 
olan  meyvələrdəndir.  Həkimlər  hamilə  qadınlara 
doğduqları gün tərkibində meyvə şəkəri olan qidaların 
verilməsini  tövsiyə  edirlər.  Burada  məqsəd  ananın 
zəifləyən bədəninə enerji və canlılıq vermək, həmçinin 
təzə  doğulan  körpəyə  zəruri  olan  südün  yaranması 
üçün süd hormonlarını hərəkətləndirmək və ana südü-
nü  çoxaltmaqdır.  Həmçinin  doğuş  zamanı  baş  verən 
qan  itkisi  də  bədənin  şəkər  miqdarının  azalmasına 
səbəb  olur.  Xurma  bədənin  şəkər  ehtiyacının  təmin 
edilməsi  baxımından  vacibdir  və  təzyiqin  düşməsinin 
qarşısını  da  alır.  Xurmanın  kaloriliyi  çox  yüksək  ol-

---

 
199 
duğu üçün, o, xəstəlikdən taqətsiz düşənlərə və yorğun 
olanlara xüsusilə faydalıdır. 
Bu  məlumatlar  Allahın  Hz.  Məryəmə  həm  onun 
özünə  enerji  və  canlanma  verəcək,  həm  də  körpənin 
yeganə  qidası  olan  südün  yaranmasını  təmin  edəcək 
xurmadan  yeməsini  bildirməsində  böyük  bir  hikməti 
ortaya  qoyur.  Məsələn,  xurmada  insan  bədəninin 
sağlam və gümrah qala bilməsi üçün həyati əhəmiyyət 
daşıyan 10-dan  çox element  var. Buna  görə  də  müasir 
dövrdə  alimlər  insanın  təkcə  xurma  və  su  ilə  yaşaya 
biləcəyini  bildirir.  Bu  sahənin  tanınmış  mütəxəssislə-
rindən sayılan V.H.Dauson isə bir xurma ilə bir stəkan 
südün  bir  insanın  gündəlik  qida  ehtiyacını  təmin 
etməyə kifayət edəcəyini deyir. 
Xurmadakı oksitosin maddəsindən də müasir təba-
bətdə doğuşu asanlaşdıran bir dərman kimi istifadə edi-
lir. Oksitosin doğuşu asanlaşdırma təsirinə görə bir çox 
mənbələrdə  “rapid  birth”,  yəni  “sürətli  doğuş”  ifadəsi 
ilə  qeyd  edilir.  O,  doğuşdan  sonra  ana  südünü  artıran 
təsirə  malik  olması  ilə  məşhurdur.  Oksitosin  əsasən 
beynin  ifraz  etdiyi  doğuş  sancılarını  başladan  bir  hor-
mondur.  Doğuşdan  əvvəl  bədənin  bütün  hazırlığı  bu 
hormonun  sayəsində  başlayır.  Hormonun  təsiri  özünü 
ana bətnini təşkil edən əzələlərdə və ana südünün ifra-
zını təmin edən əzələ quruluşundakı hüceyrələrdə gös-
tərir.  Doğuş  zamanı  ana  bətninin  əhəmiyyətli  şəkildə 
büzülməsi doğuşun gerçəkləşə bilməsi baxımından çox 
vacibdir.  Oksitosin  də  bətni  təşkil  edən  əzələlərin  çox 
güclü şəkildə büzülməsini təmin edir. 
Oksitosin  həm  də  yeni  doğulan  körpənin  qidalan-
ması üçün ana südünün ifrazına təkan verir. Xurmanın 
təkbaşına bu xüsusiyyəti – onun tərkibində oksitosinin 

---

 
200 
olması  –  Quranın  Allahın  vəhyi  olmasının  daha  bir 
mühüm  dəlilidir. Xurmanın  tibbi  faydasının  müəyyən-
ləşdirilməsi  ancaq  yaxın  vaxtlarda  mümkün  olub. 
Halbuki,  Quranda  təxminən  1400  il  əvvəl  Allahın  Hz. 
Məryəmə  hamiləlik  dövründə  xurma  ilə  qidalanmağı 
vəhy etdiyi bildirilir. 
Xurmada insan bədənində bol miqdarda hərəkət və 
hərarət  enerjisi  yaradan,  bədəndə  parçalanıb  asan 
istifadə edilən  bir  şəkər  növü  də  var.  Özü də  bu  şəkər 
qan  şəkərini  sürətlə  yüksəldən  qlükoza  yox,  meyvə 
şəkəri olan fruktozadır. Xüsusilə şəkər xəstələrində qan 
şəkərinin sürətlə qalxması bir çox orqanlara mənfi təsir 
edir,  amma  bundan  ən  çox  zərər  görən  orqan  və  sis-
temlər göz, böyrəklər, qan-damar və sinir sistemləridir. 
Gözün  görmək  qabiliyyətinin  itirilməsinə  kimi  aparıb 
çıxaran  narahatçılıqların,  infarkt  və  böyrək  çatışmaz-
lığı kimi bir çox ciddi xəstəliklərin ən mühüm səbəblə-
rindən biri qan şəkərinin yüksəkliyidir. 
Xurmanın tərkibində müxtəlif vitamin və mineral-
lar var. Xurma lif, yağ və proteinlər baxımından da çox 
zəngindir. Xurmada natrium, kalium, kalsium, maqne-
zium,  dəmir,  kükürd,  fosfor  və  xlor  da  var.  Bundan 
başqa,  xurmanın  tərkibində  A  vitamini,  betakarotin, 
B
1
,  B
2
,  B
3
  və  B
6
  vitaminləri  də  bol  miqdardadır.  Xur-
manın  tərkibindəki  vitamin  və  mineralların  adi  insan 
bədənində  və  hamiləlik  dövründəki  faydalarından 
bəzilərini isə bu ardıcıllıqla qeyd edə bilərik: 

 
Xurmanın  qidalandırıcı  gücü  onun  tərkibindəki 
münasib  mineral  balansından  qaynaqlanır.  Xurmada 
hamilə  qadınların  qəbul  etməli  olduğu  B  vitamini 
qrupuna  aid  fol  turşusu  da  vardır.  Fol  turşusu  (B
9
) 
bədəndə  yeni qan hüceyrəsinin yaranmasında, bədənin 

---