Haqq-hesab kitab indd

209
Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında
5 xalvar əkin yeri, 2 xalvar arpa əkini, 1 atı, 10 baş iri-
buynuzlu, 25 baş xırdabuynuzlu heyvanı var.
43.Kərim Qurban oğlu 30 y.
1 xalvar əkin yeri, 0,5 xalvar arpa əkini, 1 atı, 3 baş 
iribuynuzlu heyvanı var.
44. İsmayıl Alı oğlu 20 y.
2,5 xalvar əkin yeri, 1 xalvar arpa əkini, 3 atı, 10 iribuy-
nuzlu, 20 xırdabuynuzlu heyvanı var.
45.Həsən Bayandur oğlu 60 y; oğlanları: 1)Allahverdi 
15 y; 2)Xudaverdi 10 y.
1 xalvar əkin yeri, 0,5 xalvar arpa əkini, 1 atı və 2 baş 
iribuynuzlu heyvanı var.
46. Həsən Ocaqqulu oğlu 30 y; oğlu Hüseyn 3 y.
1 xalvar əkin yeri, 0,5 xalvar arpa əkini, 2 atıxalvar arpa 
əkini, 2 atı, 3 baş iribuynuzlu, 40 baş xırdabuynuzlu heyva-
nı var.
47. Xasməmməd İsmayıl oğlu 20 y; oğlu İsmayıl 1 y; 
qardaşları: 1)Vəli 19 y; Məmməd 15 y.
1,5 xalvar əkin yeri, 1 atı, 5 baş iribuynuzlu, 15 baş 
xırdabuynuzlu heyvanı var.
Kənddə cəmi 189,5 xalvar əkin yeri, 35 xalvar buğda, 
45.5 xalvar arpa əkini, 104 at, 329 baş iribuynuzlu, 1.510 
baş xırdabuynuzlu heyvan var.
Kənd  əhalisinin siyahısı yoxlanarkən, burada 47 
ailə  aşkar edildi, bir nəfər də olsun gizlədilmədi,  əgər 
kimsə siyahıdan gizlədilsə, bilmədiyimizi bəhanə gətir-
məyərək Rusiya qanunlarının qarşısında məsuliyyət da-
şımağa hazırıq.
İmzalar:
Kollejski reqistrator Aleksandr Korallov”
(Erm.Milli Arxivi, F.93, siy.1, sax.vah.79(2).
Sənəddəki 10-cu ailə Aşıq Alının ailəsidir:
10.Mirzə Ovçu oğlu 41 y; oğlu Almədət 7 y.

---

210
Nazir Əhmədli
Göründüyü kimi, 1842-ci ildə Şişqaya kəndində 47 ailə 
yaşayırdı, onlardan ilk 22-si ayrımlı, sonrakı 25 ailə isə Aşıq 
Ələsgər kimi qarapapaqların bosçalı tayfasına mənsub idi. 
Qarapapqlar kimi ayrımlı tayfası da ən safqanlı türklərdən 
sayılır. Beləliklə, Aşıq Alının milli mənsubiyyəti haqqında-
kı mübahisələrə son qoymuş olduq: Aşıq Alı yeddi nəsil 
arxa dönəninə qədər təmiz türkdür! 
Gələcəyin Böyük Ustadı Aşıq Alı-Almədət adlı  uşaq 
1842-ci ildə hələlik 7 yaşındadır, yəni 1835-ci ildə doğul-
muşdur. Əvvəlki sənədlərdəki 1834-cü ildə doğum tarix ilə 
müqayisədə 1835-ci ili həqiqətə daha yaxın saymalıyıq, 
çünki, 7 yaşındakı uşaqla 25 yaşlı gəncin yaşlarında səhv 
etmək ehtimalı 7 yaşında daha az sayılmalıdır.
Sənəddəki mal varlığından göründüyü kimi, Alının ata-
sı Mirzə kişi o qədər də imkanlı deyilmiş. Daha doğrusu, 
kasıb yaşayırmış. Bəs Mirzənin qardaşı  Nəbi haradadır? 
Nəbi 21-ci ailədədir:
21.Hümbət Səfər oğlu 51 y; oğlanları: 1)Xudaverdi 
23 y; 2)Səfər 21 y; kürəkəni Nəbi Ovçu oğlu 31 y(onun 
oğlu Oruc 2 y).(Kursiv mənimdir-N.Ə.)
Göründüyü kimi, 2 yaşında Oruc adında oğlu olan Nəbi 
Ovçu oğlu qayınatası Hümbət Səfər oğlunun ailəsində, qa-
yınları Xudaverdi və Səfərlə bir yerdə yaşayır. Aydındır ki, 
ayrıca evinin olmaması qardaşı kimi onun da yoxsulluğu-
nun göstəricisidir. 
Nəbinin qayınatası, 51 yaşlı Hümbət Səfər oğlu da Mir-
zə və Nəbi kimi ayrımlı tayfasına mənsubdur.
Əgər Nəbinin Mirzənin qardaşı olduğuna hələ kimsə 
şübhə edirsə, Göyçə mahalının 1831-ci ilə aid kameral si-
yahısı birdəfəlik bu məsələyə son qoyur:

---

211
Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında
“№53. ŞİŞQAYA KƏNDİ(1831-ci il).
Ayrımlı tayfası
Bu kənd Göyçə gölünün şimal tərəfi ndə və eyni adlı ça-
yın yaxınlığında yerləşir. 300 xalvar suvarılan torpağı var, 
biçənəkləri olduqca çoxdur.
1.Kəndxuda  Şahbəndə Nurı  oğlu 80 y (onun arva-
dı); oğlu Nurı 45 y (onun arvadı və qızı); yeddi oğlu var: 
Alməmməd 20 y; Yarməmməd 18 y; Məmmədəli 15 y; 
İmamqulu 12 y; Əliqulu 10 y; Əmirqulu 7 y; Allahyar 1 y.
2. Bayram Oruc oğlu 45 y(onun arvadı və iki qızı); üç 
oğlu var: Mustafa 8 y; İsgəndər 6 y; Oruc 1 y.
3. Əli Oruc oğlu 30 y (onun iki arvadı və iki qızı); oğlu 
Abdulla 2 y.
4.Vəli Oruc oğlu 45 y (onun zrvzdı); iki oğlu var: Məm-
mədhəsən 10 y; İrza 7 y.
5.Hüseyn Yağınəli oğlu 50 y (onun arvadı  və  qızı); 
iki oğlu var: Məmmədbağır 30 y (onun arvadı  və  qızı); 
Ocaqqulu 20 y.
6.Gülməmməd Həsən oğlu 5 y (onun anası və iki bacı-
sı); qardaşı Abbas 3 y.
7.Molla Hüseyn Molla Məmməd oğlu 40 y (onun arvadı 
və qızı); üç oğlu var: Cəfər 7 y; Qafar 5 y; Məmmədtağı 1 y.
8.Musa Molla Rəfi  oğlu 45 y (onun arvadı və qızı); iki 
oğlu var: Məmməd 10 y; Əhməd 1 y.
9.Mustafa Molla Rəfi   oğlu 35 y (onun arvadı  və üç 
qızı); oğlu Rəhim 5 y.
10.Mirzə Ovçu oğlu 30 y (onun anası); qardaşı Nəbi 
15 y.
11.Novruz Məhəmməd oğlu 35 y (onun arvadı); oğlu 
Qasım 2 y; qardaşı Süleyman 25 y (onun arvadı).
12.Polad Muradxan oğlu 30 y (onun arvadı  və  qızı); 
oğlu Allahverdi 3 y.

---

212
Nazir Əhmədli
13.Salman Xəlifəqulu oğlu 45 y (onun iki arvadı və iki 
qızı); üç oğlu var: Nəzərəli 10 y; Mirzə 8 y; Allahqulu 4 y.
14. Oruc Muradxan oğlu 50 y (onun arvadı).
15.Musa Yağınəli oğlu 40 y (onun qızı); oğlu Dilənçi 
7 y.
16.Sadıq İsmayıl oğlu 45 y (onun arvadı və üç qızı); iki 
oğlu var: Novruz 15 y; Salman 12 y.
17.Bayram Şahbəndə oğlu 30 y (onun arvadı).
18.Hüseyn Şahbəndə oğlu 35 y (onun arvadı); oğlu Al-
lahverdi 1 y.
19.Hacı Məhəmməd Cəfər oğlu 40 y (onun arvadı və 
qızı); dörd oğlu var: Əhməd 12 y; Ramazan 10 y; Əmirqulu 
8 y; Şahqulu 1 y.
20.Əli Yaqub oğlu 50 y (onun arvadı); dörd oğlu var: 
Sadıq 20 y; Qəhrəman 12 y; Salman 8 y; Məhərrəm 3 y.
21.Hüseyn Məhəmməd oğlu 40 y (onun arvadı və qızı); 
oğlu Bədəl 10 y.
22.Həsən Mehdi oğlu 42 y (onun qızı); üç oğlu var: 
Mehdi 20 y; Hüseynalı 13 y; İbrahim 3 y.
23. Süleyman Hümbət oğlu 30 y (onun arvadı);  oğlu  
Zülfüqar 1 y.
24.Göyüş Hümbət oğlu 35 y (onun arvadı və qızı); iki 
oğlu var: Məmmədhüseyn 6 y; Hümbət 1 y. 
25.Vəli Babacan oğlu 35 y (onun arvadı  və üç qızı); 
oğlu Usub 1 y.
26. Əmin İmamqulu oğlu 40 y (onun arvadı və qızı); üç 
oğlu var: Əli 5 y; Vəli 3 y; Qulu 1 y.
27. Mehdi Bayandur oğlu 40 y (onun arvadı və qızı); 
dörd oğlu var: Bayandur 10 y; Kazım 7 y; Əli 4 y; Budaq 
2 y.
28.Rüstəm Molla Rəfi  oğlu 35 y (onun arvadı); qardaşı 
Qasım 7 y.

---